Η μεγάλη κλοπή των κοραλλιών από τις ελληνικές θάλασσες

 

Πριν από μερικές εβδομάδες, η ιταλική Guardia di Finanza κατέσχεσε στο λιμάνι της Ανκόνα ένα ασυνήθιστο παράνομο φορτίο: κοράλλια αλιευμένα στην Ελλάδα και με τελικό προορισμό τη Γαλλία. Τα λευκά κοράλλια του προστατευόμενου είδους Scleractinia ήταν τυλιγμένα με σκληρό χαρτί και τοποθετημένα σε χαρτοκιβώτια, πάνω στα οποία οι αποστολείς είχαν κολλήσει ταινία με την επιγραφή «προσοχή εύθραυστον».

Το εμπόριο κοραλλιών είναι μια άγνωστη δραστηριότητα, που αποδίδει όμως σημαντικά κέρδη σε όσους εμπλέκονται, δηλαδή αλιείς-δύτες, μεσάζοντες κι εμπόρους. Δεν γίνεται πάντα με τη νόμιμη διαδικασία και τους περιβαλλοντικούς όρους που προβλέπονται, έτσι τα τελευταία χρόνια καταγράφεται στις αναφορές των διεθνών διωκτικών Αρχών ως ξεχωριστή κατηγορία των εγκλημάτων σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος.

Τα κοράλλια των ελληνικών θαλασσών λεηλατούνται. Η συγκομιδή καταλήγει συνήθως σε εργαστήρια ακριβών κοσμημάτων. Το φαινόμενο ευνοεί η νομοθεσία στην Ελλάδα, που θεωρείται ότι είναι δύσκολο να εφαρμοστεί και παραμένει κενό γράμμα. Οι περιορισμοί για την αλιεία των κοραλλιών περιγράφονται σε Νόμο του 1987 κι ένα προεδρικό διάταγμα του 1994. Οι επαγγελματίες αιτούνται ειδική άδεια, η οποία εκδίδεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και ισχύει για εννιά μήνες, από τον Απρίλιο έως τον Δεκέμβριο. Η συλλογή γίνεται από δύτες, με το χέρι ή με σκαπάνη, αλλά επίσης και από αλιευτικό συνεργείο πάνω σε σκάφος. Περιορισμοί υπάρχουν και στα αλιευτικά εργαλεία, για παράδειγμα επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί συρόμενη ράβδος που λέγεται «ιτζένιο» ή ένα συρόμενο εργαλείο που λέγεται «αυγό του Κολόμβου», όμως απαγορεύεται αυστηρά ο «σταυρός του Αγίου Ανδρέα», εργαλείο που σαρώνει και καταστρέφει τον βυθό.

Φορτίο κοραλλιών από τις ελληνικές θάλασσες που κατασχέθηκε στο λιμάνι της Ανκόνα

Όταν κάποιος δύτης ανακαλύψει έναν καινούριο κοραλλιογενή ύφαλο, είναι υποχρεωμένος να τον χαρτογραφήσει και να τον δηλώσει στο τοπικό Λιμεναρχείο. Η εκμετάλλευση κάθε τέτοιας «ζώνης» δεν μπορεί να υπερβεί τα πέντε χρόνια, ενώ μετά από αυτό επιβάλλεται απαγορευτικό 25 ετών, ώστε τα κοράλλια να «ξεκουραστούν» και ο ύφαλος να ξαναγεννηθεί. Τέλος, τα κοράλλια πρέπει να βγουν στο λιμάνι που έχει δηλωθεί από κάθε αλιέα, να καταγραφούν κι επίσης να φυλάσσονται σε γνωστό αποθηκευτικό χώρο.

Ελάχιστα από τα παραπάνω τηρούνται στην πράξη. Ενδεικτικά μόνο, άδειες για την αλιεία του κόκκινου κοραλλιού μεταβιβάζονται από τους Έλληνες κατόχους τους σε ξένα σκάφη, κυρίως Ιταλών, με τη μορφή υπεργολαβίας. «Τα εν λόγω σκάφη, τα οποία είναι εξοπλισμένα με σύγχρονα μηχανήματα -τηλεκατευθυνόμενους υποβρύχιους ρομποτικούς μηχανισμούς (ROC) ή συρόμενες μεταλλικές δράγες- έχουν τη δυνατότητα να αποψιλώνουν μεγάλες περιοχές από αυτό το σπάνιο και αργά αναπτυσσόμενο είδος», αναφέρει το Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», οι επιστήμονες του οποίου έχουν επισημάνει εδώ και χρόνια τη λεηλασία των κοραλλιών στις ελληνικές θάλασσες. «Το γεγονός δε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης του κόκκινου κοραλλιού είναι ιδιαίτερα χαμηλός, μόλις λίγα χιλιοστά τον χρόνο, το καθιστά μη ανανεώσιμο θαλάσσιο πόρο».

