Αλήθειες ή κουτσομπολιά;

Το χαστούκι στη Φρειδερίκη, ο πυροβολισμός του Λεβίδη, η βόλτα του κατεψυγμένου Παύλου.

Το καλοκαίρι του 1963 το βασιλικό ζεύγος της Ελλάδας, ο Παύλος και η Φρειδερίκη, ανακοίνωσαν ότι θα επισκεφθούν το Λονδίνο στις 9 Ιουλίου, χωρίς να έχουν ενημερώσει προηγουμένως τον πρωθυπουργό της χώρας Κωνσταντίνο Καραμανλή. Είχε προηγηθεί η επίσκεψη της Φρειδερίκης στο Λονδίνο τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου και, όπως ειπώθηκε τότε, η Μπέτη Αμπαντιέλου, σύζυγος πολιτικού κρατούμενου στην Ελλάδα, τη χαστούκισε.

Πάντως η Αμπαντιέλου, όταν ρωτήθηκε αργότερα από δημοσιογράφο, το αρνήθηκε. Ο Καραμανλής φοβούμενος νέα επεισόδια σε βάρος του βασιλικού ζεύγους, αντιτάχθηκε στην επίσκεψη, διαφώνησε με το βασιλιά και στις 11 Ιουνίου παραιτήθηκε από πρωθυπουργός και αναχώρησε για τη Ζυρίχη της Ελβετίας, όπου παρέμεινε και επανήλθε λίγες μέρες πριν από τις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου 1964 για να ηγηθεί του κόμματος της ΕΡΕ. Σχετικά με τα αίτια της παραίτησης του Καραμανλή κυκλοφόρησαν διάφορα σενάρια όπως:

Αιτία της παραίτησης του (ουσιαστικά της αποπομπής του) ήταν η αντιπάθεια που έτρεφε στο πρόσωπό του η βασίλισσα Φρειδερίκη.

Ειπώθηκε ακόμη ότι η πραγματική αιτία ήταν η πρόθεσή του να αναθεωρήσει το Σύνταγμα του 1952, προς το δημοκρατικότερο, επειδή ήταν ασφυκτικό για την εκλεγμένη από το λαό κυβέρνηση και ιδιαιτέρα γενναιόδωρο προς το Βασιλιά. Μετά την ήττα του στις εκλογές της 16 Φεβρουαρίου 1964 και τη σαρωτική νίκη της Ένωσης Κέντρου (με 52, 72%), έφυγε εσπευσμένα αεροπορικώς για το Παρίσι, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα μέχρι την πτώση της χούντας.

Η εσπευσμένη αναχώρησή του με αεροπορικό εισιτήριο, το οποίο μάλιστα δεν ήταν στο όνομά του αλλά στο όνομα Τριανταφυλλίδης, έδωσε λαβή σε διάφορες ερμηνείες, φήμες και κουτσομπολιά.

Ειπώθηκε τότε πως το βασιλικό ζεύγος τον θεωρούσε υπεύθυνο για τα επεισόδια του Λονδίνου σε βάρος της βασίλισσας Φρειδερίκης και ο βασιλιάς έδωσε εντολή στον αυλάρχη του Δημήτριο Λεβίδη να οργανώσει τη δολοφονία του. Ο Λεβίδης ειδοποίησε τον Καραμανλή για τον κίνδυνο που διέτρεχε και αυτός έσπευσε να εγκαταλείψει την Ελλάδα με το πρώτο αεροπλάνο. Επειδή δεν υπήρχε διαθέσιμο εισιτήριο, ταξίδεψε με το εισιτήριο κάποιου άλλου με το όνομα Τριανταφυλλίδης.

Στις φήμες αυτές απάντησε αργότερα ο ίδιος ο Καραμανλής με ένα σημείωμά του στο οποίο αναφέρει:

«Χαρακτηριστικόν της απρεπείας, με την οποίαν οι αντίπαλοί μου αντιμετώπισαν την αποχώρησίν μου εκ της πολιτικής, είναι το γεγονός ότι επεχείρησαν να προσδώσουν μυστήριον εις τας προφυλάξεις που έλαβα διά την αθόρυβον αναχώρησίν μου. Και την ενεφάνισαν ως μυθιστορηματικήν φυγήν και μάλιστα υπό ψευδώνυμον, ενώ εγνώριζαν ότι η θεώρησις των διαβατηρίων μου είχε ζητηθεί να γίνη από το υπουργείο Εξωτερικών και τα εισιτήρια εξεδόθησαν επ' ονόματι εμού και της συζύγου μου».

