Μια ημικυκλική αίθουσα διδασκαλίας που βρέθηκε στο Γυμνάσιο του Ακράγαντα είναι η παλαιότερη γνωστή στον ελληνικό κόσμο

 

Στη νότια Σικελία, όπου οι λόφοι του Ακράγαντα αγναντεύουν τη Μεσόγειο Θάλασσα, μια διεθνής ομάδα αρχαιολόγων έφερε στο φως μια εξαιρετική δομή που προσφέρει ένα πρωτοφανές παράθυρο στο εκπαιδευτικό σύστημα της αρχαίας Ελλάδας.

Πρόκειται για μια αρχαία αίθουσα διδασκαλίας που ανακαλύφθηκε τον Μάρτιο του 2025 από αρχαιολόγους του Freie Universität Berlin, υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Monika Trümper και του Dr. Thomas Lappi, σε συνεργασία με το Politecnico di Bari και το Parco Archeologico Valle dei Templi di Agrigento.

Η ανακάλυψη, η οποία αποτελεί μέρος ενός τεράστιου και μνημειώδους ελληνικού Γυμνασίου, επιβεβαιώνει τον υψηλό βαθμό εκλέπτυνσης που είχε επιτευχθεί στην ολοκληρωμένη εκπαίδευση των νέων πολιτών στην αρχαία πόλη του Ακράγαντα που ιδρύθηκε γύρω στο 580 π.Χ. ως η μεγαλύτερη ελληνική αποικία στη Σικελία.

Σε αυτό το πλαίσιο, το γυμνάσιο δεν ήταν απλώς ένας χώρος σωματικής άσκησης, αλλά ένα πολυλειτουργικό αρχιτεκτονικό συγκρότημα στο οποίο το σώμα και η διάνοια εκπαιδεύονταν ταυτόχρονα, σε ένα μορφωτικό όραμα που συνδύαζε τη σωματική υγεία με την πολιτική αρετή και την κριτική σκέψη.


 

Η ορχήστρα της τάξης με το μπλοκ της επιγραφής, από τα νότια


Η ανασκαφή αποκάλυψε μια στεγασμένη ημικυκλική αίθουσα διδασκαλίας ή αμφιθέατρο με οκτώ κλιμακωτές σειρές καθισμάτων που περιέβαλαν το χώρο των παραστάσεων, ικανό να φιλοξενήσει περίπου 200 άτομα. Η αίθουσα αυτή, με θεατρικά χαρακτηριστικά, αποτελεί μοναδική περίπτωση ανάμεσα στα γνωστά γυμναστήρια του ελληνικού κόσμου. Μέχρι σήμερα, καμία άλλη εγκατάσταση αυτού του τύπου δεν περιλάμβανε ανάλογο αμφιθέατρο σε τόσο πρώιμη ημερομηνία. Στην πραγματικότητα, το μόνο παρόμοιο παράδειγμα βρίσκεται στην Πέργαμο της Μικράς Ασίας, όπου ένα γυμνάσιο με αμφιθέατρο δεν τεκμηριώνεται παρά μόνο δυόμισι τουλάχιστον αιώνες αργότερα.

Το αμφιθέατρο του Ακράγαντα ανοίγει σε μια ορθογώνια αίθουσα διαστάσεων 11 επί 23 μέτρα, εξοπλισμένη με πάγκους και σχεδιασμένη για μαθήματα, επιδείξεις και πνευματικούς διαγωνισμούς. Η διάταξη αυτών των χώρων υποδηλώνει ότι οι αρχιτέκτονες έδιναν εξίσου μεγάλη σημασία στην καλλιέργεια του πνεύματος όσο και στη σωματική ανάπτυξη, ενισχύοντας την αντίληψη ότι το γυμνάσιο ήταν ένα πραγματικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, με την ευρύτερη έννοια του όρου.

Η σημασία της ανακάλυψης δεν περιορίζεται στην αρχιτεκτονική. Στην ορχήστρα του αμφιθεάτρου, του κεντρικού χώρου όπου οι καθηγητές και οι μαθητές παρουσίαζαν τις ασκήσεις τους ενώπιον του κοινού, η αρχαιολογική ομάδα βρήκε δύο μπλοκ λευκού ασβεστόλιθου προσεκτικά χαραγμένα με επιγραφές στα αρχαία ελληνικά.