Το 2009 ο τότε υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Κιλτίδης, είχε χορηγήσει άδειες αλιείας κόκκινων κοραλλιών στο κεντρικό Αιγαίο και τις Κυκλάδες, χωρίς να επιβεβαιώνεται επιστημονικά το απόθεμα και χωρίς να υπολογίζεται η τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή. Το «Αρχιπέλαγος» αντέδρασε έντονα, σημειώνοντας πως απαιτούνται δεκαετίες για την ανανέωση ενός κοραλλιού που αφαιρείται από τον θαλάσσιο πυθμένα. «Πέραν της εντυπωσιακής ομορφιάς και εμπορικής αξίας, αποτελεί επίσης και ένα σημαντικό κομμάτι της θαλάσσιας τροφικής αλυσίδας. Η αφαίρεσή του έχει ποικίλες σημαντικές επιπτώσεις στην ισορροπία των εμπορικών και μη ειδών, που μοιράζονται τους θαλάσσιους οικοτόπους του», ανέφερε το Ινστιτούτο.

Κοράλλι 455 γραμμαρίων που κατασχέθηκε στο Λιβόρνο

Στις ελληνικές θάλασσες έχουν καταγραφεί δέκα είδη κοραλλιών, κάποια εξ αυτών σπάνια και προστατευόμενα. Το μεγαλύτερο μέρος της παράνομης συγκομιδής καταλήγει στην Ιταλία, όπου λειτουργούν εξειδικευμένα εργαστήρια επεξεργασίας και εμπορίου κοραλλιών, κυρίως στην περιοχή της Γένοβα. Η πόλη Torre Del Greco δίπλα στην Νάπολη ονομάζεται και «Πόλη του Κοραλλιού», αφού εκεί κατέληγε το μεγαλύτερο μέρος της συγκομιδής ήδη από τον 17ο αιώνα. Το μεσογειακό κοράλλι ήταν πάντα πολύτιμη πρώτη ύλη στην κοσμηματοποιία. Υπάρχουν είδη τόσο σπάνια που ένα γραμμάριο μπορεί να φθάσει να πωλείται προς 1.500 ευρώ. Ορισμένοι εκμεταλλεύονται το ασβέστιο που περιέχουν τα κοράλλια, ενώ η ομοιοπαθητική χρησιμοποιεί ως φάρμακο σκόνη κοραλλιού. Μεγάλες πόσοτητες πωλούνται επίσης ως διακοσματικά, ενώ συγκεκριμένο είδος έχει αναφερθεί ως συστατικό πρόσμιξης σε οικοδομικά υλικά.

Οι Ιταλοί συνεχίζουν την παράδοση και το λαθρεμπόριο ακολουθεί τη ροή του χρήματος. Εκτός από τα ελληνικά κοράλλια, στην Ιταλία καταλήγει μεγάλος μέρος συγκομιδής της Τυνησίας, κυρίως από την πόλη Ταμπάρκα. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Associated Press, το 2014 η Τυνησία εξήγαγε 7,6 τόνος κόκκινου κοραλλιού, αξίας 8 εκατ. ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου απορροφήθηκε από την Ιταλία. Τον Μάρτιο του 2018 η ιταλική Guardia di Finanza κατέσχεσε στο λιμάνι της Γένοβα μια από τις μεγαλύτερες ποσότητες που είχε φθάσει λαθραία στη χώρα: 8 τόνους κοραλλιών, επτά διαφορετικών ειδών, που είχαν αλιευθεί σε ύφαλο στον Νότιο Ειρηνικό. Τα παραστατικά έγγραφα ανέφεραν ότι αποστολέας ήταν εταιρεία με έδρα τη Νησιά του Σολομώντα, κάπου στη Νέα Γουινέα, και παραλήπτης ένα εργαστήριο επεξεργασίας κοραλλιών στη Γένοβα.

Πιο συχνές είναι οι μεμονωμένες περιπτώσεις τουριστών, κυρίως από την Άπω Ανατολή, που κρύβουν στις αποσκευές τους μικρότερα «κομμάτια». Στις 23 Ιουλίου, ένας Κινέζος βρέθηκε να κατέχει κοράλλι 455 γραμμαρίων στο λιμάνι του Λιβόρνο και τού επιβλήθηκε πρόστιμο 5.000 ευρώ. Τον περασμένο Ιανουάριο στο αεροδρόμιο της Μπολόνια, δύο Ιταλοί που επέστρεφαν από διακοπές στην Ταϊλάνδη είχαν μαζί τους 21 κομμάτια κοχυλιών και κοραλλιών. Τους επιβλήθηκε το ίδιο τσουχτερό πρόστιμο.


ΠΗΓΗ: https://www.vice.com/gr/article/evj4ep/h-megalh-kloph-twn-koralliwn-apo-tis-ellhnikes-8alasses