Όπως και να έγιναν τα πράγματα, τα γεγονότα που ακολούθησαν έδωσαν τροφή σε ένα όργιο φημών που μπλέχτηκαν με τα πραγματικά γεγονότα, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε ακόμη και σήμερα την αλήθεια. Μερικές από τις φήμες αυτές θα μεταφέρω στο σήμερα με αυτό εδώ το κείμενο: Όταν έγινε γνωστή η αναχώρηση του Καραμανλή, ο Βασιλιάς κάλεσε τον Λεβίδη και του ζήτησε εξηγήσεις. Πάνω στη συζήτηση ο βασιλιάς έβγαλε όπλο να τον σκοτώσει. Ο Λεβίδης, μόλις είδε την κίνηση του βασιλιά, πρόλαβε και έβγαλε το όπλο του και τον πυροβόλησε στο μέτωπο. Μάλιστα έλεγαν τότε πως μόνο όταν ξεθάψουν το βασιλιά, μετά από 30 ή 40 χρόνια (δε θυμάμαι ακριβώς), θα μάθουμε αν τα πράγματα έγιναν έτσι.

Εκείνες τις μέρες πέθανε και ο Λεβίδης. Η χρονική «σύμπτωση» των δύο θανάτων σχολιάστηκε τότε και συσχετίστηκε με το θάνατο του βασιλιά, μάλιστα κάποιοι μίλησαν για δολοφονία του Λεβίδη.

Έψαξα το θέμα και τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και δεν εγγυώμαι ότι είναι αληθινά.

Γιατί κατά τις επίσημες ανακοινώσεις:

Ο βασιλιάς πέθανε στις 6/3/1964 και ο Λεβίδης στις 9/2/1964.

Σημειώνω πως ο βασιλιάς τότε, πριν από το θάνατό του, ήταν βαριά άρρωστος και είχε χειρουργηθεί στο θερινό ανάκτορο του Τατοΐου, από τους καθηγητές Αλ. Μάνο, Θ. Δοξιάδη και Ν. Ταμπουλά και ο θάνατος αποδόθηκε στην ασθένεια από την οποία έπασχε.

Αλλά και για τον Λεβίδη ανακοινώθηκε πως ο θάνατος του οφειλόταν σε βαριά ασθένεια.

Αν οι ημερομηνίες αυτές είναι σωστές τότε όλα τα παραπάνω είναι κατασκευασμένα ψεύδη ή αποκυήματα λαϊκής φαντασίας. Προσωπικά έχω σοβαρές επιφυλάξεις για την επίσημη ημερομηνία θανάτου του βασιλιά, και οι επιφυλάξεις μου αυτές δεν είναι καθόλου αβάσιμες, όπως θα φανεί λίγο πιο κάτω. Για την επίσημη ημερομηνία θανάτου του Λεβίδη δεν έχω άποψη.

Από τις παραμονές των εκλογών της 16ης Φεβρουαρίου άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες πως πέθανε ο βασιλιάς. Η χρονική συγκυρία που συνέβη ο θάνατος του βασιλιά, ανεξάρτητα από την αιτία του, δημιουργούσε σοβαρό πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος.

Γιατί από τη μια οι εκλογές είχαν αναδείξει το κόμμα που θα κυβερνούσε, αλλά δεν είχε συγκροτηθεί κυβέρνηση και όταν συγκροτήθηκε δεν υπήρχε βασιλιάς να την ορκίσει, όπως προέβλεπε το σύνταγμα.

Από την άλλη, αφού δεν υπήρχε κυβέρνηση, δεν μπορούσε ο διάδοχος να ορκιστεί (ενώπιον της βουλής) πίστη στο σύνταγμα και να ανακηρυχθεί βασιλιάς της Ελλάδας.

Με αυτόν τον φαύλο κύκλο δημιουργούνταν σοβαρό καθεστωτικό και πολιτικό ζήτημα, δηλαδή δεν μπορούσε να λειτουργήσει ομαλά το πολίτευμα της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας.

