Ο φωτογράφος που κατάφερε να διεισδύσει στη Βόρεια Κορέα όσο κανείς άλλος μέχρι σήμερα

 

Ίσως να γνωρίζετε ήδη τον Fabian Muir από τότε που έκανε πεζοπορία στην Αυστραλία διανύοντας 1.000 μίλια για να βγάλει μερικές φωτογραφίες με μπούρκες. Με απέραντο γαλάζιο και ένα βραχώδες κόκκινο, η σουρεαλιστική του σειρά «Μπλε Μπούρκα στο Ηλιοκαμένο Τοπίο» ήταν μια έμμεση, αιχμηρή απάντηση στην απόπειρα απαγόρευσης της μπούρκας που καλύπτει το πρόσωπο στην Αυστραλία.

Με τον ίδιο έξυπνο τρόπο επιχειρεί να μας δείξει μια άλλη οπτική στο καινούργιο του πρότζεκτ. Τα τελευταία δυο χρόνια, ο Fabian έχει κάνει πέντε διαφορετικά ταξίδια στη Βόρεια Κορέα, προσπαθώντας να χτίσει μια σχέση συμπάθειας με τους αφέντες του βασιλείου, ώστε να διεισδύσει βαθύτερα από οποιονδήποτε άλλο φωτογράφο μέχρι σήμερα. Με την ευθυμία και τις έντονες χρωματικές πινελιές της, η σειρά σίγουρα δεν έχει το γκρίζο αφηγηματικό πλαίσιο στο οποίο έχουν συνηθίσει να συναντούν τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας οι δυτικοί.

Γεια σου, Fabian. Το πρόβλημα με τα ρεπορτάζ στη Βόρεια Κορέα είναι ότι οι τουρίστες έχουν την τάση να κάνουν τον ίδιο γύρο στον οποίο τους οδηγούν οι αρχές, κι έτσι έχουμε συνηθίσει σε μια επαναλαμβανόμενη και κουραστική ανεκδοτολογία. Πώς ξέφυγες από αυτό τον κύκλο;

Fabian Muir: Παραδόξως, όσον αφορά τα μέρη που επισκέφτηκα, νομίζω ότι υπάρχει μόνο μία επαρχία στην οποία απαγορευόταν αυστηρά να εισέλθουν ξένοι. Οπότε όλα ήταν θέμα διαπραγματεύσεων. Πήγα πέντε φορές μέσα σε δύο χρόνια και η βασική ιδέα ήταν ότι επέλεγα τα μέρη που ήθελα να πάω, έπαιρνα μια απάντηση και ακολουθούσε διαπραγμάτευση μεταξύ εμού, των διοργανωτών και των αρχών.

Είχες αρκετό χώρο για να κινηθείς όπως ήθελες;

Μόνο τέσσερις φορές μου επέτρεψαν να περπατήσω μόνος. Τις υπόλοιπες είχα δύο οδηγούς που επέβλεπαν τις κινήσεις μου. Αυτό συμβαίνει πάντα. Δεν μπορείς να το αποφύγεις, γι' αυτό πρέπει να μάθεις να τραβάς γρήγορα και στα κλεφτά.

Η δουλειά σου φαίνεται να αντιμετωπίζει με ζεστασιά αυτό τον τόπο. Ήταν σκόπιμο αυτό;

Ναι. Μοιάζει προφανές, αλλά η ιδέα ότι οι άνθρωποι ζουν μια συνηθισμένη ζωή εν μέσω όλης αυτής της τρέλας μού φαινόταν συναρπαστική. Ξέρεις τον Tomas van Houtryve; Το 2009 συνέθεσε ένα διάσημο φωτογραφικό δοκίμιο με τίτλο The Land Of No Smiles (Η αγέλαστη γη), το οποίο, όπως μαρτυρά ο τίτλος, υιοθετούσε μια συγκεκριμένη οπτική γωνία. Σίγουρα είχα αυτές τις φωτογραφίες στο μυαλό μου, κι έτσι εξεπλάγην όταν είδα μια διαφορετική αφήγηση να αναδύεται καθώς ταξίδευα. Μια πολύ πιο εύθυμη και ανθρώπινη αφήγηση.

Επιχείρησε κανείς να λογοκρίνει τις φωτογραφίες σου;

Έχω διασχίσει τρία διαφορετικά σύνορα. Με τρένο, αεροπλάνο και πεζή. Ποτέ δεν μου ζήτησε κάποιος να δει τις φωτογραφίες ή τα χαρτιά μου. Τους ενδιαφέρει πολύ περισσότερο τι εισάγεις. Ο David Guttenfelder, ο οποίος ήταν διευθυντής στα γραφεία του Associated Press στην Πιονγιάνγκ, έχει πάει εκεί 40 φορές. Επίσης λέει ότι ποτέ δεν έλεγξαν τα χαρτιά του. Όταν λοιπόν ακούς τρελές ιστορίες από ανθρώπους, πρέπει να διατηρείς τις αμφιβολίες σου.

Υπάρχουν κανόνες για τη λήψη φωτογραφιών εκεί;

Είδα ένα βίντεο πρόσφατα που έδειχνε έναν τρομερά αγχωμένο δημοσιογράφο του BBC, ο οποίος είχε φωτογραφίσει τους ηγέτες, επειδή όμως ήταν κομμένοι στις φωτογραφίες του, εξοργίστηκαν. Αν φωτογραφίσεις τους ηγέτες, πρέπει να συμπεριλάβεις ολόκληρο το σώμα τους. Δεν μπορείς να κάνεις περικοπή εικόνας. Και δεν μπορείς να φωτογραφίσεις τον στρατό. Επίσης, δεν μπορείς να βγάλεις φωτογραφία τους εργάτες, κυρίως επειδή πολλοί από αυτούς είναι και στον στρατό, νομίζω.

