Ο Ιερός Λόχος και η συμμετοχή των Ποντίων στην Επανάσταση του 1821

Στην επαναστατημένη Ελλάδα του 1821, και ιδιαίτερα στον Μοριά, κατέβηκαν πολλοί εθελοντές και πολλά νέα παλικάρια για να πολεμήσουν, και το έπραξαν με ξεχωριστή γενναιότητα. Ο Γεώργιος Θ. Κανδηλάπτης (από την πόλη Κάν[ιν], τη γνωστή Αργυρούπολη του Πόντου ή Γκιουμουσχανέ) γράφει: «Ουχ ήττον και πολλοί νέοι Πόντιοι μέσον Ρωσίας και Ρουμανίας κατήλθον εις την Ελλάδα και επολέμησαν γενναίως εν Ηπείρω και Στερεά Ελλάδα, μεταξύ των οποίων και οι Λαζαίοι, οι δια τας ανδραγαθίας των αναφερόμενοι εις πολλά σημεία της Ιστορίας του Μπουκεβίλλ»(Αρχείον Πόντου 33, Αθήνα 1975-76).