Το ντοκιμαντέρ για τον Λιμό του Βόλγα της δεκαετίας του '20 απαγορεύεται στη Ρωσία, αλλά μεταδίδεται στο YouTube

Ένα ντοκιμαντέρ που περιγράφει τον λιμό του 1921-23 στην περιοχή του Βόλγα και όχι μόνο, έχει απαγορευτεί στη Ρωσία για άγνωστους λόγους. Όπως ανέφερε η Deutsche Welle, “ο λόγος για την ανάκληση του πιστοποιητικού μετάδοσης ήταν ότι η ταινία περιείχε “πληροφορίες, η διάδοση των οποίων απαγορεύεται από τη νομοθεσία της Ρωσικής Ομοσπονδίας””. Ωστόσο, η απόφαση αυτή δεν διευκρίνισε ποιες πληροφορίες συγκεκριμένα έπρεπε να απαγορευθούν.

Το βίντεο με τίτλο “Λιμός”, περιγράφει τις προσπάθειες φιλανθρωπικών και κυβερνητικών οργανώσεων από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να σώσουν περίπου 11 εκατομμύρια ανθρώπους στη Ρωσία κατά τη διάρκεια αυτής της ανθρωπογενούς πείνας.

Σε αντίδραση για την απαγόρευση της κυβέρνησης, οι τρεις άνθρωποι πίσω από την ταινία, ο σκηνοθέτης Alexander Arkhangelsky, ο δημοσιογράφος Maxim Kournikov και η Tatiana Sorokina, έκαναν το ντοκιμαντέρ τους διαθέσιμο στο YouTube.

Στην ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης, υπήρξαν τέσσερις λιμοί. Ο λιμός του 1921-1923, τον οποίο όλοι αποκαλούν Λιμό στην περιοχή του Βόλγα, ήταν στην πραγματικότητα πολύ ευρύτερος: από την Ουκρανία μέχρι το Νταγκεστάν, από την περιοχή του Βόλγα στα Νότια Ουράλια και το Κουμπάν, τις περιοχές των Κοζάκων. Αλλά ο πυρήνας, φυσικά, βρισκόταν στην περιοχή του Βόλγα και τα Ουράλια.

Ο δεύτερος λιμός είναι ο Λιμός του Καζακστάν του 1930-1931. Ένας τρομερός λιμός που κόστισε το 40% του πληθυσμού. Σημειώστε ότι δεν είπα ότι πέθαναν όλοι αυτοί οι άνθρωποι. Το 40% του πληθυσμού έχει εξαφανιστεί. Ένα μέρος πέθανε, άλλο μέρος πήγε στην Κίνα κι ένα μέρος μετακόμισε σε άλλες χώρες.

Ο τρίτος λιμός είναι το 1932-1933, τον οποίο γνωρίζει όλος ο κόσμος χάρη στην ουκρανική διασπορά: ο Γολοντομόρ. [Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνώρισε τον λιμό που προκάλεσε το σοβιετικό καθεστώς στην Ουκρανία το 1932-1933 ως γενοκτονία.]

“Και ο τέταρτος λιμός, το 1946–1947, η μεταπολεμική χρονιά, την οποία γενικά ξεχάσαμε”, προσθέτει ο Arkhangelsky σε μια συνέντευξη στο Pravmir. Υπάρχει επίσης η ιστορία της πολιορκίας του Λένινγκραντ, επισημαίνει και προσθέτει: “Το ντοκιμαντέρ μας είναι για τον πρώτο λιμό το 1921–23, αυτόν του Βόλγα, και για τις διεθνείς προσπάθειες βοήθειας ανθρώπων. Πεντέμισι εκατομμύρια είχαν πεθάνει σε αυτόν τον λιμό, αλλά και πάνω από 11 εκατομμύρια σώθηκαν από τις ξένες φιλανθρωπικές οργανώσεις. Είναι ο πρώτος λιμός στην ιστορία που είχε επίσης καταγραφεί”.

