Ελληνικά άλογα. Ποια φυλή «γέννησε» τον Βουκεφάλα του Μ. Αλέξανδρου. Αήττητα, περήφανα και εργατικά, υμνήθηκαν όσο κανένα ζώο σε καιρό πολέμου

Μέσο μετακίνησης και «εργαλείο πολέμου». Δυνατό και υπερήφανο το άλογο έχει αναπτύξει τη σχέση του με τον άνθρωπο πριν χιλιάδες χρόνια, αφού εξημερώθηκε περίπου το 4500 π.Χ. Ζει περίπου 25 χρόνια και η ιστορία του συνδέεται με πολλούς αρχαίους μύθους. Έχει υμνηθεί όσο κανένα άλλο ζώο σε καιρούς πολέμου. 

Ο πρόεδρος του ελληνικού ιππικού συλλόγου Τρικάλων «Βουκεφάλας», Μίλτος Κρανιάς, περιέγραψε στη «Μηχανή του Χρόνου» τα χαρακτηριστικά των ελληνικών αλόγων και συγκεκριμένα μίλησε για το αραβάνι που ζει στον Θεσσαλικό κάμπο. Ένα πολύ βασικό προσόν του είναι ο βηματισμός. Ο λεγόμενος πλαγιοτροχασμός, δηλαδή, δεξί με δεξί πόδι και αριστερό με αριστερό, βοηθά ώστε να μην καταπονείται ο αναβάτης. Είναι άλογα αντοχής, με ελαφρύ βηματισμό που μπορούν να αναπτύξουν ταχύτητα. Κατάλληλα κυρίως για άπειρους αναβάτες. 

Τα ελληνικά άλογα είναι λιτοδίαιτα. Υπήρξαν άλογα εργασίας σε εποχές που η τροφή ήταν δυσεύρετη και αυτό διευκόλυνε κατά πολύ τα αφεντικά τους. Είναι πιο μικρόσωμα με μικρή οπλή σε σχέση με άλλες ράτσες. Αυτό τους έδινε την ικανότητα να ανεβαίνουν ακόμη και από στενά και δύσβατα μονοπάτια. Μπορούσε να κάνει δουλειά «μουλαριού». 

Ο «Μπέμπης» είναι ένα ατρόμητο ελληνικό άλογο με το χαρακτηριστικό βάδισμα του πλαγιοτροχασμού. Τον αποκαλούν «σημαιοφόρο» αφού παρελαύνει πάντα στην πρώτη σειρά, χωρίς να τον αποσπά η φασαρία και ο κόσμος. Ήρεμος και εργατικός. 

Άλογο Θεσσαλίας. Το «αήττητο» 

Η Θεσσαλική φυλή αλόγου, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους αρχαίους μύθους και την ιστορία. Από τα «αήττητα» αυτά άλογα γεννήθηκε ο μύθος των Κενταύρων όπως αναφέρει ο Λουκιανός. Θεσσαλικής φυλής ήταν και το άλογο του Μ. Αλεξάνδρου, ο φημισμένος Βουκεφάλας που τον συνόδευε σ’ όλες τις εκστρατείες και τιμήθηκε από αυτόν, όταν πέθανε, σαν σύντροφος και συμπολεμιστής. Το Θεσσαλικό άλογο είναι εκπρόσωπος του πεδινού τύπου αλόγου, διότι εξελίχθηκε στον πλούσιο Θεσσαλικό κάμπο. 

Από τα γυρίσματα της Μηχανής του Χρόνου με θέμα τους κολίγους του Θεσσαλικού κάμπου. Συμμετείχαν τα μέλη του Ιππικού Συλλόγου Τρικάλων «Βουκεφάλας» και του Λαογραφικού Συλλόγου Φανερωμένης «ΘΕΡΙΣΤΑΔΕΣ».

