X και Υ

Χ+Χ = Θηλυκό, 

Χ+Υ = Αρσενικό

Όχι, δεν πρόκειται για έναν κωδικό των μυστικών υπηρεσιών που αντιστοιχεί σε κάποιο ζευγάρι κατασκόπων, ούτε βέβαια είναι κάποιος απόκρυφος τύπος από ακαταλαβίστικα ρητά αλχημείας. Είναι μια εξίσωση με δυο αγνώστους: τη γυναίκα και τον άνδρα. Αυτή η εξίσωση διχάζει το ζωικό βασίλειο, διότι εξαιρεί μερικούς από τους υπηκόους του: τους κόκορες, τους κοριούς και τους σκόρους! Φτάνουν πια οι διακρίσεις σε βάρος των μειονοτήτων και τα απλουστευτικά σλόγκαν!

Ας επιστρέφουμε όμως στα θηλαστικά, και ειδικότερα στον άνθρωπο. Στη δεκαετία του 1950 προσδιορίσαμε ότι τα ανθρώπινα κύτταρα περιέχουν το καθένα, εκτός από κάποια εξαίρεση, 23 ζευγάρια χρωμοσωμάτων, από τα οποία το ένα διαφέρει ανάλογα με το φύλο. Η γυναίκα έχει ένα ζευγάρι χρωμοσωμάτων X (πραγματικά τα χρωμοσώματα έχουν σχήμα X), ενώ ο άνδρας έχει ένα χρωμόσωμα X και ένα άλλο πιο μικρό, που ονομάσαμε Υ (δεν μοιάζει καθόλου όμως με Υ).

Το XX ή το ΧΥ είναι τα γράμματα που διακρίνουν το θηλυκό από το αρσενικό στο ανθρώπινο είδος. Αυτά τα χρωμοσώματα λέγονται φυλετικά και φέρονται τη στιγμή της γονιμοποίησης από τα αναπαραγωγικά κύτταρα των γονέων, ωάριο για τη μητέρα και σπερματοζωάρια για τον πατέρα. Το ωάριο της μητέρας έχει πάντα ένα χρωμόσωμα X, αλλά το σπερματοζωάριο μπορεί να δώσει είτε ένα X είτε ένα Υ. Επομένως από τον πατέρα εξαρτάται το φύλο του εμβρύου και του ατόμου που θα προκόψει.

Αυτός ο γενετικός εξοπλισμός του τύπου XX για το θηλυκό και ΧΥ για το αρσενικό αφορά το σύνολο των θηλαστικών. Παρ’ όλ’ αυτά η φύση επαναφέρει την ισότητα μεταξύ των χρωμοσωμάτων X μ’ ένα περίεργο μηχανισμό αδρανοποίησης ενός από τα φυλετικά χρωμοσώματα των θηλυκών κυττάρων. Στη μεγάλη λοταρία της κληρονομικότητας του φύλου, το κέρδος των γυναικών περιορίζεται στο 50%.

Στα έντομα συναντάμε επίσης τους τύπους χρωμοσωμάτων XX για το θηλυκό και ΧΥ για το αρσενικό. Για παράδειγμα, η μύγα δροσόφιλα, που εδώ και μισό αιώνα είναι η χαρά των επιστημόνων της γενετικής. Άλλα έντομα όπως οι κοριοί, χαρακτηρίζονται από ένα διαφορετικό χρωμοσωματικό συνδυασμό. Τα θηλυκά έχουν τον τύπο XX και τα αρσενικά τον τύπο X. Δεν υπάρχει κάποιο χρωμόσωμα ανάλογο του Υ. Η στιγμή της γονιμοποίησης είναι σαν μια ρώσικη ρουλέτα με μια στις δυο ευκαιρίες. Το ωάριο περιέχει πάντα ένα χρωμόσωμα X. Αν το σπερματοζωάριο δώσει ένα άλλο X, τότε θα προκόψει ένας θηλυκός κοριός, αν δεν δώσει κανένα φυλετικό χρωμόσωμα, ο νέος κοριός θα είναι αρσενικός. Θα λέγαμε λοιπόν ότι, κατά κάποιον τρόπο, το αρσενικό στον κοριό γεννιέται «ερήμην».

Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι εκείνο του σκόρου, ο οποίος δεν διστάζει να αντιστρέφει εντελώς τους χρωμοσωμικούς κώδικες. Το ίδιο ισχύει και για ορισμένα ψάρια και πουλιά. Το αρσενικό έχει τον τύπο XX και το θηλυκό ανάλογα με το είδος έχει τον τύπο X ή τον τύπο ΧΥ. Στην ίδια περίπτωση ανήκει και ο κόκορας. Προς μεγάλη μας έκπληξη, η κότα έχει τον τύπο ΧΥ, ενώ ο κόκορας τον τύπο XX. Είναι λοιπόν κάπως ειρωνικό το γεγονός ότι ένα από τα ισχυρότερα σύμβολα ανδρισμού αντιπροσωπεύεται από το χρωμοσωμικό τύπο που μας παραπέμπει όλους ασυνείδητα στο θηλυκό.

