Μετακινείται ασυνήθιστα γρήγορα ο βόρειος μαγνητικός πόλος της Γης από Καναδά προς Σιβηρία

 

Οι επιστήμονες έχουν ξαφνιαστεί από την ασυνήθιστα γρήγορη μετακίνηση του βορείου μαγνητικού πόλου, ο οποίος απομακρύνεται συνεχώς από τον Καναδά, κινούμενος ολοένα ανατολικότερα προς τη Σιβηρία. Ενώ το 1900 βρισκόταν κάπου στην ξηρά του ανατολικού Καναδά, σήμερα πια βρίσκεται κάπου στον Αρκτικό Ωκεανό, αρκετά χιλιόμετρα βόρεια του γεωγραφικού βορείου πόλου (οι δύο πόλοι δεν ταυτίζονται).

Ο μαγνητικός βόρειος πόλος κινείται τόσο γρήγορα ώστε οι επιστήμονες πρέπει να ενημερώσουν επειγόντως τους χάρτες που χρησιμοποιούνται από τα συστήματα πλοήγησης.

Η κίνηση του βορείου μαγνητικού πόλου, η οποία οφείλεται στις μετακινήσεις του λιωμένου σιδήρου στον καυτό πυρήνα της Γης, είναι τόσο γρήγορη, που οι ειδικοί στον γεωμαγνητισμό από όλο τον κόσμο αναγκάζονται να προχωρήσουν εσπευσμένα σε κάτι ασυνήθιστο: στην αναθεώρηση του Παγκόσμιου Μαγνητικού Μοντέλου στις 15 Ιανουαρίου.

Το εν λόγω Μοντέλο περιγράφει το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας και αποτελεί το θεμέλιο της σύγχρονης πλοήγησης, από τα συστήματα των πλοίων ως το Google Maps στα κινητά τηλέφωνα. Η τελευταία αναθεώρηση του μοντέλου είχε γίνει το 2015 και η επόμενη προγραμματιζόταν για το 2020, όμως θα επισπευσθεί εξαιτίας της απρόσμενα γρήγορης κίνησης του μαγνητικού πόλου του Βορρά, κάτι που έχει ως συνέπεια το μοντέλο να εμφανίζει πλέον ολοένα μεγαλύτερο σφάλμα.

Οι επιστήμονες της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ και της Βρετανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας, που παρακολουθούν συνεχώς το φαινόμενο, σύμφωνα με το «Nature», συνειδητοποίησαν ότι έχει επιταχυνθεί πολύ, με αποτέλεσμα το Παγκόσμιο Μαγνητικό Μοντέλο να είναι πια τόσο ανακριβές, ώστε ξεπερνά το αποδεκτό όριο για τα σφάλματα πλοήγησης.

Η θέση του βόρειου μαγνητικού πόλου -που υπολογίστηκε για πρώτη φορά το 1831 από τον Τζέιμς Κλαρκ Ρος- «περιπλανιέται» με απρόβλεπτο τρόπο, κάτι που έχει ανέκαθεν γοητεύσει εξερευνητές και επιστήμονες. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 η κίνηση του πόλου έγινε πιο γρήγορη, από περίπου 15 χιλιόμετρα ετησίως έως τότε, σε 55 χιλιόμετρα το χρόνο. Το 2001 για πρώτη φορά ο πόλος εισήλθε στον Αρκτικό Ωκεανό, ενώ το 2018 διέσχισε τη νοητή Διεθνή Γραμμή Ημερομηνίας (International Date Line), περνώντας έτσι από το δυτικό στο ανατολικό ημισφαίριο και βάζοντας «πλώρη» ολοταχώς για τη Σιβηρία.

Προς το παρόν, κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα γιατί έχει επιταχυνθεί τόσο δραματικά η κίνηση του βορείου μαγνητικού πόλου.

