27 Ιουνίου/10 Ιουλίου 1913: Η απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου

Παρά την ηρωϊκή απεικόνιση, κοινό στοιχείο των περισσοτέρων ζωγραφικών απεικονίσεων της εποχής, η απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου δεν έγινε εξ εφόδου και δεν υπήρξε επική μάχη με τον βουλγαρικό στρατό.

Ο Ελληνικός Στρατός απελευθερώνει το Σιδηροκάστρο (Δεμίρ Ισσάρ) καταδιώκοντας τον Βουλγαρικό στρατό κατά τον Δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο.

Τρεις μέρες μετά τη νικηφόρα για τους Έλληνες μάχη της Δοϊράνης, ο Ελληνικός Στρατός προελαύνει προς την κοιλάδα του Στρυμόνα. Τα τμήματα του Βουλγαρικού στρατού που υποχωρούσαν από τη μάχη του Κιλκίς διαλύθηκαν σε ανιχνευτική επέλαση μονάδας του ελληνικού ιππικού προς τη γέφυρα του Στρυμόνα στο Δεμίρ Ισσάρ, στις 22 Ιουνίου (παλαιό ημερολόγιο). Την υποχώρηση των τμημάτων και κατοίκων της πόλης είδε ο διοικητής της 2ας Βουλγαρικής Στρατιάς, Ιβανώφ, ο οποίος προέτρεψε τα εκεί στρατεύματα να σταθούν και να αμυνθούν, εφόσον δεν πιέζονταν άμεσα.

Έτσι, η σταδιακή άφιξη των ελληνικών στρατευμάτων βρήκε αντίσταση τις επόμενες μέρες με πυρά πυροβολικού και πεζικού από την τοποθεσία πέρα του ποταμού. Θα χρειαζόταν η συνδυασμένη δράση δύο μεραρχιών (I, VΙ) επί διήμερο και η θυσία 39 νεκρών, 207 τραυματιών και 36 αγνοουμένων συνολικά για να καταληφθεί η πόλη και να καταδιωχθεί ο Βουλγαρικός στρατός προς τη στενωπό του Ρούπελ, όπου θα ανατινάξει τη γέφυρα πίσω του.

Οι ελληνικές δυνάμεις θα ενισχυθούν και θα περάσουν τον ποταμό από βατή τοποθεσία φτάνοντας στην ανατολική όχθη και εξασφαλίζοντας την κατοχή της περιοχής. Πρώτη μονάδα που εισήλθε στο Σιδηρόκαστρο ήταν το 9ο Τάγμα Ευζώνων του Θεοδώρου Παγκάλου. Εκεί, οι εύζωνοι θα ανακαλύψουν σκηνές πανικού και απόγνωσης. Αφού έστειλαν τμήμα ιππικού για να καταδιώξει και να αποκαταστήσει την επαφή με τον υποχωρούντα εχθρό, ο Πάγκαλος επέβαλε την τάξη στην πόλη του Σιδηροκάστρου.

Μεταξύ άλλων, ανακάλυψε πως οι Βούλγαροι πριν φύγουν είχαν εκτελέσει δια λογχισμού τον μητροπολίτη της πόλης, Κωνσταντίνο Ασημιάδη και 100 κατοίκους, τους οποίους έθαψαν βιαστικά σε ομαδικούς τάφους. Άλλους προκρίτους, δασκάλους και ιερείς τους είχαν πάρει ως ομήρους.

Η απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου, που είχε οχυρωθεί από τους Βουλγάρους για να κρατήσει την “πύλη” προς τη Μακεδονία ανοιχτή, αποτέλεσε μια σημαντική νίκη αφού σφράγιζε κατά κάποιον τρόπο την απελευθέρωση της. Δεν ήταν, όμως, το τέλος του πολέμου. Το Σιδηρόκαστρο που κατοικείτο κατά πλειοψηφία από Τούρκους (στις αρχές του 1900 ζούσαν εκεί 3.300 Τούρκοι, 1.200 Βούλγαροι, 350 Έλληνες και 540 Αθίγγανοι και ρουμανίζοντες Βλάχοι) θα αποτελέσει το εφαλτήριο για την εξόρμηση του Ελληνικού Στρατού προς την τιτανομαχία των Στενών της Κρέσνας.

ΠΗΓΗ: https://military-history.gr/1913-07-10-siderokastro-liberated/