Κυρήνη

Οι κάτοικοι της Θήρας ξεκίνησαν γύρω στο 630 π.Χ. να ιδρύσουν μια αποικία στις ακτές της Βόρειας Αφρικής, στη Λιβύη, σε μια περιοχή δηλαδή που δεν είχαν ιδέα πού έπεφτε. Οι Θηραίοι, λοιπόν, με αρχηγό τον Βάττο Αριστομένη ίδρυσαν την πόλη Κυρήνη, η οποία πήρε το όνομά της από την πηγή Κύρη που ήταν αφιερωμένη στον Θεό Απόλλωνα. Γιατί ίδρυσαν οι Θηραίοι την Κυρήνη;

Έχουν παραδοθεί δύο ιστορικές εκδοχές για τους λόγους που οι κάτοικοι της Θήρας ίδρυσαν αποικία στις ακτές της Βόρειας Αφρικής. Κατά την πρώτη εκδοχή, γύρω στο 630 π.Χ. κατέφθασε στους Δελφούς μια αντιπροσωπεία από τη Θήρα και ο άρχοντας της Θήρας προσέφερε μια εκατόμβη, μια πλούσια θυσία εκατό βοδιών, προκειμένου να λάβει από το μαντείο διάφορες συμβουλές για το καλό του τόπου του.

Τότε, η Πυθία, η ιέρεια του μαντείου, του έδωσε χρησμό ότι έπρεπε να κτιστεί μια αποικία στη Λιβύη. Επειδή όμως ο άρχοντας της Θήρας ήταν ηλικιωμένος, ανέθεσε το έργο της αποίκησης στην Αφρική στον Βάττο, ο οποίος συνόδευε τον άρχοντα στους Δελφούς μαζί με άλλους ευγενείς του νησιού. Ωστόσο, φαίνεται πως σε πρώτη φάση οι κάτοικοι της Θήρας αγνόησαν το χρησμό του Απόλλωνα και δεν έκαναν κάποια ενέργεια για να χτίσουν την αποικία.

Ο Ηρόδοτος πάλι παραθέτει μια άλλη εκδοχή της ιστορίας. Ο Βάττος είχε βασιλική καταγωγή από τη μεριά της μητέρας του, της Φρονίμης. Η Φρονίμη ήταν κόρη του Ετέαρχου, ο οποίος βασίλευε στην πόλη Οαξό της Κρήτης. Αφότου όμως ο βασιλιάς έδιωξε την κόρη του από το νησί, πιστεύοντας στις κακολογίες της δεύτερης γυναίκας του, η Φρονίμη τελικά βρέθηκε στη Θήρα και γέννησε στον Βάττο. Επειδή ο Βάττος είχε αδύναμη φωνή και τραύλιζε, όταν μεγάλωσε και έγινε άντρας, πήγε στους Δελφούς για τη φωνή του και στην ερώτησή του η Πυθία απάντησε με τον ακόλουθο χρησμό:

Ρωτάς, Βάττε, για τη φωνή. Μα ο άρχοντας ο Φοίβος,

ο Απόλλωνας, σε στέλνει

στη χώρα που τα πρόβατα περσεύουν, στη Λιβύη,

της αποικίας οικιστή.

Ο αποικισμός των Θηραίων στη Βόρεια Αφρική

Μολονότι οι Θηραίοι στην αρχή δεν φάνηκαν ιδιαιτέρως πρόθυμοι να υπακούσουν το χρησμό του Απόλλωνα, ωστόσο αναγκάστηκαν τελικά να υπακούσουν, καθώς τα πράγματα στη Θήρα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο. Οι Θηραίοι μη μπορώντας να εξηγήσουν τις συμφορές που τους συνέβαιναν, έστειλαν ανθρώπους στους Δελφούς για το κακό που τους βρήκε αλλά η Πυθία τούς έδωσε πάλι χρησμό, πως, αν έχτιζαν αποικία στην Κυρήνη της Λιβύης, η κατάστασή τους θα καλυτέρευε. Ύστερα από αυτά, οι Θηραίοι έστειλαν τον Βάττο με δύο πεντηκοντόρους και πήγαν με τα καράβια τους στη Λιβύη. Οι νέοι άποικοι αντιμετώπιζαν πολλές δυσκολίες στη Λιβύη και καθώς δεν έβλεπαν καμία προκοπή προσπάθησαν να επιστρέψουν στη Θήρα.

