Για μια υβριδική αναθεώρηση της εξωτερικής μας πολιτικής

 

 

άρθρο του κ. Παντελή Σαββίδη

Η χώρα δοκιμάζεται μόνη. Δεν υπάρχουν σύμμαχοι παρά, μόνο, στα λόγια.Τα μέτρα που εξήγγειλε το ΚΥΣΕΑ έχουν δύο χαρακτηριστικά. Το ένα είναι η κλιμάκωση ασφαλείας στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο. Το δεύτερο η αγωνία της θεσμικότητας στην κυβέρνηση. Να συμπεριφερθεί, δηλαδή, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και το πλαίσιο της Ε.Ε. Θα γράψω ορισμένες σκέψεις με την παραδοχή ότι οι μετανάστες έχουν εργαλειοποιηθεί απο την Τουρκία και αποτελούν μέρος της τακτικής και στρατηγικής της. Οι διαδικασίες παροχής ασύλου σε ανθρώπους που πραγματικά το χρειάζονται, πρέπει να παραμείνουν ενεργές, έστω και αν προσωρινά αναβληθούν.

ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ. Ο Έβρος είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας, ακόμη, και σε σύρραξη με την Τουρκία. Υποτίθεται πως αν γίνει κάτι με τη γειτονική χώρα η Ελλάδα θα εισβάλλει βαθιά μέσα στην Ανατολική Θράκη για να έχει να διαπραγματευθεί ευάλωτες περιοχές της, όπως τα νησιά, σε περίπτωση που καταληφθούν απο τις τουρκικές δυνάμεις. Δεν αποκαλύπτω κάποιο κρατικό μυστικό, τα γράφει, στο επίμετρο του βιβλίου του «Θεωρία Πολέμου» ο Παναγιώτης Κονδύλης.

Όταν, λοιπόν, στα πολεμικά σου σχέδια θεωρείς τον Έβρο συγκριτικό σου πλεονέκτημα, θα ήταν παράλογο να μην μπορείς να σταματήσεις μερικές δεκάδες χιλιάδες προσφύγων. Τίποτε, όμως, δεν είναι δεδομένο για μια χώρα που ο λαός της πέρασε τη μακρά οικονομική και αξιακή κρίση.

Η επιχείρηση δείχνει, μέχρι στιγμής, αποτελεσματική και ο στρατός ξηράς και οι αστυνομικές δυνάμεις, δείχνουν ικανές να διαχειριστούν αυτήν έστω, τη μορφή κρίσης. Δηλαδή, μιαν ασύμμετρη, υβριδική απειλή. Διότι οι πόλεμοι αυτήν, κυρίως, τη μορφή θα έχουν. Η αδυναμία της Ελλάδας εδώ είναι ότι παραθέτει, χαμηλής, έστω, κλίμακας, ισχυρή ισχύ (αναγκαστικά) χωρίς να διαθέτει όλα τα μέσα μιας υβριδικής αντιμετώπισης. (drones κλπ).

Η επιχείρηση πρέπει να συνεχιστεί και για την αντιμετώπιση της απειλής και για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων προς βελτίωση. Απο της πλευράς αυτής θετική και η σημερινή στρατιωτική άσκηση.

Η επιχείρηση του Έβρου θα δοκιμαστεί τις επόμενες ημέρες ως προς την αποτελεσματικότητά της από το αν οι δυνάμεις που συγκεντρώθηκαν στην περιοχή αντιμετωπίσουν τις προσπάθειες εισόδου μεταναστών από τα περάσματα του ποταμού και την υπέρβαση των χερσαίων συνόρων δια θαλάσσης. Θα δούμε πως θα εξελιχθεί μια τέτοια προσπάθεια.

