Η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας επι Ερντογάν.

"Το «οικονομικό θαύμα» της Τουρκίας του Ερντογάν οικοδομήθηκε πάνω στην διάλυση της εργαζόμενης κοινωνίας. Είναι αλήθεια ότι η Τουρκία γνώρισε επί Ερντογκάν μια εντυπωσιακή δεκαετία οικονομικής ανόδου. Το ΑΕΠ της Τουρκίας την περίοδο 2002 έως το 2012 ανέβαινε ετήσια κατά 4,9% κατά μέσο όρο. Μόνο το 2009 το ΑΕΠ ανήλθε κατά 4,8%, ενώ το 2012 έπεσε στο 2,2%. 

 Η κύρια δύναμη πίσω από την άνοδο αυτή υπήρξε το ξένο κεφάλαιο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, οι τουρκικές εισαγωγές που ανήλθαν σε 36 δις δολάρια κατά την περίοδο 1984-2001 αυξήθηκαν κατά επτά φορές σε 281,4 δις δολάρια κατά την περίοδο 2002-2012. Η καθαρή εισροή κεφαλαίων προς την Τουρκία αυξήθηκαν με τον ίδιο ρυθμό, από 65 δισ. δολάρια την περίοδο 1980-2002 σε 484 δις δολάρια κατά την περίοδο 2002-2012.

Η τουρκική οικονομία επί Ερντογάν μετατράπηκε σε παράδεισο για το ξένο κεφάλαιο και η οικονομική της άνοδος έχει εξαρτηθεί πλήρως από την διόγκωση του εξωτερικού χρέους της χώρας. Από 129,5 δις δολ. το 2002, το εξωτερικό χρέος της Τουρκίας ανήλθε σε 336,9 δις δολάρια το 2012. Η εκτίναξη του εξωτερικού χρέους, που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην υπερχρέωση του ιδιωτικού τομέα στην Τουρκία, οδήγησε σε μια τρομακτική αιμορραγία με τις πληρωμές επί του χρέους να ξεπερνούν τα 60 δις δολάρια το 2012. Ολόκληρη την περίοδο 1988-2002 η Τουρκία πλήρωσε για το εξωτερικό της χρέος πάνω από 185 δις δολάρια. Την περίοδο Ερντογάν  2003-2011 οι πληρωμές για το εξωτερικό χρέος της Τουρκίας ανήλθαν σε 426 δις δολάρια, ήτοι στο 55% του ετήσιου ΑΕΠ το 2011.

Η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση της Τουρκίας αποτυπώνει μια σαθρή οικονομία υποδοχής ξένου κεφαλαίου. Η εκροή κεφαλαίου από την Τουρκία προς το εξωτερικό ανερχόταν το 2004 στο 28,2% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ η εισροή ξένου κεφαλαίου στην Τουρκία ανερχόταν σε 70,2% του ΑΕΠ την ίδια χρονιά. Το 2012 η εκροή κεφαλαίου από την Τουρκία ανερχόταν σε 27,6% του ΑΕΠ, ενώ η εισροή ξένου κεφαλαίου στη χώρα ανερχόταν σε 81,3% του ΑΕΠ. Από το κεφάλαιο που εξάγεται από την Τουρκία μόλις το 14% αφορά σε επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου στο εξωτερικό, δηλαδή σε αγορά έτοιμων μεριδίων σε μετοχικά κεφάλαια του εξωτερικού. Το 27% αφορά σε άλλου τύπου επενδύσεις στο εξωτερικό εκ των οποίων ο κύριος όγκος, πάνω από το 70%, αφορά σε τοποθετήσεις συναλλάγματος και καταθέσεις κυρίως των τουρκικών τραπεζών και ιδιωτών. Με άλλα λόγια η εγχώρια τραπεζική και επιχειρηματική ολιγαρχία της Τουρκίας διατηρεί στο εξωτερικό πάνω από 45 δις δολάρια σε καταθέσεις και συνάλλαγμα το 2012, από 20 δις δολάρια το 2002 χρονιά που επικράτησε ο Ερντογάν.

Τέλος η Τουρκία είναι αναγκασμένη λόγω του μεγάλου ανοίγματός της στην παγκόσμια αγορά να διατηρεί πολύ υψηλά αποθεματικά τα οποία ανέρχονται σε πάνω από 119,2 δις δολάρια, δηλαδή σε 15,4% του ΑΕΠ της για το 2012. Από αυτά τα αποθεματικά τα 94,6 δις ευρώ, δηλαδή το 79,3% του συνόλου των αποθεματικών, είναι χρεόγραφα ξένων κρατών που διατηρεί η Τουρκία στο δικό της χαρτοφυλάκιο.

