Η διέξοδος από την κρίση απαιτεί γεωπολιτική σκέψη και προπαντός εθνική συνεννοήση, από χθές...

Αρθρο του κ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ*

Οι πολιτικές διεργασίες των πρόσφατων ημερών έχουν αναζωπυρώσει την αγωνία μας για την εξέλιξη της οικονομικής κρίσεως και το μέλλον της χώρας μας. Την καθημερινή οικονομική δυσπραγία, αδυναμία κάλυψης βασικών εξόδων, τρομερή ανεργία και αβεβαιότητα για το αύριο, επιτείνουν οι βομβαρδισμοί οικονομικών αναλύσεων και βαρύγδουπων δηλώσεων από ανθρώπους, κόμματα και οργανώσεις που θα έπρεπε τουλάχιστον να σιωπούν αντιλαμβανόμενοι τις τραγικές ευθύνες τους. Δυστυχώς η πραγματικότητα ενισχύει την άποψη ότι τα προγράμματα διασώσεως της ελληνικής οικονομίας, που εφάρμοσαν οι συγκυβερνήσεις τα τελευταία 31/2 χρόνια, δεν εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους μας και προφανώς ούτε το ξεπέρασμα της κρίσεως στο ορατό, μεσοπρόθεσμο ή ακόμη και μακροπρόθεσμο μέλλον. Πιθανόν, ένα παρόμοιο πρόγραμμα διάσωσης να λειτουργούσε σε λαούς διαφορετικής κουλτούρας και ψυχοσύνθεσης, όπως ο γερμανικός ή ο ιαπωνικός, που εντυπωσιακά ανέκαμψαν σε παραπλήσια τραγικές συνθήκες αλλά συγχρόνως και σε διαφορετικά διεθνή περιβάλλοντα. 


Οι προβαλλόμενες από την άλλη πλευρά λύσεις, μάλλον αδυνατούν να κατανοήσουν τη δυσχερή θέση μας σε ένα ανταγωνιστικό έως και εχθρικό διεθνές περιβάλλον, ενώ συγχρόνως υπερεκτιμούν και στηρίζονται σε μια ουτοπική αλληλεγγύη των (πραγματικά) αδικημένων λαών του ευρωπαϊκού νότου και σε επανάληψη αποτυχημένων λαϊκίστικων πολιτικών και συνταγών. Αμφότερες οι πλευρές, παρά τις προβαλλόμενες βεβαιότητες για την εκ μέρους τους γνώση της θεραπείας του προβλήματος, αναγνωρίζουν την κρισιμότητα της καταστάσεως και επιδιώκουν την διατήρηση ή ανάληψη της ηγεσίας, προσδοκώντας σε ένα θαύμα που θα ακολουθήσει και θα οδηγήσει στην υπέρβαση της κρίσεως. Τα θαύματα όμως τα κάνει μόνο ο Θεός ή οι λαοί υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Ως γνωστόν και κατά τη ρήση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο Θεός υπέγραψε την ελευθερία της Ελλάδος και δεν παίρνει την υπογραφή του πίσω. Σώφρον όμως θα είναι να μην ευελπιστούμε ότι θα υπογράψει ξανά και να αποδεχθεί τη θέση του εγγυητή του χρέους μας. Άρα οι ελπίδες διάσωσης μας εξαρτώνται μόνο από εμάς και σε συνδυασμό με ορισμένες προϋποθέσεις (τουλάχιστον αυτές τις προϋποθέσεις ελπίζουμε να δημιουργήσει ο Θεός της Ελλάδος). 

Η επιζητούμενη λοιπόν σωτηρία μας, βασιζόμενοι μόνο στα καθαρά οικονομικά μεγέθη δεν φαίνεται εφικτή σήμερα. Ευτυχώς ή δυστυχώς και παρά την αυτονόμηση των αγορών (να προσθέσω και την αισχρή κερδοσκοπία των ανάλγητων funds τα οποία μετατρέπονται σε επενδυτές όταν τοποθετούν σε εμάς τα κεφάλαια τους), ορισμένες αποφάσεις λαμβάνονται ακόμη με τη συνδρομή γεωπολιτικών και πολιτικών κριτηρίων. Ακριβώς σε αυτά τα κριτήρια πρέπει να στοχεύσουμε και να επηρεάσουμε θετικά τους λήπτες των αποφάσεων, αναφορικά με τη σημασία και την αναγκαιότητα της χώρας μας στα προσδοκώμενα αυριανά κέρδη τους στο ευρύτερο γεωπολιτικό παιχνίδι (στο οποίο βεβαίως η οικονομία παίζει καθοριστικό ρόλο).

Αναφερόμενος σε λήπτες των αποφάσεων, εστιάζω στους παγκόσμιους δρώντες: ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσία, Κίνα, Γερμανία. Συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ, η μόνη πραγματική υπερδύναμη με πλανητικό σχεδιασμό που έντεχνα αποφεύγει να «βάλει το χέρι στη τσέπη», επηρεάζει έμμεσα τα παγκόσμια κεφάλαια και ο λόγος της έχει ειδικό βάρος. Η ΕΕ, κρατάει τα κλειδιά της οικονομικής μας διάσωσης αλλά αδυνατεί να σκεφθεί στρατηγικά και με όραμα υπερδύναμης, εγκλωβισμένη στη μικροδιαχείριση, στα λογιστικά πρότυπα και τις εθνικές αντιπαλότητες. Η Ρωσία, που βλέπει τα πετρελαϊκά της έσοδα να μειώνονται, να βυθίζεται στην ύφεση και το νόμισμα της να κατρακυλάει, αισθάνεται στριμωγμένη και είναι άγνωστο πως θα αντιδράσει. Η Κίνα, απόμακρη και σιωπηλή, μελετά κέρδη και ζημίες με καπιταλιστικό οίστρο και κινείται μόνο όταν διαβλέπει θετικό ισοζύγιο. Και τέλος, η Γερμανία, αδύναμη να αντιληφθεί τις υποχρεώσεις της ως αναδυόμενης οικονομικοπολιτικής δύναμης και καταδιωκόμενη από το παρελθόν της, προβάλλει την προτεσταντική τιμωρητική και άκαμπτη πειθαρχεία στους νέους «υποτελείς» της, αδύναμη να αντιληφθεί ότι η ευμάρεια της βασίζεται και στη δική τους ευμάρεια. 