Η ταινία είναι πλέον απαγορευμένη στους κινηματογράφους στη Ρωσία. Στις 14 Φεβρουαρίου το Υπουργείο Πολιτισμού “ανακάλεσε” το ψήφισμα για τη μετάδοση της ταινίας. Ο Arkhangelsky έγραψε στο Facebook:

Τι είδους νομοθεσία απαγορεύει να μιλάμε για το γεγονός ότι υπήρξε λιμός το 1921–1923; Ότι περισσότερα από πέντε εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν; Ότι ο κόσμος (σε καμία περίπτωση όλοι, παρεμπιπτόντως) ξεπέρασε την ιδεολογία και έδειξε αλληλεγγύη στους πονεμένους κατοίκους της Ρωσίας; Και χάρη σε αυτό εξοικονομήθηκαν περισσότερα από δέκα εκατομμύρια; Αυτό είναι μια προδοσία της ιστορίας κάποιου, μια προδοσία οικογενειακής μνήμης.

Η βιντεοσκόπηση του ντοκιμαντέρ έγινε δυνατή χάρη σε δωρεές απλών ανθρώπων, που συγκεντρώθηκαν μέσω του Διαδικτύου το 2021. Προς το παρόν, είναι δυνατή η διεξαγωγή δημόσιων προβολών μόνο σε σχολεία και μουσεία στη Ρωσία.

Το ντοκιμαντέρ ξεκινά με ένα ποίημα της ιθαγενούς Μπασκίρ, Yulia Yagudina από το χωριό Μπουρουνγκούλ στο Μπασκορτοστάν, μια αυτόνομη δημοκρατία στην περιοχή των Ουραλίων της Ρωσίας. Το ποίημά της είναι για την πείνα, που κάνει τους ανθρώπους να τρώνε ο ένας τον άλλον και τα κορμιά των παιδιών να συσσωρεύονται στις τρύπες που σκάβονται στο έδαφος.

Στη συνέχεια, το ντοκιμαντέρ συνεχίζει με συνεντεύξεις ιστορικών από τη Ρωσία (στο Όρενμπουργκ, το Τσελιάμπινσκ, το Καζάν, την Αγία Πετρούπολη και άλλες περιοχές), τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., οι οποίοι μοιράζονται στοιχεία για αυτόν τον λιμό: “Έχουμε δεδομένα από ορφανοτροφεία… Το ποσοστό θνησιμότητας ήταν έως και 90% εκείνη την εποχή εκεί: πρακτικά, τα παιδιά ήταν μαζεμένα εκεί και πέθαιναν”, λέει ο Dmitry Safonov. “Γεωγραφικά, εξαπλώθηκε αυτή η μεγάλη πείνα από την Ουκρανία μέχρι τα Ουράλια, από την Αγία Πετρούπολη έως τη Βόρεια Κασπία Θάλασσα: πάνω από 1 εκατομμύριο τετραγωνικά μίλια εδάφους”, λέει ο Αμερικανός ιστορικός Douglas Smith.

Το ντοκιμαντέρ παραθέτει επίσης μια μυστική αναφορά στον Λένιν:

Οι περιφερειακές αρχές της Σαμάρα ανέφεραν στον Λένιν: υπάρχουν άνθρωποι που φεύγουν από την περιοχή. Δεν έχει μείνει καθόλου ψωμί, οι κρατικές καντίνες κλείνουν και τα παιδιά είναι χωρίς φαγητό στα ορφανοτροφεία. Υπάρχει επιδημία χολέρας, σταθμοί και λιμάνια ξεχειλίζουν από πρόσφυγες…

Υπήρχαν πολλές αιτίες αυτού του λιμού: εκτός από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914 – 1918) και τον Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο (1918 – 1920), οι Μπολσεβίκοι κατάσχεσαν πολλές φορές τρόφιμα από τους αγρότες, γεγονός που με τη σειρά του τους έκανε να δυσανασχετούν παρέχοντας περισσότερες καλλιέργειες από όσες χρειάζονταν για την οικογένειά τους, οι οποίες επίσης κατασχέθηκαν. Ο Μαξίμ Γκόρκι, Σοβιετικός συγγραφέας, έκανε έκκληση στους “λαούς της Ευρώπης και των ΗΠΑ” για βοήθεια.

Ο Χέρμπερτ Χούβερ, εκείνη την περίοδο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, είχε ξεκινήσει μια αποστολή βοήθειας (με τον όρο να απελευθερώσει Αμερικανούς κρατούμενους στη Σοβιετική Ρωσία και να παρέχει δωρεάν μεταφορές για τις αποστολές βοήθειας). Πλοία με τρόφιμα και φάρμακα παραδίδονταν μέσω ποταμών στις κύριες ρωσικές πόλεις: Αγία Πετρούπολη, Καζάν και άλλες. Συνολικά, η διοίκηση αρωγής των ΗΠΑ δαπάνησε 137 εκατομμύρια ρούβλια (περίπου 2,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε σημερινή αξία) για την παροχή τροφής μέσω αυτών των αποστολών. Η σοβιετική κυβέρνηση ξόδεψε 9 εκατομμύρια ρούβλια (ή 144 εκατομμύρια δολάρια).

