Πώς το Βυζάντιο απέτρεψε τον εκσλαβισμό της Ελλάδας

Στα τέλη του 8ου αιώνα, το Βυζάντιο βρισκόταν μπροστά σε μια βαθιά εσωτερική πρόκληση, λιγότερο γνωστή από τις μάχες στα ανατολικά ή τις αραβικές επιδρομές, αλλά απόλυτα υπαρξιακή: την ουσιαστική απώλεια του ελέγχου επί του ελλαδικού κορμού.

Από τα τέλη του 6ου αιώνα και καθ’ όλον τον 7ο αιώνα, τα Βαλκάνια είχαν κατακλυστεί από σλαβικά φύλα. Εκμεταλλευόμενοι την κατάρρευση του συνόρου του Δούναβη και την εξάντληση των αυτοκρατορικών πόρων λόγω των καταστροφικών αβαρικών επιδρομών και των περσικών και αραβικών πολέμων, οι Σλάβοι διείσδυσαν και εγκαταστάθηκαν σε εδάφη που μέχρι τότε αποτελούσαν τον διοικητικό και πολιτισμικό κορμό της αυτοκρατορίας: Θράκη, κεντρικά Βαλκάνια, Μακεδονία, Θεσσαλία, Ήπειρο, κεντρική Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο. Οι τοπικές βυζαντινές κοινότητες -ελληνόφωνες και λατινόφωνες- περιορίστηκαν σε οχυρές πόλεις, ενώ εκτός των τειχών αναπτύχθηκαν αυτόνομες “σκλαβηνίες” -ανεξέλεγκτες σλαβικές πολιτικές οντότητες.

Στον ελλαδικό χώρο ειδικότερα, παρότι η βυζαντινή παρουσία δεν εξαφανίστηκε ποτέ, επί σχεδόν δύο αιώνες το κράτος είχε περιορισμένη ικανότητα παρέμβασης. Αυτό όμως επρόκειτο να αλλάξει.

Επί της βασιλείας της Ειρήνης της Αθηναίας (780–802), οι συνθήκες είχαν πλέον ωριμάσει. Το Βυζάντιο είχε ανασυνταχθεί από την εικονομαχική κρίση, και η αραβική πίεση είχε προσωρινά χαλαρώσει. Ο ευνούχος Σταυράκιος, λογοθέτης του δρόμου και πρακτικά πανίσχυρος αυλικός, ηγείται εκστρατείας στην Μακεδονία και την κεντρική Ελλάδα το 783. Οι πηγές αναφέρουν ότι υπέταξε τις σλαβικές φυλές και εγκαθίδρυσε ξανά τον βυζαντινό έλεγχο.

Η εκστρατεία αυτή δεν βασίστηκε σε μια αποφασιστική μάχη, αλλά σε συνδυασμό στρατιωτικής ισχύος, διπλωματίας και επανεγκατάστασης πληθυσμών. Η αυτοκρατορία χρησιμοποίησε πολιτική διεμβολισμού: κάποιες φυλές τιμωρήθηκαν, άλλες υποτάχθηκαν και έλαβαν καθεστώς υποτελείας. Παράλληλα, βυζαντινοί πληθυσμοί (κυρίως Μικρασιάτες) μεταφέρθηκαν στην περιοχή για να ενισχύσουν την αυτοκρατορική παρουσία.

Ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Α΄ (802–811) συνέχισε την πολιτική με συνέπεια. Εκστρατεύει προσωπικά κατά των Σλάβων και των Βουλγάρων και συνδέει την εθνοτική αποκατάσταση με τη διοικητική αναδιοργάνωση. Δημιουργούνται ή ανασυστήνονται θέματα (στρατιωτικές-διοικητικές επαρχίες) σε Μακεδονία, Στερεά και Πελοπόννησο, ενώ πολλοί Σλάβοι εκτοπίζονται στην κεντρική Μικρά Ασία, ιδίως στη Βιθυνία και τη Φρυγία, όπου υπηρετούν ως μισθοφόροι ή αγρότες.

