Η εφημερίδα "Ελληνικά Χρονικά" (1824) και η χλευαστική απάντηση των πολιορκημένων του Μεσολογγίου στον Κιουταχή:«Πλήρωσε συνδρομή για να διαβάζεις την εφημερίδα μας έγκαιρα»

                                      (Η εφημερίδα Ελληνικά Χρονικά, φύλλο 07 Ιαν. 1825)

Τα Ελληνικά Χρονικά ήταν εφημερίδα πολιτική και πολεμική, δισεβδομαδιαία – συνήθως κάθε Τετάρτη και Σάββατο - που εκδιδόταν στο Μεσολόγγι από τον Ελβετό γιατρό Ιωάννη Ιάκωβο Μάγερ (Johann Jacob Meyer), από το 1824 έως το 1826, από το τυπογραφείο του Δημητρίου Μεσθενέως.

Προμετωπίδα του κάθε φύλλου:

Τα πλείω οφέλη, τοις πλείοσι Β. Φραγκλίνου.

Το πρώτο φύλλο κυκλοφόρησε την 1η Ιανουαρίου 1824 και το τελευταίο 20 Φεβρουαρίου 1826. Η πρώτη περίοδος της εφημερίδας διήρκεσε από 1η Ιανουαρίου 1824 έως 31 Δεκέμβρη 1824, περίοδος κατά την οποία κυκλοφόρησαν 106 φύλλα, η δεύτερη περίοδος διήρκεσε από τις 3 Ιανουαρίου έως τις 30 Δεκέμβρη του 1825 με 105 φύλλα και η τρίτη και τελευταία περίοδος από τις 6 έως τις 20 Φλεβάρη του 1826 με τη κυκλοφορία 15 φύλλων.


Η εφημερίδα διακινούνταν μόνο μέσω συνδρομητών έχοντας ένα ευρύ δίκτυο αντιπροσώπων – ενδεικτικά αναφέρουμε τον Κωνσταντίνο Μαυροκορδάτο στο Λιβόρνο που το 1824, εξυπηρετούσε τους Έλληνες του εξωτερικού. Στην Ύδρα τον Ιωσήφ Kιάππε, στη Ζάκυνθο και στη Κέρκυρα άλλους – οι οποίοι έγραφαν συνδρομητές, παρελάμβαναν και διένειμαν την εφημερίδα, η δε ετήσια συνδρομή της κόστιζε έξι ισπανικά τάλληρα, προπληρωτέα κάθε τρίμηνο. Η εφημερίδα ήταν τετρασέλιδη εκτός από τις φορές που η πληθώρα ύλης αύξανε το μέγεθός της, σε πεντασέλιδη ή και εξασέλιδη, διαστάσεων 24,5 × 20.

Εκατό φύλλα από κάθε έκδοση διανέμονταν δωρεάν στο λαό ύστερα από πρωτοβουλία της ελληνικής διοίκησης της εποχής καθώς η εφημερίδα ήταν ημιεπίσημο όργανο της Διοικήσεως της Δυτικής Ελλάδας.

Η ύλη της αποτελούνταν κυρίως από τις προκηρύξεις και ανακοινώσεις της ελληνικής διοίκησης, εσωτερικές και εξωτερικές ειδήσεις και συχνά δημοσίευε και λογοτεχνικά κείμενα, κυρίως ποιήματα, καθώς και επιστολές των συνδρομητών.

Αναλυτικότερα περιελάμβανε:

*μεταφρασμένα αποσπάσματα από αρκετές ευρωπαϊκές και αμερικάνικες εφημερίδες, όσα αφορούσαν τον ελληνικό αγώνα

*όλες τις ανακοινώσεις, προκηρύξεις και διαγγέλματα της Προσωρινής Διοίκησης της Ελλάδας, του Εκτελεστικού και Βουλευτικού σώματος, τις ανακοινώσεις όλων των δημόσιων φορέων, των πολεμικών ανακοινώσεων,

*επιστολές των φιλελληνικών κομιτάτων του εξωτερικού, επιστολές βουλευτών ή των μελών του εκτελεστικού, επιστολές ιδιωτών που συμμετείχαν στη πολιτική ζωή της χώρας

*άρθρα γνώμης του εκδότη και συντάκτη της, όπως “περί ελευθερίας”, “περί θρησκείας”, “περί του δανείου”, κ.α.

*φιλολογικά άρθρα, όπως ποιήματα, ιστορική γεωγραφία,

*πολεμικά ανακοινωθέντα καθώς και πληροφορίες με τις κινήσεις των Τούρκων, και τις κινήσεις του ελληνικού στρατού και στόλου.

