Το αρχαιότερο σωζόμενο θέατρο στην ελληνική επικράτεια

Έναν μοναδικό θησαυρό στον ελλαδικό χώρο, αποκαλύπτει η γη της Αττικής και ειδικότερα της Λαυρεωτικής. Πρόκειται για το αρχαίο θέατρο Θορικού, που κτίστηκε στα τέλη της Αρχαϊκής Εποχής (μεταξύ 525- 480 π.Χ.) και θεωρείται το αρχαιότερο σωζόμενο θέατρο στην Ελλάδα! Το εν λόγω θέατρο βρίσκεται σε πλαγιά, λίγο πριν από τη βόρεια είσοδο της πόλης του Λαυρίου και η πρόσβαση σε αυτό είναι εύκολη. Οι κατασκευαστές του εκμεταλλεύτηκαν τη φυσική κλίση του λόφου και ανέπτυξαν σε 21 σειρές, ενώ η χωρητικότητά του φτάνει τους 4.000 θεατές.

Στη δυτική πλαγιά του λόφου Βελατούρι βρίσκεται το κέντρο του αρχαίου δήμου Θορικού. Από τον αρχαίο δήμο σήμερα σώζονται το θέατρο, μέρη του οικισμού και των εγκαταστάσεων όπου γινόταν η επεξεργασία των μετάλλων, ένας τετράγωνος πύργος του 4ου αιώνα π.Χ., τα νεκροταφεία, καθώς και το ιερό της Δήμητρας και Κόρης.

Το θέατρο του Θορικού θεωρείται το αρχαιότερο στον ελλαδικό χώρο και είναι μοναδικό για το ιδιόμορφο ελλειψοειδές σχήμα του. Κατασκευάστηκε σε φυσική αμφιθεατρική πλαγιά, στη νότια πλευρά του λόφου Βελατούρι, στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ.
Στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. η ορχήστρα επεκτάθηκε και στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. κατασκευάστηκε το άνω διάζωμα με ένα μνημειώδη αναλημματικό τοίχο. Δίπλα στη δυτική πάροδο ιδρύθηκε ο μικρός ναός του Διονύσου.

Στην ανατολική πλευρά του θεάτρου υπάρχει μία μεγάλη αίθουσα με θρανίο λαξευμένο στο βράχο, που ήταν πιθανώς τόπος συγκέντρωσης. Δίπλα στο δυτικό διάζωμα του θεάτρου υπήρχε ένα σπίτι με πεντάκλινο ανδρώνα (δωμάτιο συμποσίων) και αυλή. Τον ανδρώνα χωρίζει από το θέατρο ένα στενό μονοπάτι που ανηφορίζει στην πλαγιά.

Το εντυπωσιακό είναι ότι το αρχαίο θέατρο του Θορικού δεν έχει κυκλικό σχήμα όπως τα μεταγενέστερα αρχαία θέατρα, αλλά ελλειψοειδές με ορθογώνια ορχήστρα.
Εκτός από το σχήμα εντυπωσιάζει ακόμη η θέση του αρχαίου θεάτρου Θορικού. Όποιος καθίσει στις κερκίδες του έχει απαράμιλλη θέα σε όλη την περιοχή. Στα ανατολικά φαίνεται η θάλασσα και όλη η ακτογραμμή με τους μικρούς όρμους και τις αμμουδερές παραλίες.
Πρόσφατες ανασκαφές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής στην περιοχή του αναλήμματος της ορχήστρας, αποκάλυψαν το παλαιότερο ανάλημμα σε όλο το μήκος του. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι ο χώρος αρχικά είχε χρησιμοποιηθεί ως λατομείο για τον προσπορισμό ασβεστόλιθου, όπως και η περιοχή στα νοτιοδυτικά του θεάτρου.

