Λύθηκε το μυστήριο των χιλιάδων σεισμών στη Σαντορίνη – Η άγνωστη σύνδεση με άλλο ηφαίστειο

Οι δονήσεις προήλθαν από την άνοδο μιας μεγάλης ποσότητας μάγματος κάτω από τον βυθό. Το ηφαίστειο της Σαντορίνης αποκαλύπτεται ότι επικοινωνεί με το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου.

Όταν οι σεισμογράφοι άρχισαν να καταγράφουν χιλιάδες δονήσεις κοντά στη Σαντορίνη τον περασμένο Ιανουάριο, οι γεωλόγοι δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν τον μηχανισμό του φαινομένου.

Σαν από τύχη, όμως, ένα διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα είχε ποντίσει σεισμογράφους στον βυθό της περιοχής μόλις λίγες εβδομάδες πριν αρχίσει το σεισμικό σμήνος.

Τώρα, η ανάλυση των δεδομένων αποκαλύπτει ότι οι δονήσεις που αναστάτωσαν το νησί και αποθάρρυναν πολλούς τουρίστες είχαν ηφαιστειακή και όχι τεκτονική προέλευση, καθώς προκλήθηκαν από τη μετακίνηση μιας μεγάλης ποσότητας μάγματος κάτω από τον βυθό του Αιγαίου.

Το μάγμα σχημάτισε μια νέα φλέβα μήκους 13 χιλιομέτρων και σταμάτησε μόλις 4 χιλιόμετρα πριν φτάσει στον θαλάσσιο πυθμένα.

Ακόμα, τα ευρήματα που παρουσιάζονται στο έγκριτο περιοδικό Nature αποκαλύπτουν ότι το ηφαίστειο της Σαντορίνης επικοινωνεί με το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου που βρίσκεται 6,5 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά, μια σύνδεση που οι γεωλόγοι υποψιάζονταν εδώ και καιρό αλλά έμενε ανεπιβεβαίωτη ως τώρα. Τα δύο ηφαίστεια φαίνεται ότι μοιράζονται έναν κοινό θάλαμο μάγματος.

Τα αποτελέσματα της μελέτης συμπληρώνουν την εικόνα μας για το ευρύτερο ηφαιστειακό σύστημα της Σαντορίνης και θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στους σχεδιασμούς πολιτικής προστασίας.

«Η κατανόηση της δυναμικής σε αυτή τη γεωλογικά ενεργή περιοχή με όσο γίνεται μεγαλύτερη ακρίβεια έχει ζωτική σημασία για την ασφάλεια και την προστασία του πληθυσμού» σχολίασε σε δελτίο Τύπου η Παρασκευή Νομικού, καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο ΕΚΠΑ και μέλος της ερευνητικής ομάδας, στην οποία συμμετείχαν επίσης ερευνητές του ΕΜΠ.


Σεισμικό σμήνος

Η περιοχή της Σαντορίνης, η οποία βρίσκεται πάνω στο Ελληνικό Ηφαιστειακό Τόξομ είναι ιδιαίτερα σεισμογόνος επειδή βρίσκεται στο σημείο όπου η αφρικανική τεκτονική πλάκα υποβυθίζεται κάτω από την ελληνική πλάκα. Η τριβή ανάμεσά τους λιώνει τα πετρώματα και σχηματίζει υπόγειους θαλάμους μάγματος.

Η αλυσίδα συμβάντων που οδήγησε στο φετινό σεισμικό σμήνος είχε ξεκινήσει από τον περυσινό Ιούλιο, όταν μια ποσότητα μάγματος γέμισε μια ρηχή κοιλότητα κάτω από τη Σαντορίνη και ανύψωσε ολόκληρο το νησί κατά μερικά εκατοστά.

Πέρασαν αρκετοί μήνες ησυχίας μέχρι να αρχίσουν οι σεισμοί. Από τις 17 Ιανουαρίου που ξεκίνησε το φαινόμενο μέχρι τη λήξη συναγερμού στις 3 Μαρτίου, περίπου 28.000 δονήσεις καταγράφηκαν στη Σαντορίνη, ορισμένες από τις οποίες ξεπέρασαν τους 5,0 βαθμούς στην κλίμακα Ρίχτερ.

«Ένιωθες τους σεισμούς σχεδόν κάθε δέκα λεπτά» είπε η Νομικού στον δικτυακό τόπο του Science.

Οι δονήσεις ξεκίνησαν κοντά στο ηφαίστειο του Κολούμπου, την ίδια περιοχή που είχε δώσει δύο σεισμούς των 7,2 και 7,4 βαθμών το 1956, με αποτέλεσμα να προκληθεί τσουνάμι.

Αρχικά οι σεισμοί είχαν εστιακό βάθος 18 χιλιομέτρων, καθώς περνούσαν όμως οι ημέρες γίνονταν πιο ρηχοί και μετατοπίζονταν προς τα βορειοανατολικά, προς την κατεύθυνση της Αμοργού.

