Πέραν του καλού και του κακού: η συμφωνία και το γεωπολιτικό παίγνιο

 

άρθρο του κ. Παντελή Σαββίδη

-Για να πει κανείς αν η συμφωνία με την Αίγυπτο ήταν επιτυχημένη ή όχι πρέπει να προσδιορίσει το στόχο της χώρας.

1.-Αν στόχος ήταν η αμφισβήτηση σε επίπεδο διεθνοδικαιϊκό της συμφωνίας Άγκυρας-Τρίπολης (αυτού που κακώς λέγεται τουρκολιβυκό σύμφωνο), η συμφωνία ήταν καλή. Υπάρχει και η διάσταση του πεδίου που λέει ο Ερντογαν, δηλαδή οι προκλήσεις τις οποίες θα αρχίσει για να την αμφισβητήσει στην πράξη. Εκεί τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Πιστεύω πως δεν θα κλιμακώσει στρατιωτικά διότι φοβάται οικονομική κατάρρευση. Αλλά θα συνεχίσει να προκαλεί.

2.-Η συνέχεια της ελληνοαιγυπτιακής παρεμβολής στην πολιτική της Άγκυρας με την Τρίπολη δεν είναι, επίσης, γραμμική. Το πρόβλημα καθίσταται πολυπαραγοντικό. Εμπλέκονται Τουρκία, Κυβέρνηση Τρίπολης, Αίγυπτος, Ελλάδα, Γαλλία και ΗΠΑ.

Το σημαντικό με τη συμφωνία είναι πως μπήκαμε στο παιχνίδι, εκεί που δεν υπήρχαμε. Και το παιχνίδι παίζεται. Θα είναι μακρύ και δύσκολο αλλά αν δεν είμαστε παρόντες, απλώς θα χάσουμε. Και να μην θέλαμε θα μας ενέπλεκαν. Γι αυτό καλόν είναι να μάθουμε να παίζουμε.

Το παιχνίδι είναι γεωπολιτικό. Έχει να κάνει με τον επαναπροσδιορισμό των ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο και με τα οφέλη που θα προκύψουν από αυτόν. Και τα οφέλη αυτά είναι και ενεργειακά, και επιρροής και εξάρτησης. Η Τουρκία εκτός από τη συμμετοχή σε ενεργειακά κοιτάσματα στη θάλασσα θέλει να ελέγχει και τη διάθεσή τους στη Δύση. Τους αγωγούς, δηλαδή. Είναι δυνατόν οι δυτικές δυνάμεις να δεχθούν μια τέτοια εξάρτηση από μια δύναμη που διακηρύσσει την αναθεωρητισμό της και τον επαναπροσανατολισμό, προς ανατολάς, της εξωτερικής της πολιτικής;

3.- Η νομική αμφισβήτηση του Συμφώνου Αγκυρας- Τρίπολης μπορεί να ήταν- και να είναι- τακτικός στόχος. Δεν μπορεί να είναι στρατηγικός. Στρατηγικός στόχος της χώρας είναι να προσδιορίσει τα συμφέροντά της στην Ανατολική Μεσόγειο και τις κινήσεις να τα πετύχει. Και για την επιτυχία αυτή, κεντρική επιλογή είναι η σύγκλιση με την Κύπρο.

Στην επιδίωξη αυτή η Συμφωνία αφήνει ένα μεγάλο κενό. Το οποίο μπορεί να καλυφθεί θετικά για την Ελλάδα αν η Αίγυπτος αποφασίσει να οριοθετήσεις ΑΟΖ με Ελλάδα και Κύπρο. Μπορεί, όμως, να ενέχει και σοβαρούς κινδύνους. Να μην αναγνωρίσει, δηλαδή, το Κάϊρο, επήρεια στο Καστελόριζο. Πιστεύω πως η θέση αυτή της Αιγύπτου είναι που άφησε το κενό. Αν η Αίγυπτος αναγνώριζε στο σύμπλεγμα της Μεγίστης την επήρεια που θα ήθελε η Ελλάδα η συμφωνία από διμερής ευκόλως θα γινόταν τριμερής.  (Ελλάδα, Αίγυπτος, Κύπρος).  Οι δυνάμεις που μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις δεν έχουν αποφασίσει ποιο ρόλο θα έχει το Καστελλόριζο.  Αν επιλέξουν μια γεωπολιτική παρουσία Ελλάδας- Κύπρου με τις συνεργασίες τους στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η τριμερής οριοθέτηση Ελλάδας- Αιγύπτου- Κύπρου θα είναι γεγονός. Αν όχι, η προσχηματική εξέλιξη θα είναι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Τα πράγματα είναι έτοιμα.  Χρειάζεται, βεβαίως, και η Τουρκία η οποία είναι  σημαντική δύναμη στην περιοχή αλλά δεν μπορεί να αντιδράσει στον συνδυασμό οικονομικής πίεσης και προβολής ισχύος από τη Δύση (ΗΠΑ, Ε.Ε.).