Η ιστορία της εφημερίδας

Το πιεστήριο έφτασε στο Μεσολόγγι τον Νοέμβρη του 1823 και η συνεργασία των Μεσθενέα-Μάγιερ αρχίζει όταν στις 18 Δεκεμβρίου 1823 κυκλοφορεί το φυλλάδιο της αναγγελίας-διαφήμισης της εφημερίδας, το οποίο περιλάμβανε ένα κείμενο του Μάγερ μαζί με ένα απόσπασμα του δοκιμίου περί ελευθεροτυπίας του Άγγλου θεωρητικού φιλοσόφου του Δικαίου, Τζέρεμι Μπένθαμ (Jeremy Bentham). Στις 24 Δεκέμβρη του 1824 βγήκε μια έκτακτη έκδοση των «Ελληνικών χρονικών», και τη 1η Ιανουαρίου 1824 αρχίζει η τακτική έκδοση της εφημερίδας.

Από το φύλλο αριθ. 32 της 20ης Απριλίου 1824 η εφημερίδα άρχισε να τυπώνεται στο αγγλικό πιεστήριο που έφερε με πολλές δυσκολίες στο Μεσολόγγι ο Άγγλος συνταγματάρχης Λέστερ Στάνχοουπ (Leicester Stanhope) δωρεά του Φιλελληνικού κομιτάτου του Λονδίνου.

                                                 Φύλλο 20ης Φεβρουαρίου 1826

Εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας ήταν ο Ελβετός φιλέλληνας γιατρός Ιάκωβος Μάγερ, όπως προκύπτει από σχετική ειδοποίηση: «Ειδοποιούνται οι Κύριοι Συνδρομηταί, όταν λαμβάνωσιν οποιανδήποτε χρείαν πληροφορίας, ή ούτινος άλλου αναφερομένου εις την εφημερίδα, να διευθύνωσι τας επιστολάς των προς τον Συντάκτην, Δότορ Ιωάννην Ιάκωβον Μάγερ».

Η εφημερίδα συνεργαζόταν, αναδημοσιεύοντας κείμενα, και με την εφημερίδα «Ο Φίλος του Νόμου» που εκδιδόταν στην Ύδρα από τον Ιωσήφ Κιάπε, με τον οποίο μάλιστα συνέστησαν και ταχυδρομική υπηρεσία, το καλοκαίρι του 1824. Η ταχυδρομική γραμμή εξυπηρετούσε εκτός από τη διακίνηση των εφημερίδων και τη διακίνηση ιδιωτικών επιστολών, με δρομολόγιο και σταθμούς Τριζόνια, Βοστίτσα (Αίγιο), Κόρινθος, Ναύπλιο.

Η έκδοσή τους συνέπεσε με την πιο ηρωική περίοδο για την εξέλιξη του Αγώνα στη Δυτική Στερεά Ελλάδα -από την Πρωτοχρονιά του 1824 μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου του 1826. Στο διάστημα όμως αυτό σημειώθηκαν αρκετές διακοπές στην έκδοσή τους που οφείλονταν στα δεινά του πολέμου και τις τραγικές συνθήκες που δημιούργησε ο γενικός αποκλεισμός της πόλης του Μεσολογγίου από τις στρατιές του Κιουταχή και του Ιμπραήμ, η έλλειψη εφοδίων κι ο λιμός που ακολούθησε. Στο φύλλο 65-66 της 19ης Αυγούστου 1825, η εφημερίδα δικαιολογώντας τις διακοπές αυτές γράφει: «Ζητούμε συγγνώμην από τους κυρίους συνδρομητάς μας διά την διακοπήν, την οποίαν εξ ανάγκης μεταχειριζόμεθα ενίοτε εις την εφημερίδα. αι συνεχείς ζημίαι, τας οποίας από τον εχθρικόν πυροβολισμόν πάσχει η τυπογραφία, γίνονται αιτίαι αναπόφευκτοι ταύτης της διακοπής…».

Η παρουσία του Βύρωνα και του συνταγματάρχη Στάνχοπ, του Pietro Gamba, φίλου και γραμματέα του Βύρωνα, εκδότη της ξενόγλωσσης εφημερίδας Τelegrafo Greco, και άλλων πολλών φιλελλήνων, συνετέλεσε ώστε να παρουσιάζονται στα Ελληνικά Χρονικά ειδήσεις, πληροφορίες και ενδιαφέρουσες εξιστορήσεις για το φιλελληνικό κίνημα. Επίσης δημοσιεύονταν άρθρα για τη φιλολογία, για την ποίηση, κείμενα που πρόβαλαν εξέχουσες ελληνικές προσωπικότητες. Αλλά στα Ελληνικά Χρονικά δίνουν ιδιαίτερη προτεραιότητα στην πολιτική θεωρία: κείμενα διαπνεόμενα από φιλελεύθερο πνεύμα , συχνά επώνυμα, (Θεόδωρος Νέγρης, Σπυρίδων Τρικούπης κ.α )στις οποίες αναλύονται έννοιες όπως η δημοκρατία και η μοναρχία, η ελευθεροτυπία, ο δεσποτισμός, η αναρχία.

Ο Δημήτριος Μεσθενέας διηύθυνε το τυπογραφείο και κοντά του μαθήτευσαν οι Μεσολογγίτες Ιωάννης Πεπονής και Χρήστος Ντάγκλας, καθώς κι ο Σάμιος Σπυρίδων Παιδάκος. Τις μεταφράσεις για τον Μάγερ έκανε ο Δημήτριος Παυλίδης, δάσκαλος από τη Σιάτιστα κι ο Θανάσης Πεπονής βοηθούσε μερικές φορές στη στοιχειοθεσία.