Οι μαγνητικοί πόλοι κάποτε βρίσκονταν στον Ισημερινό

Έχουν περάσει 780 χιλιάδες χρόνια από την τελευταία αντιστροφή των μαγνητικών πόλων, γι ‘αυτό και μπορεί να καθυστερήσει η επόμενη αντιστροφή. Μήπως όμως τότε θα μας βομβαρδίσει μια θανατηφόρα ακτινοβολία από το διάστημα, καθώς θα μειωθεί η προστατευτική μαγνητική ασπίδα της Γης;

Επιστήμονες που μελετούν ένα από τα πιο μυστηριώδη φυσικά φαινόμενα, υποστηρίζουν ότι η αναστροφή της πολικότητας φαίνεται να συμβαίνουν κατά ομάδες, υποδεικνύοντας έτσι κάποιο είδος «μνήμης» των προηγούμενων εκδηλώσεων.

Οι επιστήμονες λένε τώρα ότι οι μαγνητικοί πόλοι της Γης ήταν κάποτε κοντά στον ισημερινό, γεγονός το οποίο θα μπορούσε να εξηγήσει αινιγματικές αλλαγές στο μαγνητισμό των βράχων πριν από εκατομμύρια χρόνια.

Οι μαγνητικοί πόλοι της Γης ευθυγραμμίζονται περίπου κατά μήκος του ίδιου άξονα περιστροφής της. Οι γεωλόγοι έχουν υποθέσει ότι αυτό συνέβαινε και στο παρελθόν, έτσι χρησιμοποίησαν ηφαιστειακά πετρώματα, που όταν σχηματίστηκαν κράτησαν σαν αποτύπωμα την κατεύθυνση και την ένταση του τότε μαγνητικού πεδίου της Γης. Ο σκοπός τους ήταν να βρουν το αρχικό γεωγραφικό πλάτος των βράχων αλλά και να εντοπίσουν τις ηπειρωτικές κινήσεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων δισεκατομμυρίων ετών, που έχουν δημιουργήσει ένα παζλ για τα πετρώματα στη Βόρεια Αμερική και την Ανατολική Ευρώπη. Και στις δύο αυτές περιοχές, φαίνεται να υπάρχουν βράχοι που ήταν μεν στον ισημερινό, μεταξύ 550 και 600 εκατομμυρίων ετών πριν, αλλά  και κοντά στους πόλους για την εν λόγω χρονική περίοδο.

Το αντιφατικό αυτό συμπέρασμα φαίνεται να υποστηρίζει ότι υπάρχουν βράχια που μεταφέρθηκαν από τους πόλους προς τον ισημερινό αρκετές φορές μέσα σε 50 εκατομμύρια χρόνια, γεγονός που σημαίνει ότι οι αρχαίοι ήπειροι κινούνταν με μεγάλη ταχύτητα στην επιφάνεια, περισσότερα από 45 εκατοστά το χρόνο – ήτοι με διπλάσια ταχύτητα από την ταχύτητα των τεκτονικών πλακών – και στη συνέχεια αντιστρέφεται με μια εξίσου απίθανη ταχύτητα. Η οποία είναι πάρα πολύ γρήγορη για να εξηγηθεί με το φαινόμενο που ονομάζεται αληθινή πολική περιπλάνηση, και κατά την οποία ολόκληρος ο φλοιός της Γης και ο μανδύας αναπροσανατολίζονται, και κινούνται σε διαφορετική γεωγραφική περιοχή προς το βόρειο πόλο.

Με την έρευνα αυτή οι ειδικοί επιστήμονες Alexandra Abrajevitch στο Πανεπιστήμιο Kochi στην Ιαπωνία και Rob Van der Voo του Πανεπιστημίου του Michigan προτείνουν ότι ο μαγνητικός πόλος μετατοπίστηκε κατά 90 μοίρες, έτσι ώστε να βρεθεί κατά μήκος του ισημερινού.

Το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας προκαλείται από την κίνηση του λιωμένου σιδήρου που ρέει γύρω από ένα υπέρθερμο, στερεό πυρήνα σιδήρου. Κάποιες μεταβολές στο πάχος, το ιξώδες και την αγωγιμότητα του εξωτερικού πυρήνα κατά το παρελθόν, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια τέτοια μεταγωγή θερμότητας που να προκάλεσε την στροφή των μαγνητικών πόλων.


ΠΗΓΗ: physics4u
physics4u2