 Σήμερα η φυλή θεωρείται σχεδόν εξαφανισμένη αν και χαρακτηριστικά της εντοπίζονται σε πληθυσμούς αλόγων στη Θεσσαλία και τη Δ. Μακεδονία. Τα άλογα της Θεσσαλικής φυλής έχουν ύψος 1.32 -1.47 μ. Το κεφάλι τους είναι μεγάλο, ο λαιμός τριγωνικός, η γραμμή της ράχης ευθεία, η λεκάνη ευρεία αλλά κεκλιμένη, η χαίτη όρθια και η ουρά άφθονη. Το χρώμα του τριχώματος συνήθως είναι ορφνό, καστανό ή φαιό. Οι οπλές είναι πάντα σκουρόχρωμες και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εμφανίζονται σπάνια. 

Ολόκληρη η Θεσσαλική φυλή επιστρατεύτηκε, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της για τις ανάγκες του Α’ παγκόσμιου πολέμου. Ελάχιστα ζώα επέστρεψαν μετά το τέλος του πολέμου. Την εποχή του μεσοπολέμου, το Υπουργείο Γεωργίας εισήγαγε μεγαλόσωμα άλογα με σκοπό τη βελτίωση της φυλής. 

«Άλογα εργασίας» στην Πίνδο 

Πήρε το όνομά της από την ομώνυμη οροσειρά και είναι η πλέον αντιπροσωπευτική φυλή του ορεινού τύπου. Το ύψος ακρωμίου είναι 1.10 -135 μ. Το κεφάλι είναι λεπτό, εκφραστικό. Η χαίτη είναι άφθονη και η ουρά μακριά. Το σώμα είναι στενό, ο λαιμός και τα καπούλια αδύνατα. 

Η γραμμή της ράχης είναι ευθεία και οι μηροί αδύνατοι. Υπάρχει τάση για σύγκλιση των ταρσών, χαρακτηριστικό όλων των ορεσίβιων φυλών. Κυριότερα χρώματα είναι το ορφνό, το καστανό, το ξανθό και το φαιό. Οι οπλές είναι μαύρες στενές και πολύ σκληρές. Άριστα προσαρμοσμένα σε δύσκολες συνθήκες εργασίας τα άλογα αυτά έχουν την ιδεώδη διάπλαση για να κινούνται σε πετρώδες έδαφος 

Έχουν πολύ γερά άκρα γερές αρθρώσεις και οστά και άριστη ορειβατική ικανότητα αφού είναι εγκατεστημένα εδώ και χιλιάδες χρόνια στα βουνά της Πίνδου. Χρησιμοποιούνται για φόρτο και σε ελαφρές γεωργικές εργασίες. Διαθέτουν μεγάλη αντοχή, είναι λιτοδίαιτα και έχουν πολύ σταθερό βάδισμα σε δύσβατα μονοπάτια. ​

Πριν από μια δεκαετία σχεδόν, η τότε νομαρχία και η περιοχή του Σουλίου κινητοποιήθηκαν για να διασωθούν τα άλογα στο Σούλι, τα οποία πέθαιναν το χειμώνα, χωρίς τροφή. Έκτοτε, τα κοπάδια τους αυξήθηκαν και τα ζώα ξεπέρασαν τα 150. Ο Νίκος Κωσταράς γενικός γραμματέας της «​Αμάλθειας​», μιας ΜΚΟ που στην Ελλάδα αντιπροσωπεύει την οικολογική οργάνωση «SAVE foundation» και αποτελεί συνεκτικό δεσμό μιας σειράς σωματείων προστασίας των αλόγων, ανάμεσά τους και ο Μολοσσός Ηπείρου, εξήγησε ότι από την Ήπειρο, στο πρόγραμμα σπανίων φυλών έχουν ενταχθεί 156 ζώα σε 5 εκτροφές (105 αρσενικά, 51 θηλυκά). Παρότι όμως το πρόβλημα της εξαφάνισης δεν φαίνεται κοντινό, υπάρχει πάντα η πιθανότητα απώλειας των ιδιαίτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών της φυλής. 