Το πρόβλημα, όμως, της εισόδου δεν είναι ο Έβρος αλλά οι θαλάσσιες ροές. Και εκεί βρίσκεται η μεγάλη πρόκληση. Προσωπικά, και με βάση όσα ρώτησα και έμαθα, δεν είμαι αισιόδοξος για το αποτέλεσμα στη θάλασσα.  Αλλά οι εκτιμήσεις γίνονται με βάση τα κλασικά ορθολογικά δεδομένα. Και εδώ υπάρχουν υβριδικά στοιχεία και στην προσπάθεια έλευσης και στην προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου. Οι αντιδράσεις, π.χ. των κατοίκων των νησιών είναι τέτοια υβριδικά στοιχεία.

Η «εργαλειοποιημένη μεταναστευτική επίθεση» είναι μια απειλή για την Ελλάδα αλλά η όλη επιχείρηση θα δοκιμάσει και τα αντανακλαστικά και τις δυνατότητες της χώρας στη θάλασσα, τον αέρα και τις άλλου είδους επιχειρήσεις. Μπορεί να προσεγγιστεί και ως ευκαιρία πραγματικής δοκιμασίας.

ΔΕΥΤΕΡΟΝ: το δεύτερο μέρος είναι το θεσμικό. Η κυβερνητική αγωνία για ενέργειες εντός το θεσμικού πλαισίου διαφαίνεται απο την επίκληση του άρθρου 78 παράγραφος 3 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την κίνηση της σχετικής διαδικασίας. Τι λέει: «το Συμβούλιο μπορεί να εκδίδει, μετά από πρόταση της Επιτροπής, προσωρινά μέτρα υπέρ του εν λόγω κράτους μέλους ή των εν λόγω κρατών μελών. Το Συμβούλιο αποφασίζει μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο». Η κυβέρνηση, από ό,τι καταλαβαίνω, θέλει να κατοχυρωθεί στην μηνιαία άρση της διαδικασίας παροχής ασύλου. Καλά κάνει. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που κινείται στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας και των Ενώσεων και Συμμαχιών στις οποίες συμμετέχει.  Φαντάζομαι, όμως, ότι αυτό έχει σημασία όσο το παιχνίδι ελέγχεται. Διότι αν το παιχνίδι χαθεί, τότε η πρώτη και κύρια επιδίωξη είναι η σωτηρία της χώρας και η διασφάλιση της εδαφικής της ακεραιότητας.

Πάμε, έτσι, στο  ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ. Τι γίνεται αν η Ένωση στην οποία συμμετέχει η Ελλάδα κωφεύσει και για λόγους είτε εξυπηρέτησης άλλων ισχυρών κρατών είτε προσωπικών συμφερόντων της κ. Μέρκελ ή του κ. Τράμπ δεν λάβει μέτρα ή, τα μέτρα που θα λάβει υπονομεύουν την ακεραιότητα της χώρας;  Για να γίνω σαφέστερος, τι θα γίνει αν η Ε.Ε. ζητήσει από την Ελλάδα να δεχθεί τους μετανάστες στο έδαφός της, ή αδιαφορήσει στις εκκλήσεις της Αθήνας για παροχή βοήθειας άμεσης και υλικής; Μη μου επικαλεστείτε τις δηλώσεις που έχουν γίνει. Ένα κράτος πρέπει να σχεδιάζει αντιδράσεις σε όλα τα δυνατά σενάρια. Εδώ, θα μπορούσαν να διαμορφωθούν υβριδικού χαρακτήρα αντιδράσεις. Το ποιες μπορεί να είναι δεν θα το γράψω. Κάποιες σκέψεις ανέφερα χθές και βρήκα τον μπελά μου. Αναγνώστες είναι άνθρωποι που παρακολουθούν ευκαιριακά τις εξελίξεις και αναλόγως του φόβου που τους δημιουργούν. Δεν αντέχουν σε περιγραφή  πραγματικών προβληματισμών και σχεδίων που γίνονται πίσω από τα φώτα της ράμπας. Πάντως, η ελληνική αντίδραση σε περίπτωση εγκατάλειψης της χώρας από τις εταίρες (χώρες εννοώ) πρέπει να πονέσει.  Με κάποιον τρόπο οι εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες πρέπει να βρεθούν στην καρδιά της Ευρώπης. Μέχρι εδώ η ανάλυση.