Συνολικά τα "Ελληνικά Χρονικά" κυκλοφόρησαν 226 φύλλα (106 φ. το 1824, 105 φ. το 1825 και 15 φ. το 1826).

Η σειρά των φύλλων της εφημερίδας ανατυπώθηκε πρώτη φορά από τον Κ. Λεβίδη το 1840, και δεύτερη φορά από τους Χ.Σπανό και Ν.Νίκα το 1958.

Το αρχείο των φύλλων της εφημερίδας βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων.

Η απάντηση στον Κιουταχή

Τον Απρίλιο του 1825, ο Τούρκος αρχιστράτηγος Μεχμέτ Ρεσίτ πασάς ή Κιουταχής εμφανίστηκε μπροστά από το Μεσολόγγι επικεφαλής 20.000 ενόπλων. Τα προηγούμενα χρόνια η επαναστατική εστία είχε πολιορκηθεί από τους Τούρκους δύο φορές χωρίς επιτυχία. Αυτή τη φορά ο Κιουταχής ήταν αποφασισμένος να καταλάβει την πόλη πάση θυσία. Άλλωστε, η εντολή του σουλτάνου ήταν σαφής και χωρίς περιθώρια παρερμηνειών: «Το Μεσολόγγι ή το κεφάλι σου»...

Ωστόσο όλες οι επιθετικές ενέργειες των Τούρκων συντρίβονταν μπροστά στην ακλόνητη άμυνα των επαναστατών. Τις παραμονές του φθινοπώρου ο Κιουταχής, παρά τις ατυχίες του, συνέχιζε πυρετωδώς τις προσπάθειές του. Ωστόσο, δεν αντιμετώπιζε μόνο στο πολεμικό πεδίο δυσχέρειες.

Έπρεπε να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες λόγω του επερχόμενου χειμώνα ανάγκες, γιατί δεν είχε σκοπό να λύσει την πολιορκία, όπως έκαναν έως τότε οι άλλοι πασάδες, οι οποίοι διέκοπταν τις επιχειρήσεις κατά τη χειμερινή περίοδο.

Οι εφοδιοπομπές του έρχονταν κατά πολύ αραιά χρονικά διαστήματα από το κέντρο ανεφοδιασμού του, την Άρτα, γιατί ελληνικά σώματα υπό τον Καραΐσκάκη επιτίθονταν εναντίον τους και άρπαζαν τα τρόφιμα και τα πολεμοφόδια.

Επιπλέον, αυξάνονταν οι λιποταξίες μεταξύ των αξιωματικών και των στρατιωτών, καθώς δεν υπήρχαν αρκετά χρήματα για τους μισθούς. Παρ’ όλα αυτά, ο ικανός Τούρκος αρχιστράτηγος δεν είχε χάσει την ψυχραιμία του και απέφευγε να φανερώνει την κακή κατάσταση του στρατού του. Εκφραζόταν, μάλιστα, με ειρωνεία για την αισιοδοξία των Ελλήνων.

Σε μια επιστολή του προς τον υποπρόξενο της Αυστρίας στη Ζάκυνθο τον ευχαριστούσε για τις ελληνικές εφημερίδες και ιδιαίτερα για τα μεσολογγίτικα «Ελληνικά Χρονικά» που του είχε στείλει και του ανέφερε ότι έβλεπε με μειδίαμα τις μάταιες ελπίδες των Ελλήνων. Τον παρακαλούσε, μάλιστα, να εξακολουθεί να του στέλνει ελληνικές εφημερίδες και, κυρίως, τις όσο το δυνατόν πιο πρόσφατες εκδόσεις. Η επιστολή αυτή έπεσε στα χέρια των επαναστατών και δημοσιεύτηκε στο «Φίλον του Νόμου της Ύδρας».

Στη συνέχεια αναδημοσιεύτηκε στα «Ελληνικά Χρονικά». Οι πολιορκημένοι συντάκτες που έβγαζαν την εφημερίδα, αντί σχολίου, απαντούσαν στον Κιουταχή ότι για να μη καθυστερούν να φθάνουν οι εφημερίδες στα χέρια του μέσω Ζακύνθου, αναλάμβαναν οι ίδιοι να του στέλνουν το φύλλο της εφημερίδας.

Κάθε Σάββατο απευθείας από έναν συγκεκριμένο προμαχώνα των τειχών της πόλης, αρκεί βέβαια να πλήρωνε μια τριμηνιαία συνδρομή!

Οι υπερασπιστές του Μεσολογγίου, παρά τις κακουχίες και την άθλια κατάσταση στην οποία είχαν περιέλθει, δεν έχαναν ποτέ το σθένος και το χιούμορ τους.





ΠΗΓΕΣ:mixanitouxronou.gr
             wikipedia.org
             Νίκος Γιαννόπουλος , ιστορικός