Το δημοψήφισμα δεν λύνει τον γόρδιο δεσμό του Κουρδιστάν

 

Λίγες ώρες  πριν από το δημοψήφισμα και ακόμη και τώρα, στο παρά ένα, κορυφώνονται οι διεθνείς πιέσεις για να αναβληθεί, με τον πρόεδρο Μπαρζανί να συνεχίζει να αντιστέκεται.

Η συνταγή, κλασική, καρότο και μαστίγιο, αλλά στη Μέση Ανατολή όλα είναι πιο θολά, υπάρχουν πολλά επίπεδα, συχνά δυσδιάκριτα, και η ιστορία μάς διδάσκει ότι οι σημερινοί σύμμαχοι μπορεί να είναι οι αυριανοί εχθροί και πως υπάρχουν και μεγάλες ανατροπές της τελευταίας στιγμής.


Στο στρατόπεδο των σκληρών πρωτοστατεί το Ιράν, το οποίο, πέρα από το ότι έχει και το ίδιο μια σημαντική κουρδική μειονότητα και μάλιστα στα σύνορα με το ιρακινό Κουρδιστάν, κυρίως φοβάται πως ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος θα αποτελέσει δυτικό ανάχωμα στα στρατηγικά της συμφέροντα στη Μέση Ανατολή.

Η στήριξη που παρέχει το Ισραήλ στους Κούρδους του Ιράκ, η μόνη χώρα που το διατύπωσε με τον πιο επίσημο τρόπο τόσο καθαρά, δημιουργεί αταβιστικά αντανακλαστικά στην Τεχεράνη και δεν είναι τυχαία η δήλωση αξιωματούχου της, πως δεν θα επιτρέψει στο Ισραήλ να βρεθεί δίπλα από την πόρτα τους.

Επίσης, η πολυάριθμη αμερικανική στρατιωτική παρουσία, όπως και άλλων δυτικών δυνάμεων, με τη μορφή συμβούλων και εκπαιδευτών στην αυλή της, ιδίως στην εποχή του Τραμπ, που αμφισβητεί και υπονομεύει τη συμφωνία για τα πυρηνικά, είναι από μόνος του λόγος για άκαμπτη στάση απέναντι στο Ερμπίλ.

Η Τουρκία, από την πλευρά της, δεν θα ήθελε επ’ ουδενί ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν στα νότια σύνορά της, που θα αποτελούσε φάρο για τους Κούρδους των νοτιοανατολικών περιοχών της.

Αλλά το Ερμπίλ διατηρεί άριστες σχέσεις με την Αγκυρα, η οποία είναι και ο σημαντικότερος εμπορικός και οικονομικός εταίρος της και η πύλη μέσω της οποίας βρίσκει διέξοδο το κουρδικό πετρέλαιο στις αγορές.

 Ολοι οι δρόμοι οδηγούν στη Βαγδάτη

Ο ευαίσθητος κρίκος της «συμμαχίας των τριών» είναι η Βαγδάτη, όπου ταυτόχρονα βρίσκεται και η λυδία λίθος.

Εδώ και δύο χρόνια, η Βαγδάτη σταμάτησε να χρηματοδοτεί από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό τους Κούρδους του Ιράκ και έπαψε να πληρώνει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.

Ο λόγος ήταν η διαφωνία με το Ερμπίλ σχετικά με την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων που βρίσκονται σε κουρδικό έδαφος. Κατά την ιρακινή κυβέρνηση, τα έσοδα του κουρδικού πετρελαίου ανήκουν στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό που τα αναδιανέμει εκ των υστέρων, και όχι στους Κούρδους.

Οι Κούρδοι άρχισαν μονομερώς να πουλάνε πετρέλαιο στη διεθνή αγορά, αν και δεν πρόλαβαν να αναπτύξουν εμπορικά τα περισσότερα από τα κοιτάσματα που διαθέτουν, καθώς αυτές οι επενδύσεις χρειάζονται πολύ χρόνο για να αρχίσουν να αποδίδουν.

Ισοπεδωμένη οικονομία

Η παύση πληρωμών από τη Βαγδάτη προς το Ερμπίλ και η ταυτόχρονη δραματική πτώση των τιμών του πετρελαίου «γονάτισε» την κουρδική οικονομία, που έχει και το πρόσθετο οικονομικό βάρος του πολέμου κατά του «Ισλαμικού κράτους» και τη στήριξη των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων θυμάτων της τρομοκρατίας, που βρέθηκαν ξαφνικά σε κουρδικές περιοχές.


Οι συνομιλίες που έκαναν τα τελευταία δύο χρόνια οι δύο πλευρές για να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση δεν κατέληξαν πουθενά και τότε ο Μπαρζανί απείλησε με δημοψήφισμα για να διαπραγματευτεί από καλύτερη θέση με τον πρωθυπουργό του Ιράκ, Χάιντερ αλ Αμπάντι, ο οποίος είναι φιλοδυτικός και στηρίζεται από τους Αμερικανούς.

