Όμηρος πολέμου ο χρυσός των Σκυθών

 

Παράπλευρες απώλειες έχει η σύρραξη Ρωσίας – Ουκρανίας, με φόντο την Κριμαία. Ο «χρυσός των Σκυθών», μια μεγάλη περιοδική έκθεση με περισσότερα από 2.000 μοναδικά αντικείμενα, βρίσκεται σε καθεστώς ομηρίας στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Αμστερνταμ, μετά από αίτημα της Ουκρανίας.

Η έκθεση με τίτλο «Κριμαία. Το χρυσό νησί της Μαύρης Θάλασσας: Ελληνες, Σκύθοι, Γότθοι» ξεκίνησε τη διεθνή διαδρομή της σε Μουσεία της Ευρώπης, την άνοιξη του 2013, περίπου ένα χρόνο πριν από τα γεγονότα που οδήγησαν στην προσάρτηση της Κριμαϊκής Χερσονήσου από τη Ρωσία.

 Σύμφωνα με τη ρωσική εφημερίδα «Πράβντα», στην έκθεση συμμετέχουν με αντικείμενα από τις συλλογές τους το Ιστορικό Μουσείο του Κιέβου και τέσσερα Αρχαιολογικά Μουσεία της Κριμαίας. 

Ενα από αυτά, το Κεντρικό Μουσείο της Ταυρίδας, με έδρα την Συμφερόπολη, σημειώνει πως «τα 2.111 αντικείμενα της έκθεσης χρονολογούνται από την εποχή της αρχαιότητας και του πρώιμου Μεσαίωνα». Κορωνίδα της συλλογής αποτελούν τα χρυσά τεχνουργήματα από τον πολιτισμό των Σκυθών.

Στις αρχές του Φεβρουάριου του 2014 η έκθεση έφτασε στο πανεπιστημιακό Μουσείο Allard Pierson του Αμστερνταμ ενώ είχε προηγηθεί η παρουσίασή της στη Γερμανία. «Κανονικά επρόκειτο να ολοκληρωθεί στα μέσα Μαΐου. Ωστόσο η διοίκηση του Μουσείου αποφάσισε σε πρώτη φάση την παράτασή της μέχρι τον Σεπτέμβριο και εν συνεχεία ανακοίνωσε πως τα αντικείμενα θα παραμείνουν στην Ολλανδία μέχρι η Ρωσία και η Ουκρανία να συμφωνήσουν για την τύχη τους διά της δικαστικής οδού», σημειώνει η ρωσική εφημερίδα. 

Πριν από αυτήν την εξέλιξη «είχε προηγηθεί αίτημα της Ουκρανίας προς την Ιντερπόλ να θέσει σε καθεστώς διεθνούς αναζήτησης τη συλλογή με το «Χρυσάφι των Σκυθών». Παράλληλα η «Εισαγγελία της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας», με έδρα την Ουκρανία, εξέδωσε απόφαση για την κατάσχεση των αντικειμένων της έκθεσης. Σύμφωνα πάντως με ειδικούς, τους οποίους επικαλείται η εφημερίδα, «τέτοιου είδους αποφάσεις δεν έχουν καμία νομική υπόσταση».

Παρ’ όλα αυτά στο Αμστερνταμ ξεκίνησαν συζητήσεις νομικού χαρακτήρα. Ωστόσο «η πρώτη δικαστική εξέταση του θέματος έγινε μόλις τον περασμένο Οκτώβριο». Τώρα η υπόθεση αποκτά νέο ενδιαφέρον, αφού το δικαστήριο στο οποίο θα εξεταστεί αναμένεται να συγκληθεί σε λίγες ημέρες, την Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου. Με αφορμή την επικείμενη δίκη ο αντιπρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης της Κριμαίας Γκεόργκι Μουράντοφ δηλώνει στην εφημερίδα πως «εάν από την εκδίκαση της υπόθεσης αποκλειστούν πολιτικές μηχανορραφίες τότε τα έργα τέχνης θα επιστραφούν στην Κριμαία, μέσα στο επόμενο έτος». Από την πλευρά της η Ουκρανία θεωρεί πως η Κριμαία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της και πως το δίκιο είναι με το μέρος της, αν και στις συζητήσεις που έγιναν μέχρι σήμερα έχουν εμφανιστεί μόνο δύο αντίδικοι, το Μουσείο του Αμστερνταμ και τα Μουσεία της Κριμαίας. «Τα αρχαιολογικά αντικείμενα καθρεφτίζουν την ιστορία της Κριμαίας και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού των λαών της Χερσονήσου», σημειώνεται σε ανακοίνωση του Μουσείου της Ταυρίδας. «Μετά από απαίτηση της κυβέρνησης της Ουκρανίας τα εκθέματα των Μουσείων της Κριμαίας δεν επέστρεψαν εκεί όπου επί σειρά πολλών ετών τα προστάτευαν και τα μελετούσαν», επισημαίνεται στην ανακοίνωση.

Νομάδες της στέπας

Στο επίκεντρο της νέας σκληρής διαμάχης βρίσκονται οι Σκύθες και οι αμύθητοι θησαυροί τους. Πρόκειται για νομαδικά φύλα που ζούσαν στις στέπες στα βόρεια της Μαύρης Θάλασσας. Πρώτος ο Πέτρος Α’ ο Μέγας (1672-1725) αναγνώρισε τη μεγάλη αξία των περίτεχνων χρυσών τεχνουργημάτων τους και άρχισε να τα συλλέγει. Τη μεγάλη φήμη του ο σκυθικός πολιτισμός την απέκτησε το 1830 όταν στην ανατολική Κριμαία αποκαλύφθηκε ένα μοναδικό ταφικό σύνολο, στη θέση Κουλ Ομπά. Το ελληνικό κοινό είχε την ευκαιρία να γνωριστεί πρόσφατα με εξαιρετικά δείγματα αυτού του μοναδικού θησαυρού στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Παρουσιάστηκαν τρία καταπληκτικά χρυσά τεχνουργήματα, που σύμφωνα με τους ειδικούς φιλοτεχνήθηκαν από Ελληνες τεχνίτες του Πόντου: μια φιάλη, ένα αγγείο και ένα περιλαίμιο που χρονολογούνται στον 4ο αι. π.Χ. Στον ίδιο βασιλικό τάφο ο άντρας είχε ταφεί με πολλά χρυσά κοσμήματα και αγγεία, ενώ η γυναίκα που τον συνόδευε ήταν επίσης ολοστόλιστη με χρυσά και κεχριμπαρένια κοσμήματα.

Ο χρυσός θησαυρός των Σκυθών στάθηκε η αφορμή για να ξεσπάσει μια ακόμη σκληρή αντιπαράθεση ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία. Η έκβασή της θα κριθεί αυτήν τη φορά στις αίθουσες των δικαστηρίων.


ΠΗΓΗ: http://www.eleftherostypos.gr/politismos/60526-omiros-polemoy-o-xrysos-ton-skython/