 

Ένας από τους γιγαντιαίους Ατλαντες από το ναό του Ολυμπίου Διός στον Ακράγαντα


Τα γράμματα, τονισμένα με κόκκινη χρωστική ουσία, αναφέρουν τον γυμνασιάρχη και αναφέρονται στην ανακαίνιση της οροφής του αποδυτηρίου. Το έργο αυτό χρηματοδοτήθηκε ιδιωτικά από έναν πολίτη της περιοχής, ο οποίος το αφιέρωσε στον Ερμή και τον Ηρακλή, θεότητες που παραδοσιακά συνδέονται με τα γυμνάσια.

Αυτή η επιγραφική μαρτυρία, που χρονολογείται από τον τρόπο γραφής στα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ., είναι ιδιαίτερα πολύτιμη ως ένα από τα λίγα σωζόμενα παραδείγματα επιγραφών στον Ακράγαντα. Αν και η πόλη παρέμεινε κατοικημένη για πάνω από χίλια χρόνια, τα γραπτά αρχεία που τεκμηριώνουν την καθημερινή κοινωνική ζωή είναι εξαιρετικά σπάνια.

Η επιγραφή αποκαλύπτει επίσης τη διατήρηση της ελληνικής γλώσσας, των γραφείων και των εθίμων ακόμη και μετά την ενσωμάτωση της πόλης στη ρωμαϊκή κυριαρχία. Το γυμνάσιο, παρά την πολιτική αλλαγή, συνέχισε να αποτελεί κεντρικό κόμβο στην εκπαίδευση των νέων, διατηρώντας τη λειτουργία και την πολιτιστική του σημασία μέσα σε μια κοινωνία που, αν και εκρωμαϊσμένη, δεν εγκατέλειψε την ελληνική κληρονομιά της.

Με την ανακάλυψη αυτή, το γυμνάσιο του Ακράγαντα ενισχύει τη θέση του ως μοναδική περίπτωση στη δυτική Μεσόγειο. Ήταν ήδη γνωστό ότι το συγκρότημα αυτό διέθετε εξαιρετικές εγκαταστάσεις, όπως έναν στίβο 200 μέτρων και μια μεγάλη πισίνα, αλλά η νέα ανακάλυψη του αμφιθεάτρου και των επιγραφών εμπλουτίζει σημαντικά την κατανόηση της λειτουργίας του και του κοινωνικού περιβάλλοντος που το συντηρούσε.

Η αρχαιολογική ομάδα σχεδιάζει να συνεχίσει τις εργασίες το 2026, με στόχο την αποκάλυψη νέων χώρων που προορίζονταν για διδασκαλία ή εκπαίδευση, καθώς και περισσότερες επιγραφές που μπορεί να ρίξουν φως στην καθημερινή ζωή και την εσωτερική οργάνωση αυτού του εξαιρετικού ελληνικού γυμνασίου.


ΠΗΓΗ: https://anaskafi.blogspot.com/2025/04/blog-post_10.html

ο Firefox ανοίγει κανονικά τα σχόλια του Disqus, αρκεί να κάνετε το εξής:

-Στον Firefox (απο υπολογιστή) επιλέγουμε: Ρυθμίσεις ---> απόρρητο και ασφάλεια ---> "Ενεργοποίηση λειτουργίας μόνο HTTPS σε όλα τα παράθυρα"

-Στον Firefox (απο κινητό) επιλέγουμε: Ρυθμίσεις ---> απόρρητο και ασφάλεια ---> "λειτουργία «Μόνο HTTPS» ενεργή σε όλες τις καρτέλες"

-Στον Chrome (απο υπολογιστή και απο κινητό) επιλέγουμε: Ρυθμίσεις ---> απόρρητο και ασφάλεια ---> "Να χρησιμοποιούνται πάντα ασφαλείς συνδέσεις - Αναβάθμιση των πλοηγήσεων σε HTTPS και ειδοποίηση πριν τη φόρτωση ιστοτόπων που δεν το υποστηρίζουν."

Ο Chrome έχει ακόμα πρόβλημα, έστειλα σχετικό μήνυμα και στη Google μήπως το διορθώσουν. Μέχρι τότε μπορείτε να μπαίνετε και απευθείας στα σχόλια της Ατλαντίδας απο εδώ https://disqus.com/home/forums/apanemo-limani/?l=el