4.-Με δεδομένη, προς το παρόν, την αιγυπτιακή θέση περί μειωμένης επήρειας της Μεγίστης, καλώς δεν αφέθηκε εκτός ρύθμισης μόνο το Καστελλόριζο (μισή Ρόδος, μέρος της Κρήτης), όπως, καλώς, αφέθηκε και μια περιοχή για οριοθέτηση με Λιβύη και Αίγυπτο αργότερα.

5.-Η Λιβύη χρειάζεται προσοχή στην διαχείρισή της και πολλά θα εξαρτηθούν από την τελική κατάληξη της εσωτερικής σύγκρουσης της.

6.-Το αρνητικό είναι ότι για δεύτερη φορά η Αθήνα δέχεται κατά τις διαπραγματεύσεις, μειωμένη επήρεια ελληνικού νησιού, στην προκειμένη περίπτωση του μεγαλύτερου νησιού της χώρας. Στο εύλογο ερώτημα γιατί, η απάντηση είναι αυτή που έδωσε, με άρθρο του ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ Μιχαήλ Κωσταράκος: αυτό μπορούσαμε αυτήν τη στιγμή. Κατανοητό. Αλλά αυτό, δεν δικαιολογεί πανηγυρισμούς.

7.-Γενικώς η άσκηση εξωτερικής πολιτικής δεν είναι ποδοσφαιρικός αγώνας με τον κόσμο να χειροκροτεί. Χρειάζεται ψυχραιμία, σχέδιο, ικανές ομάδες διαμόρφωσης πολιτικής και μεθόδευση για την επιτυχία των στόχων.

8.-Σ αυτό το τελευταίο η κυβέρνηση τα κατάφερε. Τους “έπιασε” όλους στον ύπνο. Αν και πληροφορίες λένε πως στο παρασκήνιο βοήθησαν και άλλες δυνάμεις. Και φωτογραφίζουν τη Γαλλία η οποία ταπεινώθηκε στη Λιβύη από την Τουρκία. Η Γαλλία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο από την εποχή των αρχών του 20ου αιώνα και δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει τον χώρο επιρροής της. Αυτό την φέρνει σε αντιπαράθεση με την Τουρκία. Αποτελεί, δυνάμει, σύμμαχο της Ελλάδας αλλά επειδή τα συμφέροντα είναι ευμετάβλητα, χρειάζεται προσοχή. Μην βιώσουμε ξανά την προδοσία της Μικράς Ασίας. Πέραν τούτου, όμως, η Ελλάδα θα πρέπει να ισορροπήσει και μεταξύ της γερμανικής πολιτικής και των ΗΠΑ. Ευρωπαϊκή πολιτική ακόμη δεν υπάρχει. Υπάρχει μια κατευθυντήρια γραμμή που θέλει την Ε.Ε. να προσπαθεί να εξημερώσει τον Ερντογάν και να τον κρατήσει στη σφαίρα επιρροής της.

Αλλά αυτό δεν θα καταστεί δυνατό. Η ηγέτιδα τάξη της Τουρκίας, ανεξαρτήτως κομματικής τοποθέτησης, έχει αποφασίσει την πλήρη απεξάρτησή της από τη Δύση. Η Δύση δεν θέλει να το συνειδητοποιήσει επαναπροσδιορίζοντας την πολιτικής της χωρίς βασικό ρόλο στην Τουρκία. Ιδιαιτέρως μια τέτοια πολιτική δεν είναι αρεστή στο Βερολίνο που έχει παραδοσιακά φιλοτουρκικές θέσεις.

Αυτήν την σύγχυση και αυτήν την αδυναμία εκμεταλλεύεται ο Ερντογάν αλλά οι δυνατότητες του έχουν φθάσει σε οριακό σημείο.  Η Δύση θα τον σώσει οικονομικά αφού τον «δέσει» στα συμφέροντά της αλλά αυτό το κρίσιμο σημείο δεν έχει φθάσει ακόμη. Δεν είναι, όμως, και μακρυά.

9.-Γενικώς το τελευταίο διάστημα βλέπουμε μια αποτίναξη της ναφθαλίνης από τα γραφεία του ΥΠΕΞ γεγονός που είναι θετικό από μόνο του. Αλλού θα πετύχει, αλλού θα αποτύχει, σημασία έχει πως κατάλαβαν στην Αθήνα ότι πρέπει να δράσουν. Και αυτό είναι καλό.

10.-Χρειάζονται ενίσχυση του ηθικού τους γιατί είναι άπειροι σε τέτοιους σύνθετους ρόλους. Και σ αυτό πρέπει να δραστηριοποιηθεί ολόκληρη η ελληνική κοινωνία.


ΠΗΓΗ: anixneuseis