12 Ιουνίου 1914: H σφαγή της Φώκαιας, η απαρχή της γενοκτονίας των Μικρασιατών

Η άνοδος του εθνικισμού στην Οθωμανική αυτοκρατορία, ιδιαίτερα με την ένταση των παθών από την ταπεινωτική ήττα των Βαλκανικών πολέμων, η απώλεια του Αιγαίου και ο ερχομός μεγάλου κύματος προσφύγων μουσουλμάνων της Ελλάδας από την ανταλλαγή των πληθυσμών, άναψε ακόμα περισσότερο τα πάθη θέτοντας τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας στο στόχαστρο.

Εκμεταλλευόμενοι το κλίμα δυσαρέσκειας στον πληθυσμό για να προωθήσουν τα συμφέροντα τους, οι Νεότουρκοι, στρατηγικά τοποθετημένοι πλέον σε θέσεις ισχύος στον οθωμανικό μηχανισμό, εξαπέλυσαν μια σειρά δράσεων ευρείας τρομοκρατίας και εκκαθαρίσεων κατά των ελληνικών πληθυσμών-υπηκόων της αυτοκρατορίας.

Ας θυμηθούμε πως βρισκόμαστε στον Ιούνιο του 1914: ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν έχει ακόμα ξεσπάσει, η Οθωμανική αυτοκρατορία δεν λαμβάνει μέρος σε κανέναν συνασπισμό, ούτε άλλωστε κι η Ελλάδα, ο πόλεμος μεταξύ τους έχει λήξει και οι συνθήκες ειρήνης έχουν υπογραφεί από έτους. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία και κανένα ελαφρυντικό. Το μόνο που υπάρχει είναι το μίσος και η αρπακτική διάθεση των Τούρκων και το σχέδιο εξόντωσης ή εξαναγκασμού σε προσφυγοποίηση των υπηκόων τους που επιμένουν να ζουν και να λέγονται Έλληνες.

Από τις αρχές Ιουνίου, επιθέσεις εναντίον χωριών και κωμοπόλεων ξεκίνησαν στη Μαινεμένη προκαλώντας κύμα προσφύγων προς τη Φώκαια. Παρόμοιες επιθέσεις έγιναν στην Ανατολική Θράκη, το Αϊδίνιο και το εσωτερικό της Ανατολίας. Το δανικό προξενείο υπολόγισε πως την εποχή εκείνη, 8-10.000 άτακτοι οπλισμένοι βαζιβουζούκοι δρούσαν στην περιοχή των μικρασιατικών παραλίων με στόχο τις ελληνικές κοινότητες σε στενή δράση με τις τουρκικές κρατικές αρχές, οι οποίες τους εξόπλιζαν.

Στις 12 Ιουνίου, ήρθε η σειρά της Φώκαιας. Στη διάρκεια της νύχτα, ισχυρές ομάδες επιτέθηκαν από τρείς κατευθύνσεις στην πόλη, σπάζοντας πόρτες, πυροβολώντας και σφάζοντας τους κοιμώμενους κατοίκους. Η σφαγή και η λεηλασία συνεχίστηκε μέχρι τις 18 Ιουνίου με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων κατοίκων να εγκαταλείψει την πόλη και να καταφύγει στη Μυτιλήνη.

Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τη σφαγή, παρά το γεγονός πως το γεγονός αναφέρεται τόσο από τις αρχές του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τις προξενικές αρχές της Γερμανίας και Ηνωμένων Πολιτειών αλλά και τους Τούρκους κατοίκους της πόλης. Γεγονός είναι πως ο πληθυσμός της περιοχής μειώθηκε από 23.000 πριν την επίθεση σε 4.000 μετά.

Αυτόπτης μάρτυρας της σφαγής υπήρξε ο Γάλλος αρχαιολόγος Félix Sartiaux, που παρείχε άσυλο στο σπίτι του σώζοντας 800 περίπου Έλληνες ενώ κατέγραψε λεπτομέρειες με τα μέσα της αποστολής του (φωτογραφικές και κινηματογραφικές μηχανές) και επιστρέφοντας εξέδωσε τις εμπειρίες του στο βιβλίο “Le sac de Phocée et l’expulsion des Grecs Ottomans d’Asie Mineure en Juin 1914”. Το αρχείο του εκδόθηκε το 2008-2012 από τον ερευνητή Χάρη Γιακουμή.

ΠΗΓΗ: https://military-history.gr/1914-06-12-phocaea-massacre/