Ο Αμπάντι αντιμετωπίζει εκλογές την ερχόμενη άνοιξη και αν χάσει, θα επικρατήσουν πιθανότατα οι ακραίοι σιίτες που στηρίζονται από την Τεχεράνη.

Ο Αμπάντι, αλλά και οι Αμερικανοί, ζήτησαν από τον Μπαρζανί να αναβάλει το δημοψήφισμα, με την υπόσχεση ότι, μετά τις εκλογές στο Ιράκ, θα μπορούσαν να λυθούν τα εκκρεμή προβλήματα, στα οποία είναι -πέραν του πετρελαίου- και η τύχη των εδαφών που ελέγχουν οι Κούρδοι και εκτείνονται πέραν και εκτός των τριών επαρχιών που αποτελούν τη συνταγματικά αναγνωρισμένη κουρδική αυτόνομη περιοχή του Ιράκ.

Στο αγκάθι αυτό, κορωνίδα είναι βεβαίως η τύχη του Κιρκούκ, με τα τεράστια πετρελαϊκά του αποθέματα.

Ομως οι Κούρδοι δεν πιστεύουν άλλο τις υποσχέσεις στα λόγια και θέλουν γραπτή δέσμευση, την οποία ο Αμπάντι αρνιόταν μέχρι την τελευταία στιγμή.

«Το δημοψήφισμα θα γίνει», επιμένουν στο Ερμπίλ. Αλλά για να γίνει, θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι… τη Δευτέρα το πρωί.
Η λαχτάρα για ελευθερία πάνω από την ανησυχία
Το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας του Ιρακινού Κουρδιστάν

Μεσημέρι στο Ερμπίλ, κάτω από έναν αδυσώπητο ήλιο, το πλήθος κατακλύζει το παζάρι, κάτω από την εμβληματική ακρόπολη της πρωτεύουσας του ιρακινού Κουρδιστάν.

Στον δρόμο, στα μαγαζιά, στα καφενεία, στις εισόδους και στα μπαλκόνια, σχεδόν παντού, σε κάθε κτίριο, κυματίζουν οι τρίχρωμες σημαίες της Αυτόνομης περιοχής του Κουρδιστάν, ενώ πολλές βιτρίνες έχουν μεγάλες φωτογραφίες του προέδρου Μασούντ Μπαρζανί, ο οποίος πήρε και την πρωτοβουλία να εξαγγείλει τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία από το Ιράκ.

«Περιμέναμε χρόνια γι’ αυτή τη στιγμή, δεν θα κάνουμε πίσω, δεν θα υποκύψουμε στις πιέσεις των ξένων δυνάμεων να το ανακαλέσουμε», μου λέει ο Μπαγκίρ, ένας 30χρονος μάγειρας. Στη συζήτηση παρεμβαίνει ένας ηλικιωμένος άντρας με παραδοσιακή φορεσιά, που όταν κατάλαβε ότι είμαι δημοσιογράφος, μου είπε στα κουρδικά:

«Ο πατέρας μου πάλεψε στα βουνά για να είμαστε ελεύθεροι, τώρα ήρθε η ώρα να δικαιωθεί η μνήμη του». Το πλήθος που έχει μαζευτεί γύρω μου επιδοκιμάζει τον άντρα και ο Μπαγκίρ, που ανέλαβε χρέη μεταφραστή, συμπληρώνει: «Δεν υπάρχει Κούρδος που θα πει “όχι” στην ανεξαρτησία. Το αποτέλεσμα είναι δεδομένο. Το ζήτημα είναι τι θα γίνει την επόμενη ημέρα».

Αν στον δρόμο το κλίμα είναι πανηγυρικό -το βλέπεις και στα χαμόγελα των ανθρώπων, σαν να είναι σε γιορτή-, ο προβληματισμός για το αύριο, για τις συνέπειες που θα έχει η ψήφος τους και ιδίως για την αντίδραση της Αγκυρας, της Βαγδάτης και της Τεχεράνης, εκφράζεται σε χαμηλούς τόνους, στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις.

Στο λόμπι του ξενοδοχείου, ο Μπαρίς, που ήρθε στο Ερμπίλ από τη Γερμανία, όπου είναι μετανάστης, φοβάται πως οι «τρεις γείτονες» θα κλείσουν τα σύνορα την επόμενη ημέρα και θα προσπαθήσουν να στραγγαλίσουν την ήδη δοκιμαζόμενη και ευάλωτη οικονομία της χώρας.

«Θα προσπαθήσουν να μας αποκλείσουν, να μας κάνουν Βερολίνο, όπως έκαναν οι Σοβιετικοί, αλλά δεν υπάρχει σήμερα ο Κένεντι που θα βγάλει λόγο και θα πει “είμαστε όλοι Κούρδοι”. Οι Αμερικανοί πάντα μας στήριζαν, αλλά όταν έφτανε η κρίσιμη ώρα έκαναν πίσω. Και τώρα, τα ίδια κάνουν».


ΠΗΓΗ: 4news