7/19 Απριλίου 1825: Μάχη στο Κρεμμύδι, η ελληνική διχόνοια οδηγεί σε ήττα

Τον χειμώνα του 1824, οι επαναστάτες ήταν χωρισμένοι σε δύο στρατόπεδα. Ο Μαυροκορδάτος και οι Πελοποννήσιοι πρόκριτοι και οι νησιώτες και Ρουμελιώτες από τη μία και οι σημαντικότεροι οπλαρχηγοί της Πελοποννήσου με κεφαλή τον Κολοκοτρώνη από την άλλη. Αφορμή υπήρξε η καθαίρεση ενός Πελοποννησίου υπουργού του Εκτελεστικού, του Δημητρίου Περρούκα, από τον πρόεδρο του Βουλευτικού, Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Σύντομα, οι οπλαρχηγοί θα ταχθούν εναντίον του Βουλευτικού και θα κινηθούν για να το διαλύσουν, όμως ο Μαυροκορδάτος θα καταφύγει στο Κρανίδι έχοντας την υποστήριξη και τα χρήματα των νησιωτών.

Στην ουσία, η Ελλάδα, πριν ακόμα γίνει ανεξάρτητο κράτος, χωρίστηκε στα δύο με δύο κυβερνήσεις, μια στην Τριπολιτσά με τη δύναμη των όπλων και μια στο Κρανίδι, που είχε όλα τα υπόλοιπα (νομιμοποίηση, χρήματα, εφόδια από τη θάλασσα και την ικανότητα να στρατολογεί νέους άνδρες στο σκοπό της). Αυτό έγινε με την προσέγγιση των Ρουμελιωτών, που ως τότε είχαν μείνει αμέτοχοι στις έριδες. Οι διαφωνίες θα οδηγήσουν σε εμφύλιες συγκρούσεις και καταστροφές. Οι Ρουμελιώτες οπλαρχηγοί θα εισβάλουν στο Μωριά προβαίνοντας σε λεηλασίες και καταστροφές. Ηγετικές μορφές θα συλληφθούν, όπως ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, που φυλακίζεται και εκτελείται στο κελί του.

Έτσι, κανείς δεν αχολείται για να σταματήσει την αποβίβαση του Ιμπραήμ στη Μεθώνη το επόμενο έτος. Με τους Πελοποννησίους να επικρατούν, το στράτευμα που θα αντιμετωπίσει τους Οθωμανούς (2.000 Έλληνες έναντι 3.400 Αιγυπτίων) τίθεται υπό τις διαταγές του Υδραίου πλοιάρχου Κυριάκο Σκούρτη. Άπειρος από μάχες στην ξηρά, θα διατάξει το στρατό (σώματα των Καραϊσκάκη, Κίτσου Τζαβέλα, Μάρκου Μπότσαρη κ.α.) να παραταχθεί στη μέση του κάμπου σε διάταξη ημισελήνου με τους Σουλιώτες και τους Ρουμελιώτες στα άκρα.

Η διαίρεση των Ελλήνων τους στέρησε πολλούς έμπειρους και δημοφιλείς αρχηγούς και μαζί τους πολλούς άνδρες, σε μια εποχή που ο οπλαρχηγός ήταν πόλος προσέλευσης εθελοντών. Επιπλέον, ο άπειρος από στρατιωτικά Σκούρτης επέλεξε άσχημο έδαφος, στοιχείο σημαντικό για τους Έλληνες που έπρεπε να εκμεταλλεύονται το ανάγλυφο του εδάφους για να αντισταθμίζουν τη μόνιμη αριθμητική τους μειονεξία. Έτσι η τοποθεσία ήταν ακατάλληλη για να αντέξει επελάσεις ιππικού, και τις μαζικές επιθέσεις του ευρωπαϊκά πειθαρχημένου αιγυπτιακού στρατού.

Χαρακτηριστικό της μάχης στους λόφους γύρω από το Κρεμμύδι ήταν πως ακόμα και τα ταμπούρια που έσκαβαν οι Έλληνες σε κάθε τους σχεδόν αναμέτρηση δεν έγιναν με επιμέλεια, αφού ο Σκούρτης αντέτεινε πως “ταμπούρια είναι τα σπαθιά μας”. Έτσι το αιγυπτιακό πεζικό σάρωσε το κέντρο της ελληνικής παράταξης δια της λόγχης προκαλώντας μεγάλες απώλειες, ενώ το ιππικό πέρασε γρήγορα και τα δύο πλευρά της, αποκόπτοντας πολλούς και δημιουργώντας πανικό που διέλυσε τον στρατό.

Οι Έλληνες άφησαν πίσω τουλάχιστον 500 νεκρούς, αριθμός υπερβολικά μεγάλος ενώ το ηθικό του στρατού καταβαραθρώθηκε. Σημαντικότερη ήταν η απώλεια της Μεσσηνίας, με τον Ιμπραήμ πασά να εξασφαλίζει εύκολα τα κάστρα του Παλαιοκάστρου (Ναυαρίνου) και του Νεοκάστρου (Πύλος) στα οποία θα ελλιμενίσει το στόλο του και θα αποβιβάσει χιλιάδες ακόμα στρατού. Θα χρειαστούν τεράστιες προσπάθειες και μέσα για να περιοριστεί.

Το μόνο θετικό από την δεινή ήττα του Κρεμμυδίου για τους Έλληνες, ήταν πως ο φόβος τους έπεισε να απελευθερώσουν τον Κολοκοτρώνη από τη φυλακή και να του αναθέσουν την ηγεσία στον Μωριά. Στο εξής, ο Ιμπραήμ θα γνωρίσει έναν αδυσώπητο ανταρτοπόλεμο που θα του στοιχίσει πολλούς άνδρες, ενώ οι Γάλλοι αξιωματικοί στο στρατό του θα θυμηθούν τις τρομερές μέρες στην Ιβηρική χερσόνησο όταν οι Ισπανοί αντάρτες, οι Guerrilleros, κρύβονταν πίσω από κάθε σκιά και κάθε θάμνο περιμένοντας να σκορπίσουν τον θάνατο.

ΠΗΓΗ: https://military-history.gr/1825-04-19-battle-kremmydion/