«Αυτή η σεισμική δραστηριότητα είναι τυπική ένδειξη μάγματος που ανεβαίνει στον γήινο φλοιό» ανέφερε ο Μάριους Ίκσεν του γερμανικού ωκεανογραφικού οργανισμού GEOMAR, επικεφαλής της μελέτης.

«Καθώς μεταναστεύει, το μάγμα σπάει τα πετρώματα και σχηματίζει νέες διαδρομές, κάτι που οδηγεί σε έντονη σεισμική δραστηριότητα. Η ανάλυσή μας μάς επέτρεψε να ιχνηλατήσουμε τη διαδρομή και τη δυναμική της ανόδου του μάγματος με μεγάλη ακρίβεια» είπε ο ερευνητής.

Η ομάδα του παρακολουθούσε το φαινόμενο σε πραγματικό χρόνο χωρίς να προβλέψει αν το μάγμα θα έφτανε μέχρι τον βυθό και θα προκαλούσε έκρηξη. «Υπήρχε μια πιθανότητα ότι θα ανέβαινε μέχρι την επιφάνεια έξω από τη Σαντορίνη» είπε ο Ίκσεν στο Science.

Οι αισθητήρες που είχε τοποθετήσει τον Ιανουάριο στον βυθό το GEOMAR, οι οποίοι εκτός από τις δονήσεις κατέγραφαν και μετατοπίσεις, έδειξαν ότι ο θαλάσσιος πυθμένας γύρω από το Κολούμπο καταβυθίστηκε κατά 30 εκατοστά, ένδειξη ότι ο θάλαμος μάγματος που τροφοδοτεί το ηφαίστειο άδειαζε. Ταυτόχρονα, ολόκληρο το νησί της Σαντορίνης υποχώρησε κατά μερικά εκατοστά.

Τα ευρήματα μαρτυρούν ότι το Κολούμπο και το ηφαίστειο της Σαντορίνης επικοινωνούν με έναν κοινό θάλαμο μάγματος, ο οποίος ξεφούσκωσε καθώς ένα μέρος του υλικού του διέρρευσε και σχημάτισε τη νέα φλέβα.

Κοινοί θάλαμοι μάγματος είχαν ανακαλυφθεί στο παρελθόν σε ηφαιστειακά συμπλέγματα της Χαβάης και της Ισλανδίας, ωστόσο η νέα μελέτη υποδεικνύει ότι το ίδιο συμβαίνει σε πολλά ακόμα ηφαίστεια, αν και είναι συνήθως δύσκολο να μελετηθεί άμεσα.

Με το σταμάτημα της μετακίνησης του μάγματος, η περιοχή της Σαντορίνης έχει ξανά ησυχάσει, τουλάχιστον για την ώρα. Η παρακολούθηση της σεισμικής δραστηριότητας συνεχίζεται με έξι πλατφόρμες υποβρύχιων αισθητήρων και τακτικές μετρήσεις των αερίων και της θερμοκρασίας στη Σαντορίνη.

Όπως δήλωσε η Χάιντριν Κοπ του GEOMAR, «τα κοινά ευρήματα διαβιβάζονταν πάντα με τις ελληνικές αρχές προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στην όσο γίνεται ταχύτερη και ακριβέστερη εκτίμηση της κατάστασης σε περίπτωση νέων σεισμών».


ΠΗΓΗ: https://www.in.gr/2025/09/25/in-science/episthmes/lythike-mystirio-ton-xiliadon-seismon-sti-santorini-agnosti-syndesi-allo-ifaisteio/

 

ο Firefox ανοίγει κανονικά τα σχόλια του Disqus, αρκεί να κάνετε το εξής: 

-Στον Firefox (απο υπολογιστή) επιλέγουμε: Ρυθμίσεις ---> απόρρητο και ασφάλεια ---> "Ενεργοποίηση λειτουργίας μόνο HTTPS σε όλα τα παράθυρα"

-Στον Firefox (απο κινητό) επιλέγουμε: Ρυθμίσεις ---> απόρρητο και ασφάλεια ---> "λειτουργία «Μόνο HTTPS» ενεργή σε όλες τις καρτέλες" 

-Στον Chrome (απο υπολογιστή και απο κινητό) επιλέγουμε: Ρυθμίσεις ---> απόρρητο και ασφάλεια ---> "Να χρησιμοποιούνται πάντα ασφαλείς συνδέσεις - Αναβάθμιση των πλοηγήσεων σε HTTPS και ειδοποίηση πριν τη φόρτωση ιστοτόπων που δεν το υποστηρίζουν."

Ο Chrome έχει ακόμα πρόβλημα, έστειλα σχετικό μήνυμα και στη Google μήπως το διορθώσουν. Μέχρι τότε μπορείτε να μπαίνετε και απευθείας στα σχόλια της Ατλαντίδας απο εδώ https://disqus.com/home/forums/apanemo-limani/?l=el