Υπάρχει και μια τελευταία διάσταση, η ΤΕΤΑΡΤΗ, που βασίζεται στο σύνθημα του Μάη του ’69: «Είμαστε ρεαλιστές, ζητάμε το αδύνατον». Η χώρα δέχεται σήμερα υβριδική απειλή. Δεν είναι η μόνη και δεν θα είναι η τελευταία. Αυτού του είδους η απειλή, όπως εκδηλώθηκε, φαίνεται, προσώρας, να αντιμετωπίζεται. Δεν θα σταματήσουν, όμως, οι απειλές.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει προχωρημένες πολιτικές αντιμετώπισης τέτοιων υβριδικών απειλών. Το ΝΑΤΟ που είναι αμυντική συμμαχία (όργανο των ΗΠΑ είναι αλλά λέμε τώρα), έχει εντάξει τις υβριδικές απειλές στις επιχειρήσεις του. Αλλά δεν πρόκειται να παράσχει καμιά υποστήριξη στην Ελλάδα όσο οι απειλές αυτές προέρχονται από την Τουρκία.

Έχει κανέναν νόημα η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ; Έχει. Αν αποχωρήσει η Ελλάδα το κενό θα το καταλάβει η Τουρκία. Παραμένουμε, λοιπόν, με κύρια  ΝΑΤΟϊκή πολιτική της Ελλάδας  να εξωθήσουμε την Τουρκία εκτός ΝΑΤΟ. Υπάρχουν ισχυρές δυνάμεις στις ΗΠΑ που επιδιώκουν κάτι ανάλογο. Να εντοπιστούν και να καλλιεργηθεί μια συνεργασία μαζί τους.

Βεβαίως, το πρόβλημα είναι ο διεφθαρμένος αμερικανός πρόεδρος, υποχείριο του Ερντογάν,  που απειλεί να επανεκλεγεί. Βλέποντας και κάνοντας αλλά με στρατηγική στόχευση.

Τι απομένει;

Απομένει η αμυντική συνεργασία με χώρες όπως οι ΗΠΑ. Σαν και αυτή που έχει, ήδη, υπογραφεί και επικυρωθεί από τα ελληνικό κοινοβούλιο. Η Ελλάδα έδωσε στις ΗΠΑ πολλά. Οι ΗΠΑ έχουν στρατιωτική παρουσία στη χώρα, όπως και όπου θέλησαν. Αν αυτή η παρουσία έχει ανταλλάγματα υποστήριξης της ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας, καλώς. Αν όχι, πρόκειται για ένα μεγάλο και τραγικό λάθος.

Να θυμηθούμε τη δεκαετία του ’80. Είμαστε, σήμερα, με τις ΗΠΑ διότι κάτι παίρνουμε. Η προάσπιση της ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας δεν είναι μάθημα κατηχητικού. Είναι μια σκληρή υπόθεση. Αν δεν μπορεί να επιβάλλει τους κανόνες αυτής της συνεργασίας η εκάστοτε κυβέρνηση ο λόγος περνά στο λαό και τις κινητοποιήσεις του. Διαφορετικά και με έναν διεφθαρμένο πρόεδρο δεν έχει καμιά σημασία καμιά συνεργασία με την Ουάσιγκτον. Παίρνετε κύριοι αμερικανοί αλλά και δίνετε. Στην παρούσα κρίση κάνουν τον αδιάφορο. Φοβάμαι πως θα τον κάνουν και σε σοβαρότερες.

Ας ξαναδούμε όλα τα θέματα συνεργασιών, συμμαχιών και ενώσεων. Είναι καιρός για μια υβριδική αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Με αποκλειστικό κριτήριο το συμφέρον της χώρας και του λαού της. Δεν είμαστε δεδομένοι για κανέναν. Και κανείς δεν μπορεί να αντιληφθεί τι θέλουμε και πώς το επιδιώκουμε.


ΠΗΓΗ: anixneuseis