Tο γνωστό άγαλμα της Αθήνας και γιατί έμεινε στο εργαστήριο 38 χρόνια

 

Η Αθήνα σε πολλά σημεία της μοιάζει με ανοιχτό μουσείο με τα διάφορα αγάλματα να θυμίζουν στιγμές από το παρελθόν. Πολλά από αυτά κρύβουν την δική τους ιστορία άλλοτε πιο απλή και άλλοτε πιο παράξενη. Όπως και η ιστορία που έχει ένα γνωστό άγαλμα της Αθήνας το οποίο έμεινε στο εργαστήριο 38 ολόκληρα χρόνια. Ποιο είναι αυτό; Ο ξυλοθραύστης.

Όταν κατέβεις την Ηρώδου Αττικού και λίγο πριν φτάσεις στη Βασιλίσσης Όλγας θα δεις σε ένα ξέφωτο του Ζαππείου ένα μαρμάρινο άγαλμα. Είναι ο ξυλοθραύστης, το πιο εμβληματικό έργο του γλύπτη Δημήτρη Φιλιππότη. Το άγαλμα αναπαριστά έναν γυμνό άντρα, ο οποίος σπάζει με τη βοήθεια του χεριού και του ποδιού του ένα κούτσουρο. Παρά το γεγονός ότι θεωρείται από πολλούς ειδήμονες αριστούργημα, το γλυπτό έχει περάσει από διάφορες περιπέτειες.

Ο Φιλιππότης άρχισε να κατασκευάζει τον ξυλοθραύστη στο εργαστήριο του στα Πατήσια το 1871. Αρχικά το κατασκεύαζε σε γύψο και πολύ αργότερα σε μάρμαρο. Ο ίδιος θεωρούσε ότι αποτελεί ορόσημο στην καλλιτεχνική του δημιουργία και απαιτούσε από το κράτος να χρηματοδοτήσει την κατασκευή του, ως έργου ισάξιου των αρχαίων έργων της κλασσικής περιόδου. Για πολλά χρόνια λοιπόν κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς έβγαζε το γύψινο πρόπλασμα έξω από το εργαστήριο του στην Πατησίων. Τι έκανε στη συνέχεια; Άναβε γύρω του κεριά και διαμαρτυρόταν, που ένα τέτοιο αριστούργημα παρέμενε ανολοκλήρωτο εξαιτίας της αδιαφορίας του κράτους.

Και πέρασαν τριάντα ολόκληρα χρόνια μέχρι το 1901, ο μαρμάρινος «ξυλοθραύστης» ήταν επιτέλους έτοιμος με έξοδα του γλύπτη. Παρόλο που εκτέθηκε στην έκθεση του «Παρνασσού» με τις εφημερίδες και τους καλλιτεχνικούς κύκλους να αναγνωρίζουν την αξία του, κανείς δεν προσφέρθηκε να τον αγοράσει. Έξι χρόνια αργότερα και ενώ το άγαλμα ήταν ακόμη στο εργαστήριο η Εθνική Πινακοθήκη έκανε μια πρόταση. Ωστόσο ο  Φιλιππότης την απέρριψε. Τελικά το 1908, ο δήμαρχος Αθηναίων Σπύρος Μερκούρης διπλασίασε την προσφορά και ο γλύπτης, έστω και με βαριά καρδιά, δέχτηκε.

Από τη μέρα που είχε αρχίσει να το φιλοτεχνεί, το άγαλμα βρισκόταν ήδη τριάντα οκτώ χρόνια μέσα στο εργαστήριο του. Το γλυπτό τοποθετήθηκε στη λεωφόρο Αμαλίας, πίσω από τη ρωσική εκκλησία στο τέλος της Φιλελλήνων. Οι περιπέτειες όμως του ταλαίπωρου ξυλοθραύστη δεν τελείωσαν εκεί, καθώς το 1910 κάποιος έριξε στο πρόσωπο του μια κόκκινη χρωστική ουσία, ανεξίτηλη με τα χημικά μέσα της εποχής. Δύο χρόνια αργότερα, το 1912 ο «ξυλοθραύστης» δέχτηκε κι άλλη επίθεση, όταν κάποιος βάνδαλος έσπασε τα γεννητικά του όργανα με αποτέλεσμα έκτοτε να πορεύεται ευνουχισμένος. Η επίθεση στα γεννητικά όργανα του αγάλματος προκάλεσε σάλο και η αναζήτηση του δράστη κράτησε για καιρό. Ακούστηκαν και γράφτηκαν δεκάδες εκδοχές.

Παρά τον ακρωτηριασμό, ο «ξυλοθραύστης» έμεινε εκεί άλλα πενήντα χρόνια, ώσπου το 1960 με τα έργα διαπλάτυνσης της λεωφόρου Αμαλίας, μεταφέρθηκε στο Ζάππειο όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.


ΠΗΓΗ: https://exploringgreece.tv/athina/attiki-ksylothrafstis-to-gnosto-agalma-tis-athinas-kai-giati-emeine-sto-ergastirio-38-chronia/14617/#.XqtDp5lS9EY