Ξένα κεφάλαια εισρέουν στην Τουρκία κυρίως για τους παρακάτω λόγους:

Πρώτον, για την αγορά έτοιμων μεριδίων στην εσωτερική οικονομία της Τουρκίας. Το 29% του εισρέοντος κεφαλαίου το 2012 αφορά σε άμεσες επενδύσεις κεφαλαίου, με σκοπό την αγορά ιδιωτικοποιημένων κρατικών επιχειρήσεων και περιουσιακών στοιχείων, αλλά και επενδύσεις σε μεγάλα τεχνικά έργα, όπως αυτοκινητόδρομοι, γέφυρες, αεροδρόμια, κοκ.

Δεύτερον, για την κερδοσκοπία με μετοχές και ομόλογα στην χρηματαγορά της Τουρκίας. Οι επενδύσεις χαρτοφυλακίου το 2012 ανήλθαν σε 179 δις δολάρια, ήτοι στο 28% του συνολικού εισρέοντος κεφαλαίου στην Τουρκία. Από αυτό τα 70,6 δις δολάρια αφορά σε χρηματιστικά παιχνίδια με μετοχές, ενώ τα 108,4 δις δολάρια αφορούν αγορές ομολόγων και εντόκων γραμματίων της Τουρκίας εκ των οποίων τα 94,1 δις δολάρια αφορά σε δανεισμό του Τουρκικού κράτους.

Τρίτον, για την τοποθέτηση ξένων κεφαλαίων με την μορφή κυρίως δανείων προς την Τουρκία. Το 43% των συνολικών ξένων κεφαλαίων εισέρχονται στην Τουρκία με την μορφή δανειακού κεφαλαίου. Από αυτό τα 33 δις δολάρια πηγαίνουν στον δανεισμό της γενικής κυβέρνησης, τα 64 δις δολάρια για δανεισμό των τραπεζών και τα 97 δις δολάρια για δανεισμό των μεγάλων επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα της Τουρκίας. Αυτός είναι κι ο κύριος λόγος που μεταξύ 2002 και 2012 - δηλαδή, την περίοδο παντοδυναμίας του Ερντογάν - η Τουρκία πλήρωσε σε χώρες του εξωτερικού πάνω από 120 δις δολάρια, το 78% των οποίων αφορά σε τόκους.

Η δυναμική της Τουρκικής οικονομίας εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την δυνατότητά της να προσελκύει ξένο κεφάλαιο. Και για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει το εκρηκτικό μίγμα οικονομίας και πολιτικής που πυροδότησε την τωρινή κοινωνική έκρηξη. Θα πρέπει να κρατά τα μεροκάματα κάτω από το όριο εξαθλίωσης με το βασικό να καλύπτει μόλις το 65% του κατώτερου επιπέδου διαβίωσης και σχεδόν το 50% του εργατικού δυναμικού να αμείβεται μόλις και μετά βίας με τον βασικό σε συνθήκες τιμάριθμου ανάλογου μ’ εκείνον της Ελλάδας. Ο βασικός μισθός στην Τουρκία ανερχόταν τον Ιανουάριο του 2013 στα 429 ευρώ το μήνα, όταν στην Ελλάδα ήταν 684 ευρώ. Τα στοιχεία από το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων της Τουρκίας, ή SGK, λένε ότι οι μισοί από όλους τους απασχολούμενους που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα κερδίζουν τον κατώτατο μισθό.

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία τουλάχιστον πέντε ελάχιστοι μισθοί απαιτούνται για μια μέση οικογένεια προκειμένου να είναι σε θέση για να πληρώσει τις ελάχιστες δαπάνες της. Ακόμα κι αν όλα τα μέλη σε μια τετραμελή οικογένεια καταφέρουν να κερδίσουν τον κατώτατο μισθό και πάλι το συνολικό εισόδημα της οικογένειας την κρατά κάτω από το όριο της φτώχειας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία για τα νοικοκυριά στην Τουρκία το μέσο νοικοκυριό αποτελείται από 3,7 μέλη. Το 39,3% των νοικοκυριών με μέγεθος από 1-2 άτομα και 59,9% των νοικοκυριών με μέγεθος άνω των 7 ατόμων δήλωσαν το 2012 ότι το εισόδημα τους ικανοποιεί τις πιο στοιχειώδεις ανάγκες του νοικοκυριού τους «πολύ δύσκολα» έως και «δύσκολα». Το ίδιο δήλωσε και το 41,9% των νοικοκυριών με μέγεθος 3-4 ατόμων.