Αυτή είναι η διεθνής πραγματικότητα σε ένα ασταθή και έντονα ανταγωνιστικό κόσμο, μακριά από συναισθηματισμούς και ιδεοληψίες. Η παγκόσμια αστάθεια στην περιοχή μας– ίσως- να δημιουργεί τις προϋποθέσεις της αναγνωρησιμότητος της στρατηγικής μας αξίας. Εάν μάλιστα αυξηθεί η προστιθέμενη αξία μας με μια ευνοϊκή ευθυγράμμιση των παραμέτρων του ενεργειακού πάζλ υπέρ ημών, ίσως να έγκειται πλέον στη δική μας διαπραγματευτική ικανότητα μια επώδυνη αλλά έντιμη, αξιοπρεπής, ρεαλιστική και αμοιβαία επικερδής λύση-συμβιβασμός με τους εταίρους-δανειστές. Η διαπραγματευτική μας αποτελεσματικότητα προϋποθέτει όμως ύπαρξη σχεδίου, βούλησης, ικανοτήτων, εσωτερικής νομιμοποίησης και μια αρραγή εθνική ενότητα από το μεγαλύτερο τμήμα του λαού και των πολιτικών ηγεσιών. Οι πολιτικές μας ηγεσίες, παγιδευμένες στο μικρόκοσμο τους και στα μικροπολιτικά συμφέροντα τους, δυστυχώς δεν φαίνονται ικανές να προχωρήσουν σε μια τόσο ρηξικέλευθη κίνηση. Δεν πρέπει όμως να κατακρίνουμε τις ηγεσίες μας γιατί -όσο και αν ακούγεται πικρό- ανταποκρίνονται επιτυχώς στις δικές μας απαιτήσεις, εικόνες και αξίες. Και σε τελευταία ανάλυση, μάλλον δεν προλαβαίνουμε να τις ανανεώσουμε ριζικά τις επόμενες εβδομάδες, ακόμη και αν μεσολαβήσουν εθνικές εκλογές. Επιπρόσθετα, η έκφραση της λαϊκής βούλησης δεν εξασφαλίζει ότι οι νέες πολιτικές ισορροπίες που θα προκύψουν, θα χειριστούν τα προβλήματα με πρόθεση επίτευξης συμβιβαστικής και πανεθνικής σύμπραξης έναντι των εταίρων-δανειστών. Η μοναδική μας ίσως ελπίδα ακόμη, είναι να καταδείξουμε στις πολιτικές ηγεσίες ότι επιζητούμε μια και μοναδική εθνική και υπεύθυνη διαπραγματευτική θέση έναντι των δανειστών μας και του ευρωπαϊκού πολιτικού κόσμου. Συνάμα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε και να αποδεχθούμε ότι θα απαιτηθούν θυσίες, ιώβειος υπομονή, και αυτοπεριορισμοί για ικανό ακόμη χρονικό διάστημα. Οι θυσίες αυτές θα γίνουν αποδεκτές μόνο όταν πειστούμε (γιατί αυτό δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα δυνατόν) ότι αυτές είναι δίκαιες, ισομερείς, ισοβαρείς και διαθέτουν ίχνη ρεαλιστικής αισιοδοξίας υπέρβασης της κρίσης ή τουλάχιστον αποτελούν την ύστατη πανεθνική προσπάθεια και ρίσκο που σύσσωμοι αποδεχόμαστε να αναλάβουμε ελλείψει ετέρας αξιόπιστης λύσεως. 

Το ζητούμενο λοιπόν σήμερα δεν είναι πότε θα πάμε στις εκλογές και τι αποτελέσματα θα προκύψουν. Το ζητούμενο είναι να πειστεί σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος ότι η πίστωση χρόνου που του δόθηκε για υπέρβαση της κρίσεως τελείωσε και ότι απαιτούμε εθνική συνεννόηση εδώ και τώρα. Το μήνυμα αυτό ίσως μπορεί να το περάσει μόνο μια αυθόρμητη μεγαλειώδης ειρηνική λαϊκή συγκέντρωση ή δεκάδες καθημερινές ειρηνικές διαμαρτυρίες σε κάθε χώρο (χωρίς διατάραξη της κοινωνικής ηρεμίας και καθημερινότητας) σε συνδυασμό με εκατοντάδες χιλιάδων ηλεκτρονικές αναρτήσεις-likes-μηνύματα-προσωπικές επαφές-εκκλήσεις κλπ. Η εμφάνιση αυτών των αυθόρμητων και μη καθοδηγούμενων διαμαρτυριών –και λόγω χρόνου-ίσως να μπορεί να προέλθει μόνο μέσα από τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης. Όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες λαϊκής κινητοποίησης μάλλον είναι άτολμοι, φοβισμένοι, βολεμένοι ή και διαπλεκόμενοι.


*ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ- Υποστράτηγος (εν αποστρατεία)
Πτυχιούχος τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών - Παντείο Πανεπιστημίο
Μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις &Στρατηγικές Σπουδές - Πάντειο Πανεπιστήμιο
Μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
Συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)

ΠΗΓΗ:amina-politiki.blogspot.gr