Μίλησέ μας για κάποιες φωτογραφίες. Ας αρχίσουμε με την εικόνα ακριβώς από πάνω. Τι είναι αυτό το ερημικό αγροτικό τοπίο;

Αυτό ήταν σε έναν επαρχιακό δρόμο στη δυτική Βόρεια Κορέα, τον Μάιο του 2015. Δεν είχε βρέξει για πολύ καιρό. Το κλίμα πάντα εναλλάσσεται ανάμεσα στα δύο άκρα. Ίσως να μάθατε ότι πρόσφατα είχαν πλημμύρες.

Επικρατεί μια παράνοια γύρω από τον καιρό και μιλάνε ανοιχτά γι' αυτό – για τον Βαρύ Μάρτη, έναν μεγάλο λιμό που τους μάστιζε τη δεκαετία του '90. Σε αυτή την εικόνα νομίζω ότι οι ουρανοί επιτέλους άνοιξαν τον Ιούλιο, κι αυτό τους στοίχισε ήδη μεγάλο μέρος της σοδειάς του έτους.

Μετά βλέπουμε αυτό τον τύπο στην παραλία με τη μεγάλη ομπρέλα θαλάσσης.

Ο Adam Johnson έχει γράψει ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα που έχει βραβευτεί με Pulitzer και λέγεται The Orphan Master's Son (Ο γιος του ορφανού αφέντη), το οποίο προβάλλει όλες τις διαστροφικές ιστορίες που κυκλοφορούν για τη Βόρεια Κορέα. Στο μυαλό του κόσμου, η πόλη Wonsan είναι το μέρος που πηγαίνεις αφού συνταξιοδοτηθείς ύστερα από μια επιτυχημένη καριέρα ως γραφειοκράτης. Στο βιβλίο, όμως, είναι η αυλή ενός σφαγέα ο οποίος βράζει ανθρώπινα σώματα για να γίνουν κόλλα.

Αφού το διάβασα, άρχισα να γοητεύομαι από το μέρος. Όπως διαπίστωσα, είναι μια πραγματική πόλη-θέρετρο και πρόσφατα έφτιαξαν και ένα μεγάλο αεροδρόμιο εκεί, αν και δεν είναι ξεκάθαρο γιατί. Δεν ξέρω αν έχουν όλοι πρόσβαση σ' αυτό ή μόνο οι άνθρωποι συγκεκριμένων τάξεων. Τα ξενοδοχεία είναι αισθητά ανώτερα. Υπάρχει ζωή στην παραλία· το κλασικό τοπίο σε μια παραλία που ξέρουμε: παιδιά που παίζουν στο νερό και άνθρωποι με σωσίβια. Το μόνο πράγμα που σου θυμίζει ότι έχεις μπει σε χρονοκάψουλα είναι ότι όλοι φοράνε ρετρό μαγιό.

Αυτός είναι ο Kim Jong-un σε ανθοκομική έκθεση;

Παραδόξως, ποτέ δεν βλέπεις τέτοιες εικόνες του τωρινού ηγέτη. Δεν υπάρχουν μεγαλόπρεπες φωτογραφίες του Kim Jong-un όπως αυτές που βλέπεις με τον Kim Il-sung και τον Kim Jong-il. Αυτό ήταν σε μια ανθοκομική έκθεση, πράγμα πολύ συνηθισμένο. Οι μπιγκόνιες λέγονται Kim Jong Ilia. Και οι μοβ λέγονται Kim Il Sungia.

Οι σκηνές με το πικνίκ μοιάζουν βρετανικές, κατά περίεργο τρόπο. Αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο της προσπάθειάς σου να δείξεις πόσο «φυσιολογική» είναι εκεί η ζωή μέσα σε όλο το χάος που επικρατεί;

Είναι ένα μέρος που λέγεται Moran Hill στην Πιονγιάνγκ. Όταν γυρίζεις ντοκιμαντέρ στη Βόρεια Κορέα, ο κόσμος συχνά λέει ότι όλα όσα βλέπεις είναι στημένα, όμως ειλικρινά θα ήμουν ιδιαίτερα ανήσυχος αν είχαν κινητοποιηθεί 2.000 άνθρωποι μόνο για να με ξεγελάσουν. Υπάρχουν παντού πικνίκ στη Βόρεια Κορέα. Είναι φανατικοί με το πικνίκ.

Ανησυχείς ποτέ ότι θα καταλήξεις να είσαι πιόνι της δυναστείας των Kim; Ότι παρουσιάζεις μόνο τον κόσμο που θέλουν να δείχνουν προς τα έξω;

Έχουν υπάρξει κάποια αρνητικά σχόλια, όμως αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν πάει εκεί και δεν έχουν ταξιδέψει χιλιάδες μίλια όπως εγώ. Δεν μπορούν να καταλάβουν ότι είναι μια ειλικρινής απεικόνιση των όσων έκανα εκεί. Προσπάθησα να κρατήσω μια ισορροπία – ο αγρότης στη στεγνή γη σε αντίθεση με το κέντρο αναψυχής. Όμως κάποιοι άνθρωποι αρνούνται να το δεχτούν αυτό, ακόμα και μέσα στη ΛΚΔ. Οι άνθρωποι είναι άνθρωποι και είναι εξίσου ζεστοί και αυθόρμητοι παντού. Αν δείξεις ένα παιδί που χαμογελάει, φαντάζονται ότι υπάρχει κάποιος με ένα ξίφος πίσω του.


ΠΗΓΗ: http://www.vice.com/gr/read/fwtografies-voreia-korea