Δεκαπενταύγουστος: ήθη και έθιμα σε όλη την Ελλάδα

Στη Σιάτιστα κάθε χρόνο τον Δεκαπενταύγουστο αναβιώνει το έθιμο των καβαλάρηδων προσκυνητών. Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην εποχή της Τουρκοκρατίας και συμβολίζει την ευκαιρία για τους σκλαβωμένους Έλληνες να δείξουν τη λεβεντιά τους. Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου οι καβαλάρηδες ανεβαίνουν στα στολισμένα άλογά τους και κατευθύνονται προς το μοναστήρι του Μικρόκαστρου. Αφού προσκυνήσουν την εικόνα επιστρέφουν στο χωριό και το γλέντι μέχρι πρωίας ξεκινά.

Το Νιάμερο

Στη Νίσυρο η Παναγία τιμάται με το λεγόμενο «Νιάμερο». Η Παναγία γιορτάζεται από τις 6 Αυγούστου. Μαυροντυμένες γυναίκες, οι Εννιαμερίτισσες, πηγαίνουν στο μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιανής και παραμένουν εκεί για 9 μέρες ακολουθώντας αυστηρή νηστεία και κάνοντας 300 μετάνοιες τη μέρα. Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου γίνεται η λιτάνευση της εικόνας, η οποία οδηγείται στο χωριό και το πανηγύρι ξεκινά με τον τοπικό χορό της «κούπας».

Στην Ημαθία, η Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά είναι εκεί όπου χτυπά η καρδιά του Ποντιακού Ελληνισμού.

Η Παναγία Σουμελά της Τραπεζούντας ήταν η ιστορική εκκλησία οπού οι Πόντιοι γιόρταζαν επί εκατοντάδες χρόνια την γιορτή της Θεοτόκου και η νέα εκκλησία που χτίστηκε στους πρόποδες του όρους Βερμίου αποτελεί ένα σύμβολο της χαμένης πατρίδας. Το ποντιακό γλέντι στήνεται μετά την Θεία Λειτουργία με συνοδεία παραδοσιακών ποντιακών χορών. Είναι ένα μοναδικό γλέντι που δεν υπάρχει πουθενά αλλού σε όλη την Ελλάδα.

Σε όλα τα νησιά του Αιγαίου η γιορτή της Παναγίας ξεσηκώνει κάθε χρόνο τις εκκλησίες που είναι αφιερωμένες σε αυτήν, αλλά τα πιο ξακουστά πανηγύρια γίνονται στην Φολέγανδρο, στην Κάρπαθο, στην Λέσβο και στα Κουφονήσια.

Τα ντολιά

Η παράδοση του Δεκαπενταύγουστου στον Παλαιόπυργο Πωγωνίου χαρακτηρίζεται από τα λεγόμενα «ντολιά». Πρόκειται για  τις εντολές που δίνει ένας από τους μεγαλύτερους κατοίκους του χωριού (ο ντολής πασάς), ο οποίος κρατούσε ένα ποτήρι κρασί και το τσούγκριζε με κάποιον παρευρισκόμενο. Σύμφωνα με το έθιμο, πρέπει να πιει τρία ποτήρια κρασί ή τρεις γουλιές και κάθε φορά να κάνει μία αφιέρωση σε τρία διαφορετικά πρόσωπα. Σειρά παίρνουν οι υπόλοιποι, όπως θα τους ορίσει ο ντολή πασάς. Το έθιμο αυτό σκοπό είχε τη συμφιλίωση των χωριανών και τη λύση τυχόν παρεξηγήσεων. Το βράδυ ξεκινά το πανηγύρι υπό τους ήχους τοπικών παραδοσιακών τραγουδιών.

Ο Δεκαπενταύγουστος στα Κουφονήσια γιορτάζεται με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο..εν πλω.

Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες μπαίνουν στα καΐκια με προορισμό το εκκλησάκι της Παναγίας στο Κάτω Κουφονήσι. Ενώ η επιστροφή χαρακτηρίζεται από έναν ιδιότυπο αγώνα με τα καράβια να συναγωνίζονται για να δουν ποιος θα καταφέρει να φτάσει πρώτος στο Πάνω Κουφονήσι. Στην συνέχεια ακολουθεί γλέντι με μουσικές, χορούς και θαλασσινούς μεζέδες.

Στην  Πάτμο, η Κοίμηση της Θεοτόκου γιορτάζεται με μεγαλύτερη κατάνυξη και χωρίς ιδιαίτερα γλέντια, στο περίφημο μοναστήρι.

Η ατμόσφαιρα είναι μοναδική και καθαρτική. Το έθιμο της περιφοράς του Επιταφίου της Παναγίας έχει βυζαντινές καταβολές. Οι μοναχοί από το ιστορικό μοναστήρι περιφέρουν τον Επιτάφιο στα στενάκια του νησιού με τους πιστούς να ακολουθούν την πομπή. Παρόμοιο είναι και το σκηνικό στην Σκιάθο όπου όλοι οι ντόπιοι ψέλνουν μαζί τα εγκώμια της Θεοτόκου.

ΠΗΓΗ: https://www.maxmag.gr/agnosti-ellada/dekapentaygoystos-ithi-kai-ethima-se-oli-tin-ellada/