Για να αντιμετωπισθεί αυτό το πρόβλημα, δηλαδή της νόμιμης λειτουργίας του πολιτεύματος, δεν ανακοίνωσαν το θάνατο του βασιλιά, καταψύξανε το σώμα του νεκρού, για να έχουν χρόνο να οργανώσουν την αντιμετώπιση του προβλήματος. Επειδή όμως σέρνονταν μέρες οι φήμες “πέθανε - δεν πέθανε ο βασιλιάς”, τον έβαλαν μια μέρα σε ένα αυτοκίνητο, τον σταθεροποίησαν στη θέση του συνοδηγού και ο διάδοχος οδήγησε το αυτοκίνητο με μεγάλη ταχύτητα σε μια βόλτα μέχρι τον Πειραιά για να δει ο κόσμος πως ο βασιλιάς ζει και να καταλαγιάσουν οι φήμες. Το ότι έγινε βόλτα με αυτοκίνητο για να δει ο κόσμος το βασιλιά είναι γεγονός. Το αν ο βασιλιάς ήταν ζωντανός ή νεκρός στη θέση του συνοδηγού δεν το ξέρομε.

Η νέα κυβέρνηση μετά τη συγκρότησή της ορκίστηκε στο Τατόι ενώπιον του (νεκρού;) βασιλιά στις 19/2/1964.

Παρόντες στην ορκωμοσία είπαν ότι ο βασιλιάς στηριζόταν σε ένα πιάνο και ότι μπροστά του στεκόταν ο διάδοχος και τον κάλυπτε με το σώμα του. Υπάρχει όμως και η μαρτυρία του νέου βασιλιά.

«Σύμφωνα με μαρτυρία του Βασιλέως Κωνσταντίνου, ο ίδιος είχε τοποθετηθεί μπροστά από τον Βασιλέα Παύλο, ώστε να μην φαίνεται ότι ακουμπούσε στο πιάνο που υπήρχε στην αίθουσα για να κρατηθεί».

Στις 6 Μαρτίου ανακοινώθηκε ο θάνατος του βασιλιά και στις 23 του ίδιου μήνα ο διάδοχος Κωνσταντίνος ορκίστηκε στη βουλή πίστη στο σύνταγμα και ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Ελλάδας.

Από όσα γνωρίζω ο κόσμος ποτέ δεν έμαθε την αλήθεια για τα πραγματικά γεγονότα εκείνων των ημερών με αποτέλεσμα να έχουν ειπωθεί πολλά και σήμερα να μη γνωρίζομε τι είναι αλήθεια και τι ψέματα.

Θα προσθέσω εδώ μια προσωπική μαρτυρία για όσα λέγονταν τότε.

Εκείνες τις μέρες της μεγάλης αναταραχής και αμφιβολίας, πέθανε ή δεν πέθανε ο βασιλιάς, πήγαινα στα Χανιά από το Ηράκλειο όπου υπηρετούσα, δε θυμάμαι το λόγο, ίσως πήγαινα στο χωριό μου να ψηφίσω. Περνώντας από το Ρέθυμνο έκαμα μια στάση και πήγα στο σπίτι του διοικητή του στρατοπέδου, αντισυνταγματάρχη ή συνταγματάρχη, δε θυμάμαι, και αργότερα στρατηγού, που ήταν στενός συγγενής μου. Τους βρήκα στο τραπέζι μαζί με ένα χωριανό του συνταγματάρχη. Κάθισα μαζί τους στο τραπέζι και κάποια στιγμή τους ρώτησα: Τι γίνεται με το βασιλιά; Πέθανε ή δεν πέθανε; Η αντίδραση τους ήταν ακαριαία. Έσκασαν στα γέλια και πετάχτηκε το φαγητό από τα στόματα τους. Εγώ παρεξηγήθηκα και σηκώθηκα να φύγω. Τότε ο συγγενής μου με καθησύχασε λέγοντάς μου: Κάθισε να σου εξηγήσουμε. Μόλις έκατσα, μου είπε: Τον έχουν στο ψυγείο. Μου μίλησε ακόμη για τη βόλτα που του έκανε ο διάδοχος μέχρι τον Πειραιά, και μού εξήγησε τους λόγους που γίνονταν αυτά.

Το θέμα αυτό δεν έχει καμιά σχέση με τη σημερινή επικαιρότητα (2012). Το καταγράφω ως μια διαβολεμένη χρονική σύμπτωση γεγονότων, αληθινών ή φανταστικών, στην πολιτική πορεία της Ελλάδας, τα οποία όμως δημιούργησαν μείζον πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος. 

ΠΗΓΗ: εφημερίδα Πατρίς, 03/12/2012 https://archive.patris.gr/articles/233430