Η τουρκική οικονομία «διαλύει» το… πάρτι του Ερντογάν

 

Όπου και να στρέψει το βλέμμα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βλέπει ανοιχτά μέτωπα, προβλήματα και εντάσεις. Στο εσωτερικό, στις διεθνείς σχέσεις, στην οικονομία, στην κοινωνία αλλά και στις αγορές. Στα 15 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία ποτέ τα… νερά δεν ήταν τόσο ταραγμένα πριν από μία εκλογική αναμέτρηση.

Παραδοσιακά, οι εκλογικές νίκες του Ερντογάν και του κόμματος AKP, γίνονταν δεκτές με πολύ θετικό τρόπο από τις αγορές, καθώς σηματοδοτούσαν τη συνέχιση της πολιτικής σταθερότητας στην Τουρκία. Αυτά ανήκουν στο παρελθόν εξαιτίας των ανορθόδοξων προεκλογικών εξαγγελιών του... σουλτάνου και της μανίας του να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερες εξουσίες.

Αναλυτές θεωρούν δεδομένο πως οι συνταγματικές αλλαγές που φέρνουν οι σημερινές εκλογές θα έχουν σοβαρό αντίκτυπο στη μακροπρόθεσμη πορεία της τουρκικής οικονομίας. Η «τρελή» ανάπτυξη του 7,4% που εμφάνισε το 2017 θα... εξαφανιστεί πολύ γρήγορα λόγω των αναταράξεων και ο Τούρκος πρόεδρος μάλλον θα αρχίσει και πάλι να βλέπει τους εφιάλτες που ξεκίνησαν με το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.

Οι ανισορροπίες της τουρκικής οικονομίας θα βγουν στην επιφάνεια αφού πολλοί πιστεύουν ότι η ανάπτυξη είναι… fake. Οι ανησυχίες, μάλιστα, μετατρέπονται σε σοβαρούς φόβους, από τη στιγμή που η μετάβαση στο προεδρικό σύστημα θα δώσει τη δυνατότητα στον Ερντογάν να ελέγχει ακόμη περισσότερο την οικονομική πολιτική και στην ουσία να ακυρώσει την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας.

Εδώ και αρκετούς μήνες οι αγορές τον προειδοποιούν πως αν τηρήσει τις υποσχέσεις του και εφαρμόσει πιο χαλαρές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές, τότε θα ξεκινήσει το γαϊτανάκι των αναταράξεων και θα του γυρίσουν για τα καλά την πλάτη.

Ακόμη και βραχυπρόθεσμα, όμως, οι οιωνοί δεν είναι καλοί. Η τουρκική οικονομία εκτιμάται ότι θα εμφανίσει μέσα στο έτος δύο τρίμηνα συρρίκνωσης και η συνολική ανάπτυξη του 2018 δεν θα ξεπεράσει το 2,5%-3%. Οι πρώτες επιδράσεις έχουν γίνει ιδιαίτερα αισθητές και μάλιστα ο σουλτάνος αναγκάστηκε να παραδεχθεί εμμέσως την ανωτερότητα των αγορών όταν... επέτρεψε στην κεντρική τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια για να σώσει την τουρκική λίρα από τον γκρεμό.

Δεν είναι τυχαίο ότι Τούρκοι οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν το τουρκικό νόμισμα ως το… τελευταίο οχυρό αντίστασης απέναντι στον Ερντογάν. Και αυτό γιατί συνολικά ο ιδιωτικός τομέας έχει χρέος σε δολάρια ύψους 200 δισ. που είναι από τα υψηλότερα χρέη ως ποσοστό του ΑΕΠ σε αναπτυσσόμενη οικονομία.

Από την αρχή του έτους η τουρκική λίρα παραπαίει, έχοντας καταγράψει απώλειες 20% έναντι του δολαρίου. Ο αντίκτυπος από την διολίσθηση του νομίσματος θα φανεί σε ολόκληρη την οικονομία τα επόμενα τρίμηνα. Πρώτος και... καλύτερος θα αυξηθεί ο πληθωρισμός, ο οποίος ήδη βρίσκεται σε υψηλό 6 μηνών,, στο 12,1%, όντας από τους υψηλότερους στον κόσμο.

Στο μεταξύ, οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες στην Τουρκία θυμίζουν την κρίση χρέους της Ευρωζώνης. Όταν οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες είχαν ξαναβρεθεί στο παρελθόν σε επίπεδα παρόμοια με τα σημερινά η ανάπτυξη της Τουρκίας είχε επιβραδυνθεί κατά 7 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες μέσα στα επόμενα τέσσερα τρίμηνα. Κάτι αντίστοιχο μπορεί να γίνει και τώρα.

Αναλυτές προβλέπουν ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο, διογκώνοντας ένα ήδη πολύ σοβαρό πρόβλημα. Αναμένεται να φτάσει στο 14% τον ερχόμενο Αύγουστο με αποτέλεσμα να μειωθεί το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και να δεχτεί ισχυρό πλήγμα η καταναλωτική εμπιστοσύνη. Αν οι Τούρκοι σταματήσουν να ξοδεύουν και οι ξένοι επενδυτές συνεχίσουν να φεύγουν από τη χώρα, η οικονομική επιβράδυνση είναι μονόδρομος και το φάντασμα μιας μεγάλης κρίσης θα αρχίσει να πλανιέται πάνω από το προεδρικό μέγαρο.

Εκτός, όμως από τους ξένους επενδυτές, τον Ερντογάν εγκαταλείπουν και οι Τούρκοι «έχοντες». Μόνο το 2017 εγκατέλειψε την Τουρκία το 12% των εκατομμυριούχων που ζουν στη χώρα, σύμφωνα με στοιχεία του οργανισμού New World Wealth. Σε μία χρονιά που η τουρκική οικονομία εμφάνισε από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον κόσμο, δεν έφυγαν μόνο οι πλούσιοι αλλά και ένα μέρος της μεσαίας τάξης. Πολλοί Τούρκοι πουλάνε τα σπίτια τους και άλλα περιουσιακά στοιχεία για να αγοράσουν επιχειρήσεις ή ακίνητα στο εξωτερικό, αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο για τις οικογένειές τους. 

Τα προβλήματα δεν σταματούν εδώ. Ο τραπεζικός κλάδος είναι ευάλωτος, το εμπορικό έλλειμμα της χώρας δεν μειώνεται με τίποτα και το κόστος δανεισμού της χώρας παραμένει στα ύψη. Πριν από δύο εβδομάδες ο οίκος Moody’ s υποβάθμισε όχι μία αλλά 17 τουρκικές τράπεζες ενώ η απόδοση των τουρκικών 10ετών ομολόγων ξεπερνάει το 15%.

Τέλος, οι απειλές του Ερντογάν ότι θα ιδρύσει τον δικό του οίκο αξιολόγησης και θα «απολύσει» τη Moody’s δείχνουν ότι αν δεν γίνει κάποια τεράστια έκπληξη στις σημερινές εκλογές, τότε οι επόμενες ημέρες θα εξαιρετικά σημαντικές για το μέλλον της Τουρκίας καθώς όλοι θα περιμένουν να δουν αν ο σουλτάνος θα συνεχίσει την ίδια επικίνδυνη ρητορική κατά πάντων.


ΠΗΓΗ: https://www.liberal.gr/arthro/209893/oikonomia/2018/i-tourkiki-oikonomia-isondialueisin-toi-parti-tou-erntogan.html