«Το αλογάκι της Πίνδου είναι ένα ιδιαίτερο και σπάνιο ζώο. Αποτελεί πολύτιμο γενετικό υλικό και ανεκτίμητη εθνική κληρονομιά από ιστορική και πολιτιστική άποψη» τόνισε ο κ. Κωσταράς. 

Τα άλογα της Κρήτης 

Πρόκειται για ένα άλογο που άλλοτε εκτρεφόταν στο οροπέδιο της οροσειράς της Μεσσαράς, στο νομό Ηρακλείου. Σήμερα όμως εκτρέφεται σε όλη την Κρήτη. Έχει ύψος 1.32 – 1.42. Το κεφάλι είναι λεπτό και εκφραστικό, ο λαιμός αδύνατος, το σώμα στενό, η γραμμή της ράχης ευθεία, τα καπούλια στρογγυλά και οι μηροί μυώδεις. Η χαίτη είναι άφθονη και η ουρά μακριά. Τα άκρα είναι λεπτά και μακριά σε σχέση με το σώμα. 
 

Άλογο Κρήτης ή «Γεωργαλίδικο». Χαρακτηριστικό της φυλής είναι ο πλαγιοτροχασμός ο οποίος πιθανότατα, προήλθε από διασταυρώσεις με αραβικού τύπου άλογα κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Yorgala στα τούρκικα σημαίνει γοργό, ευκολοβάδιστο αλλά και το άλογο που χρησιμοποιεί τα δυο του πόδια στη μία πλευρά εναλλάξ με τα δύο από την άλλη 

Τα άλογα Μεσσαράς, έχουν κάποιες ομοιότητες με τα άλογα που βρίσκονται σε μινωικές παραστάσεις, σε νομίσματα και γλυπτά. Αυτή η εντυπωσιακή διαπίστωση ενισχύει την άποψη ότι γονίδια που δεν συντηρούνται από τη φυσική επιλογή, τελικά χάνονται και επικρατούν χαρακτηριστικά που ευνοούνται από τις συγκεκριμένες συνθήκες του κάθε τόπου, παρά την ανθρώπινη παρέμβαση. 

Το αλογάκι της Ρόδου 

Έχει βίο παράλληλο με αυτό της Σκύρου μιας και ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Το Ροδίτικο Αλογάκι άρχισε να διαφοροποιείται όταν η Ρόδος περιήλθε υπό Φράγκικη ηγεμονία το 1309 μΧ. και μέχρι την τελική απελευθέρωση του νησιού το 1948. 

Οι Ιταλοί εκτίμησαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του μικρόσωμου αλόγου και την προσφορά του εντάσσοντας το ενεργά στης τοπικές εκδηλώσεις. 

Το αλογάκι αναφέρεται σε αρκετές μελέτες του Ιταλικού Υπουργείου Γεωργίας των αρχών του 20ου αιώνα. Είχε στάβλους ειδικά διαμορφωμένους για το μέγεθος του στο Ιταλικό αρχηγείο οι οποίοι σώζονται ακόμα. Μάθαινε ιππασία σε παιδιά Ιταλών αξιωματικών και έπαιρνε μέρος στις στρατιωτικές παρελάσεις 

Μετά την απελευθέρωση το αλογάκι απαξιώθηκε ο πληθυσμός του μειώθηκε και τελικά εξορίστηκε στις άγονες βουνοκορφές του νησιού. Τα τελευταία αλογάκια κατάφερε να μαζέψει ο σύλλογος «Φαέθων» της περιοχής Αρχαγγέλου. Σήμερα ο πληθυσμός του Ροδίτικου αλόγου αριθμεί μόνο 8 αλογάκια.

ΠΗΓΗ: http://www.mixanitouxronou.gr/ellinika-aloga-poia-fyli-quot-gennise-quot-ton-voykefala-toy-m-alexandroy-aittita-perifana-kai-ergatika-ymnithikan-oso-kanena-zoo-se-kairo-polemoy/