Η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται σταδιακά μέσα στον 9ο αιώνα. Επί των Μακεδόνων αυτοκρατόρων, και ιδίως του Βασιλείου Α΄ (867–886), οι εκχριστιανισμένες πλέον σλαβικές κοινότητες ενσωματώνονται πλήρως. Ο μεσαιωνικός ελληνικός πολιτισμός ανακτά την ηγεμονία μέσω:

α)Εκκλησιαστικής ένταξης των περιοχών στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης.

β)Της ίδρυσης επισκοπών σε σλαβικές περιοχές.

γ)Διάδοσης της ελληνικής ως διοικητικής και λειτουργικής γλώσσας.

Οι Μηλιγγοί και οι Εζερίτες της Λακωνίας αποτελούν τις μόνες σλαβικές κοινότητες που διατηρούν πολιτισμική αυτοτέλεια για περισσότερο χρόνο -και ακόμη κι αυτοί τελικά εντάσσονται στο βυζαντινό πλαίσιο.

Αυτή η “σιωπηλή” ανακατάκτηση της Ελλάδας δεν ήταν απλώς πολιτισμική νίκη. Ήταν στρατηγική εξασφάλιση του εσωτερικού πυρήνα του κράτους:

α)Απέτρεψε την σλαβοποίηση του ελλαδικού χώρου, όπως συνέβη στη Σερβία και τη Βουλγαρία.

β)Επανένωσε την αυτοκρατορία γεωγραφικά και πολιτικά, με ενιαία διοίκηση από τον Αίμο έως την Κρήτη.

γ)Δημιούργησε νέες βάσεις στρατολόγησης, φορολογίας και εμπορικού ελέγχου στην ενδοχώρα.

δ)Παρείχε σταθερά μετόπισθεν για τις εκστρατείες του 10ου αιώνα κατά Αράβων και Βουλγάρων.

Χωρίς την αθόρυβη αλλά καθοριστική ιστορικά επανένταξη του ελλαδικού χώρου στο Βυζάντιο, η αυτοκρατορία θα είχε περιοριστεί σε ένα μικρασιατικό κατάλοιπο, αφομοιωμένο στην ανατολική πολιτισμική παράδοση. Και ίσως τότε και η ιστορική πορεία του ίδιου του ελληνισμού να είχε πάρει μια εντελώς διαφορετική τροπή.


ΠΗΓΗ: https://cognoscoteam.gr/archives/47582

ο Firefox ανοίγει κανονικά τα σχόλια του Disqus, αρκεί να κάνετε το εξής:

-Στον Firefox (απο υπολογιστή) επιλέγουμε: Ρυθμίσεις ---> απόρρητο και ασφάλεια ---> "Ενεργοποίηση λειτουργίας μόνο HTTPS σε όλα τα παράθυρα"

-Στον Firefox (απο κινητό) επιλέγουμε: Ρυθμίσεις ---> απόρρητο και ασφάλεια ---> "λειτουργία «Μόνο HTTPS» ενεργή σε όλες τις καρτέλες"

-Στον Chrome (απο υπολογιστή και απο κινητό) επιλέγουμε: Ρυθμίσεις ---> απόρρητο και ασφάλεια ---> "Να χρησιμοποιούνται πάντα ασφαλείς συνδέσεις - Αναβάθμιση των πλοηγήσεων σε HTTPS και ειδοποίηση πριν τη φόρτωση ιστοτόπων που δεν το υποστηρίζουν."

Ο Chrome έχει ακόμα πρόβλημα, έστειλα σχετικό μήνυμα και στη Google μήπως το διορθώσουν. Μέχρι τότε μπορείτε να μπαίνετε και απευθείας στα σχόλια της Ατλαντίδας απο εδώ https://disqus.com/home/forums/apanemo-limani/?l=el