Την ώρα όμως που αποβιβάζονταν στο νησί, οι Θηραίοι τούς πετροβολούσαν και δεν τους άφηναν να πατήσουν στη στεριά, αλλά τους πρόσταζαν να ξαναπάνε πίσω με τα καράβια τους. Κι αυτοί, στενεμένοι, γύρισαν πίσω κι έχτισαν αποικία σε νησί που βρίσκεται κοντά στη Λιβύη, που το όνομά του ήταν Πλατιά. Και υπήρχε η φήμη πως το νησί αυτό είχε την έκταση της σημερινής πόλης των Κυρηναίων.

Η ίδρυση της Κυρήνης

Λίγα χρόνια αργότερα, οι Λίβυοι ενοχλημένοι από την παρουσία Ελλήνων στην περιοχή τους, τους υπέδειξαν να μετακινηθούν δυτικότερα, σε καλύτερη περιοχή. Οι άποικοι, προσπερνώντας τις ωραιότερες εκτάσεις μέσα στη νύχτα, έφτασαν σε μια κρήνη αφιερωμένη στον Απόλλωνα. «Εδώ είναι καλά για να κατοικήσετε, Έλληνες», τους είπαν, «διότι στον τόπο αυτό ο ουρανός είναι τρύπιος», δηλαδή βρέχει πολύ. Καθώς οι άποικοι ήταν αγρότες, κατάλαβαν ότι μπορούσαν να αρχίσουν εκεί μια νέα ζωή και δέχτηκαν. Η νέα αυτή πόλη που έκτισαν ονομάστηκε Κυρήνη.

Το μαντείο από την άλλη δεν τους ξέχασε. Δυο γενιές αργότερα ενθάρρυνε πολύ κόσμο από διάφορα μέρη της Ελλάδας να αναζητήσει εκεί μια καλύτερη ζωή. Στους νέους κατοίκους μοιράστηκαν κλήροι, δηλαδή ίσα μερίδια καλλιεργήσιμης γης. Οι Λίβυοι από την άλλη μεριά, αισθάνθηκαν πια πραγματική απειλή και ζήτησαν τη συνδρομή του Φαραώ, του βασιλιά της Αιγύπτου. Αλλά η Κυρήνη είχε προκόψει τόσο πολύ στο μεταξύ, ώστε κατάφερε να νικήσει τον αιγυπτιακό στρατό.

Ο ποιητής Πίνδαρος ύμνησε την ομορφοκτισμένη Κυρήνη για τα φημισμένα της άλογα και για τα άρματά της. Παίνεψε τον Βάττο, που έφτασε εκεί ανοίγοντας δρόμο μέσα από τη θάλασσα, που φρόντισε να κτίσει ιερά άλση για τους θεούς και χάραξε μια ολόισια, σκυρόστρωτη οδό στον κάμπο, για να γίνονται οι απολλώνιες πομπές. Μνημονεύει στην ποίησή του τα παλάτια του Βάττου καθώς και τον τάφο του. Ενώ οι πάντες ενταφιάζονταν έξω από τα τείχη, σε αυτόν παραχωρήθηκε μια θέση μέσα στην αγορά. Έτσι τιμούσαν οι αποικίες τον οικιστήν, δηλαδή τον πρώτο τους αρχηγό, σαν ήρωα.

ΠΗΓΗ: https://www.tapantareinews.gr/2023/10/blog-post_13.html