Τελικά το χρωμόσωμα Υ δεν αντιπροσωπεύει πάντα το αρσενικό. Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Όσον αφορά τα πουλιά, η γέννηση αρσενικού ή θηλυκού εξαρτάται από τον αριθμό των χρωμοσωμάτων X σε σχέση με αυτόν των αυτοσωμάτων (μη φυλετικά χρωμοσώματα). Τα τελευταία χρόνια γνωρίζουμε περισσότερα για το ποντίκι και τον άνθρωπο. Το 1984 ένα καινούριο κεφάλαιο άνοιξε στο Ινστιτούτο Pasteur. Ανακαλύψαμε ότι σε σπάνιες περιπτώσεις ένας άνδρας μπορεί να παρουσιάσει θηλυκό χρωμοσωματικό τύπο. Η ερευνητική ομάδα των J Weissenbach και Marc Fellous  απέδειξε ότι στους άνδρες που έχουν τύπο XX ένα μικρό τμήμα του χρωμοσώματος Υ είναι ενσωματωμένο στο X. Το τμήμα αυτό του Υ φαίνεται ότι παίζει πρωταρχικό ρόλο στην εκδήλωση του ανδρισμού.

Μέσα στα χρωμοσώματα η γενετική πληροφορία μεταφέρεται από το δεσοξυριβοζονουκλεϊνικό οξύ (DΝΑ) με τη μορφή χιλιάδων διαδοχικών γονιδίων. Οι ερευνητές λοιπόν έπρεπε να βρουν ποια ήταν η σωστή σειρά του DΝΑ, όσον αφορά το χρωμόσωμα Υ. Έπειτα από μια λανθασμένη επιλογή, το 1987 όλη η προσοχή δόθηκε σ’ ένα γονίδιο που βάπτισαν με το όνομα Srγ όσον αφορά τα ποντίκια και SRY για τον άνθρωπο (Sex determining region on the chromosome Υ= περιοχή του χρωμοσώματος Υ, που καθορίζει το φύλο). Αν αυτό λοιπόν ήταν το σωστό γονίδιο, τότε η χορήγησή του σε θηλυκά θα τα μετέτρεπε σε αρσενικά. Η ανακάλυψη αυτού του γονιδίου άνοιγε το δρόμο για την αλλαγή φύλου.

Οι Peter Coodfellow και Robin Lovell Badge πειραματίστηκαν πάνω σε μια υπόθεση το ίδιο συγκλονιστική. Χάρη στις τεχνικές της γενετικής μηχανικής αυτοί οι ερευνητές από το Λονδίνο κατάφεραν το 1991 να «εμβολιάσουν» έντεκα θηλυκά έμβρυα ποντικιού με το γονίδιο Sry . Τρία από αυτά γεννήθηκαν αρσενικά. Διαπίστωσαν λοιπόν ότι για τον καθορισμό του αρσενικού είναι υπεύθυνο ένα μόνο τμήμα του χρωμοσώματος Υ.

Φυσικά, σ’ αυτή την υπόθεση γενετικού προσδιορισμού, το λεγόμενο «αδύνατο φύλο» δεν ήταν δυνατό να μείνει αμέτοχο. Έτσι, ήδη το 1994, η ερευνητική ομάδα της Ιταλίδας Ciovanna Camerino  ανακάλυψε ένα συγκεκριμένο τμήμα του χρωμοσώματος X, που το βάπτισε DSS, και φαίνεται πως εμπλέκεται στον καθορισμό του θηλυκού.

Εν ολίγοις, το DSS θα έδινε μια γυναίκα, ενώ ο συνδυασμός DSS- SRY θα έδινε έναν άνδρα. Για να περιπλέξουμε λίγο τα πράγματα, πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν και άλλα γονίδια σε μη φυλετικά χρωμοσώματα που συμβάλλουν επίσης στον καθορισμό του φύλου.

Επομένως ο καβαλιστικός τύπος από τον οποίο ξεκινήσαμε είναι όχι μόνο ανεπαρκώς επαληθευμένος, αλλά και πολύ απλουστευτικός, έστω κι αν ισχύει ότι αν είμαστε άντρες ή γυναίκες καθορίζεται από το φυλετικό χρωμόσωμα που μας κληροδότησε ο πατέρας μας. Ο Προυστ, του οποίου ο χρωμοσωματικός τύπος ήταν πολύπλοκος, δεν είχε άδικο όταν έγραφε:

«Η ύπαρξή μας είναι, εκ γενετής, τόσο γεμάτη από καβαλιστικούς αριθμούς και από μάγια που θα έλεγες ότι υπάρχουν πραγματικά μάγισσες».

(καβαλιστικός: αυτός που έχει χαρακτήρα μυστικιστικό ή μυστηριώδη και αινιγματικό: Kαβαλιστικά σύμβολα / σχήματα. Kαβαλιστικά λόγια)

ΠΗΓΗ: Jean-Francois Bouvet https://antikleidi.com/2023/01/20/jean-francois-bouvet_x_y/