Για να μπορέσει να τροφοδοτήσει αυτή το οικονομικό «μοντέλο» η Τουρκία θα πρέπει να διατηρήσει την εξαθλίωση του πληθυσμού σε πολύ υψηλά επίπεδα με το 18% του πληθυσμού κάτω από το όριο της φυσικής εξαθλίωσης. Θα πρέπει να προσφέρει ένα φτηνό, υπάκουο και πλήρως διαθέσιμο εργατικό δυναμικό όπου ακόμη και η παιδική εργασία θα είναι σε υψηλά επίπεδα. Το ποσοστό των παιδιών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας είναι υψηλότερο από ότι για τον ενήλικο πληθυσμό. Το ποσοστό των παιδιών που ζουν στην απόλυτη φτώχεια φτάνουν στο 26% του συνόλου των παιδιών της Τουρκίας. Οι κοινωνικές δαπάνες που απευθύνονται σε παιδιά και οικογένειες με παιδιά, είναι τραγικά χαμηλές έως ανύπαρκτες, ειδικά για τα παιδιά που δεν έχουν ακόμη τελειώσει το σχολείο. 

Τα αποτελέσματα των ανισοτήτων, η στέρηση και η φτώχεια οδηγούν μαζικά στην παιδική εργασία για παιδιά έως και 15 ετών. Μερικές από τις χειρότερες μορφές παιδικής εργασίας εξακολουθούν να υφίστανται στην Τουρκία, στερώντας από τα παιδιά τα δικαιώματά τους στην υγεία και την ανάπτυξη, τα θέτει τη ζωή τους σε κίνδυνο και φυσικά το μέλλον τους. Η παιδική εργασία στην Τουρκία είναι αναπόσπαστο μέρος του «οικονομικού θαύματος» του Ερντογάν.

Για να κρατηθεί ένα τέτοιο οικονομικό «μοντέλο» θέλει ένα κράτος άκρως διεφθαρμένο και απόλυτα ταυτισμένο με τα οικονομικά συμφέροντα του ξένου κεφαλαίου, αλλά και της ντόπιας ολιγαρχίας που κερδίζει από τις διευκολύνσεις που παρέχει σε βάρος του λαού της Τουρκίας. Ένα τέτοιο «μοντέλο» δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς άγρια καταστολή, χωρίς περιορισμένες έως ανύπαρκτες ελευθερίες, χωρίς μια πειθαναγκασμένη κοινωνία. Να γιατί το καθεστώς Ερντογάν δεν έχει την δυνατότητα να ελιχθεί. Δεν έχει περιθώρια για παραχωρήσεις με σκοπό την εκτόνωση. Είναι υποχρεωμένο να προχωρήσει έως το τέλος, ακόμη κι αν επιβληθεί η αλλαγή της κεφαλής προκειμένου να ηρεμήσει η κοινωνία. Η κοινωνία μπήκε σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με το κυρίαρχο «μοντέλο» που επέβαλε ο Ερντογάν, χωρίς να υπάρχει κανένας τρόπος να αποφευχθεί. 

Η μόνη ελπίδα τόσο του Ερντογάν, όσο και των δυνάμεων που έχουν επενδύσει στο κυρίαρχο «μοντέλο» της Τουρκίας είναι να κρατήσουν τον λαό σε διάσπαση και διχόνοια. Να μην του επιτρέψουν να σηκώσει την σημαία της εθνικής ανεξαρτησίας και δημοκρατίας κάτω από την οποία μπορεί να ενωθεί και να διεκδικήσει για τον εαυτό του την χώρα του. Αυτό παίζεται σήμερα στην Τουρκία. Κι οι εφεδρείες του καθεστώτος, όπως οι δήθεν διεθνιστές αριστεροί, οι επιδοτούμενες ΜΚΟ και οι ακτιβιστές τους, οι ακροδεξιές συμμορίες και οι «οπαδοί» του Ερντογάν, έχουν αναλάβει ήδη δράση για να μην επιτρέψουν στον λαό της Τουρκίας να συγκροτήσει την δική του αυτοτελή πολιτική έκφραση στη βάση των εθνικών και δημοκρατικών αιτημάτων του."


ΠΗΓΗ: Απόσπασμα απο άρθρο του κ. Δημήτρη Καζάκη , 2013
(προσωπικά δεν συμφωνώ με πολλά απο αυτά που έχει πει κατα καιρούς, το συγκεκριμένο άρθρο για την Τουρκία υποθέτω ότι βασίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία)
dimitriskazakis.blogspot.gr