Αυτό που ήταν διαφορετικό με την αποστολή των ΗΠΑ ήταν ότι δεν διένειμε απλώς τα τρόφιμα. Οργάνωσε καντίνες, όπου έπρεπε να έρχονται τα παιδιά και να τρώνε το φαγητό τους. Ο στόχος ήταν να προσπαθήσει να σώσει τους μικρότερους. Οι χωρικοί, με τη δική τους ιδέα της παραδοσιακής οικογενειακής δομής, είχαν συνηθίσει τα παιδιά να πεθαίνουν σε μεγάλους αριθμούς και δεν καταλάβαιναν γιατί τα ασθενέστερα θα ταΐζονταν, όταν αυτοί που μπορούσαν να εργαστούν χρειάζονταν περισσότερο φαγητό. Μερικές φορές, τα παιδιά έφερναν φαγητό στο σπίτι, ανακατεμένο με ζιζάνια ή πηλό, για να αντέξει περισσότερο.

Ο Fridtjof Nansen, Νορβηγός εξερευνητής των πόλων, φιλάνθρωπος και βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης το 1922, πήγε στη Σαμάρα και φωτογράφισε την καταστροφή, τους ανθρώπους που πέθαιναν και συγκέντρωσε περίπου μισό εκατομμύριο χρυσά ρούβλια (περίπου 8 εκατομμύρια δολάρια από τη σημερινή αξία) από διάφορες φιλανθρωπικές οργανώσεις στην Ευρώπη. Βοηθούσε τους ανθρώπους χωρίς καμία προϋπόθεση και η αποστολή του βοήθησε και τους ενήλικες.

Όπως φαίνεται στην ταινία, σοβιετικές αναφορές δήλωναν πως η κατάσταση ήταν η χειρότερη μέσα και γύρω από το χωριό Μπουσουλούκ στην περιοχή του Όρενμπουργκ. Οι άνθρωποι έτρωγαν όλα τα κατοικίδια ζώα, συμπεριλαμβανομένων των γατών και των σκύλων, και υπήρχαν πολλές περιπτώσεις κανιβαλισμού, όταν οι άνθρωποι έτρωγαν τα σώματα των νεκρών.

Η βοήθεια των ΗΠΑ δεν έμεινε μόνο στην παροχή τροφής σε παιδιά. Βοήθησε επίσης δασκάλους, εκπαιδευτικά ιδρύματα και νοσοκομεία με εξοπλισμό, φάρμακα και εμβόλια. Εκτός από την αμερικανική οργάνωση αρωγής, ήρθαν να βοηθήσουν και άλλοι σύλλογοι και οργανώσεις, μεταξύ των οποίων ήταν και οι Κουάκεροι.

Ενώ η βοήθεια του Nansen τιμάται στη Ρωσία και υπάρχει ένα μνημείο αφιερωμένο στον εξερευνητή στην περιοχή Σαράτοφ, οι προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών να βοηθήσουν στην ανακούφιση του λιμού, που ήταν μακροχρόνιες και βαθιές, δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ όπως έπρεπε. Τουλάχιστον 11 εκατομμύρια άνθρωποι σώθηκαν από αυτές τις προσπάθειες εκείνη την εποχή.

Η διεθνής βοήθεια δεν επετράπη ποτέ ξανά από τις σοβιετικές Αρχές, ούτε για τον λιμό στο Καζακστάν στις αρχές της δεκαετίας του '30, ούτε για το Γολοντομόρ (Ο Μεγάλος Λιμός της Ουκρανίας) στην Ουκρανία το 1932-33.

Από τον Μάιο έως τον Δεκέμβριο του 2022, μια έκθεση στο Προεδρικό Μουσείο Χέρμπερτ Χούβερ (ΗΠΑ) παρουσιάζει την ιστορία της διοίκησης αρωγής των ΗΠΑ, η οποία παρείχε τροφή και ιατρική ανακούφιση κατά τη διάρκεια του σοβιετικού λιμού του 1921–22.

ΠΗΓΗ: https://el.globalvoices.org/2023/01/67663