Φαίνεται λοιπόν, ότι είχε διαμορφωθεί ένας ανοικτός χώρος με ακανόνιστες βαθμίδες, ο οποίος προσφερόταν για συναθροίσεις. Ο χώρος διαμορφώθηκε σταδιακά με διαδοχικές επεμβάσεις, οι οποίες πρέπει να συνδέονται με τις αυξημένες ανάγκες για τη συγκέντρωση των δημοτών μετά από την πολιτειακή μεταρρύθμιση του Κλεισθένους το 507 π.Χ..

Αρχαίο νεκροταφείο κοντά στο θέατρο

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός, ότι ακριβώς νότια της ορχήστρας του θεάτρου δημιουργήθηκε ένα νεκροταφείο που ήταν σε χρήση από τον 6ο αι. π.Χ. έως τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. . Στη δυτική πλαγιά του λόφου οι περισσότεροι τάφοι χρονολογούνται στη γεωμετρική (1100 - 700 π.Χ.) και αρχαϊκή (700 - 480 π.Χ.) περίοδο, ενώ λιγότερες είναι οι ταφές των μέσων του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ.

Στη νότια πλαγιά οι τάφοι, που χρονολογούνται στον 7ο, 6ο και 4ο αι. π.Χ., ανήκαν σε νεαρά άτομα και παιδιά. Επιπλέον, βόρεια του θεάτρου βρέθηκαν τάφοι του 8ου - 7ου αι. π.Χ.

Αρχαίος οικισμός

Στη γειτονική χερσόνησο του Αγίου Νικολάου με τους μικρούς όρμους Φραγκολίμανο και Πόρτο Μαντρί βρισκόταν το λιμάνι του αρχαίου Θορικού, που οχυρώθηκε κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Μέσα στο φρούριο σώζεται ένας μικρός οικισμός των κλασικών χρόνων, ενώ αρχαίοι τοίχοι είναι ορατοί μέσα στη θάλασσα, νότια της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου.

Στην πεδιάδα νότια του οικισμού, σώζεται ένα μεγάλο μαρμάρινο δωρικό οικοδόμημα σε σχήμα διπλής στοάς, του 5ου αι. π.Χ., που έχει γίνει γνωστό ως "ναός της Δήμητρας και Κόρης" από επιγραφή που βρέθηκε στην περιοχή.

Παράλληλα, σπίτια, εργαστήρια και στοές γύρω από το θέατρο αποτελούν έναν οικισμό και δείχνουν την πυκνότητα της κατοίκησης και την ποικιλία των δραστηριοτήτων των αρχαίων κατοίκων του Θορικού.

Ιστορία του αρχαίου Θορικού

Ο Θορικός, σύμφωνα με τις ανασκαφικές έρευνες που διενήργησε στη περιοχή η βελγική αρχαιολογική αποστολή, κατά την περίοδο 1963-1976, ήταν ένας από τους αρχαιότερους οικισμούς της Αττικής και ένα από τα αρχαιότερα ναυτικά φρούρια της. Η εν λόγω περιοχή φέρεται να κατοικείται από την τέταρτη χιλιετία π.Χ.
Ο Θορικός ήταν σημαντική παράλια πόλη της νοτιοανατολικής Αττικής, της λεγόμενης Λαυρεωτικής, η οποία έλεγχε τα γειτονικά μεταλλεία του Λαυρίου, από τα οποία γινόταν, κατά την αρχαιότητα, εξόρυξη μολύβδου και αργύρου.

Κατά τους κλασικούς χρόνους, η πόλη αποτελούσε την πρωτεύουσα του δήμου Θορικίων που βρισκόταν στον λόφο Βελατούρι. Ο δε λιμένας του Θορικού, στον ομώνυμο σήμερα όρμο, εμφάνιζε μεγάλη κίνηση διαμετακομιστικού εμπορίου, ιδίως ξυλείας και μετάλλων.

Σύμφωνα με την παράδοση, η πόλη του Θορικού ιδρύθηκε από τον Κέκροπα και ήταν ένας από τους 12 δήμους της Αττικής που συνένωσε ο Θησέας σε ένα κράτος.

ΠΗΓΗ: http://www.tapantareinews.gr/2020/06/blog-post_47.html