Οι «Ίνδοί» θερμαστές του Θωρηκτού «Αβέρωφ»
Σομαλός θερμαστής, ενώ προσεύχεται, επί του Αβέρωφ (αρχείο θωρηκτού Γ. Αβέρωφ)
Όπως είναι γνωστό, το «Αβέρωφ» κατάφερε τον Απρίλιο του 1941 να αποπλεύσει από την Ελλάδα και να μεταβεί με τα υπόλοιπα πλοία του Στόλου στη Μέση Ανατολή, χάρη στην πρωτοβουλία των αξιωματικών και του πληρώματός του, παρόλο που η ηγεσία του Ναυτικού είχε αποφασίσει την τιμητική του βύθιση, καθόσον είχε θεωρηθεί ότι λόγω παλαιότητας δεν θα μπορούσε να συνεισφέρει στον πόλεμο.
Η παλαιότητα και τα τεχνικά προβλήματα του πλοίου προβλημάτισαν το Συμμαχικό Στρατηγείο στην Αλεξάνδρεια. Εκτιμήθηκε, όμως, ότι παρόλο που το πλοίο δεν μπορούσε να αναπτύξει ταχύτητα μεγαλύτερη των 12 κόμβων (λόγω παλαιότητας των λεβήτων του) εντούτοις τα βαριά πυροβόλα του και ο αντιαεροπορικός οπλισμός του ήταν αξιόπιστα και σε πολύ καλή κατάσταση, ώστε να προστατεύουν τα συνοδευόμενα πλοία των συμμαχικών νηοπομπών στον Ινδικό Ωκεανό. Έτσι το θρυλικό πλοίο έμελλε να αποτελέσει την πρώτη ελληνική ναυτική παρουσία στην περιοχή από τότε που ο Νέαρχος, Ναύαρχος του Μ. Αλεξάνδρου, εξερεύνησε αυτά τα νερά τον 4ο π.Χ. αιώνα. Το «Γεώργιος Αβέρωφ», λοιπόν, από την Αλεξάνδρεια κατευθύνθηκε μέσω Σουέζ στο Πορτ – Σουδάν για επισκευές, κατόπιν στο Άντεν και τέλος στην Βομβάη, όπου κατέπλευσε στις 10 Σεπτεμβρίου 1941.
Στο Άντεν επιβιβάστηκαν στο «Αβέρωφ» και 60 Σομαλοί ιδιώτες, οι οποίοι προσελήφθησαν προκειμένου να εκτελούν χρέη θερμαστή και ανθρακευτή, εργασία που λόγω των πολύ υψηλών θερμοκρασιών στην περιοχή αυτή, ήταν αδύνατο να εκτελεστεί από το ελληνικό πλήρωμα. Η διαδικασία πρόσληψης ντόπιων θερμαστών σε πλοία που πλέουν στην περιοχή του Ινδικού ήταν μια καθιερωμένη από τον 18ο αιώνα πρακτική, αλλά εντελώς καινούργια για το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Οι αλλοδαποί θερμαστές παρέμειναν ως πλήρωμα του «Αβέρωφ», προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες και χωρίς να δημιουργήσουν το παραμικρό πρόβλημα, καθ’ όλη την παραμονή του στην Βομβάη, μέχρι τον Οκτώβριο του 1942.
Για την ιδιοσυγκρασία αυτών τον ανθρώπων, που αν και Σομαλοί είχε καθιερωθεί να αναφέρονται ως «Ινδοί», παραθέτουμε αφήγηση του Έλληνα ναύτη θερμαστή Ι. Καταλειφού:
«Μέχρι που ο Αβέρωφ έφυγε από την Βομβάη των Ινδιών το πλήρωμα του αποτελείτο από Έλληνες ναύτες και εξήντα πολίτες Ινδιάνους που αυτοί κουβάλαγαν κάρβουνο στους Έλληνας ναυτοθερμαστάς. Εκείνοι οι ιδιόρρυθμοι άνθρωποι, ενώ μπορούσαν να πάρουν και να φάνε ό,τι ήθελαν απ΄ την κουζίνα μας, εν τούτοις περιφρονούσαν τα ωραιότατα τότε φαγητά μας και περιορίστηκαν μόνο στο ρύζι τους.
Καθόντουσαν κατάχαμα σταυροπόδι πάνω σε ένα ψαθί δέκα – δέκα γύρω – γύρω από ένα ταψί κι έτρωγαν το ρύζι τους, πρωί, μεσημέρι, βραδύ συνέχεια το ίδιο και το ίδιο χωρίς να βαριόνται. Χωρίς τραπέζια, καθίσματα, κουτάλια, πιρούνια παρά καθόντουσαν κατάχαμα και έτρωγαν το κιτρινισμένο με μια κίτρινη σάλτσα ρύζι τους με τα πέντε τους δάκτυλα πρωί μεσημέρι βράδυ. Μόνο κάθε Πέμπτη πρωί ο μάγειράς τους, τους έφτιαχνε από ζυμάρι από μία πίτα […]. Και αυτό μόνο κάθε Πέμπτη πρωί, ενώ όλες τις άλλες μέρες της εβδομάδας ρύζι και μόνο ρύζι.»
Εξετάζοντας την κατάσταση μισθοδοσίας των αλλοδαπών θερμαστών παρατηρούμε την ιεραρχική δομή, η οποία απεικονίζεται και στο ποσόν του μισθού. Υπάρχει ο «αρχηγός» (serang), οι δύο βοηθοί του (1st -2nd Tindel) και το υπόλοιπο προσωπικό που είχε διάφορες ειδικότητες:
Fireman: Θερμαστής
Trimmer: Υπεύθυνος ανθρακαποθηκών (φρόντιζε για την σωστή κατανομή του κάρβουνου κατά μήκος του πλοίου)
Cook – Cook’s Mate: Μάγειρας και βοηθός του.
Topass: Γενικών καθηκόντων
Σε αυτή τη σκληρή και επίπονη δουλειά δεν ήταν σπάνια και τα ατυχήματα. Στις παραπάνω σελίδες από το επίσημο ημερολόγιο του Θ/Κ «Αβέρωφ» παρατηρούμε τις εξής αναγραφές:
Αναγραφή στο ημερολόγιο πλοίου την 280900 Σεπ 41:
«…Κατέπεσεν ο Ινδός Μωάμεθ Σααντέμ εκ της καθόδου πρωραίου λεβητοστασίου υποστάς ελαφρά εγκεφαλική διάσειση, μετά τραυματισμού τριχωτού κεφαλής…»
Αναγραφή στο ημερολόγιο πλοίου την 171040 Ιαν 42:
«…Ο Ινδός Nepanzi, ου ανεφλέγησαν τα ενδύματα, ερρίφθη εις την θάλασσαν εκ της φορτηγίδος, διασωθείς και μεταφερθείς εις το θεραπευτήριον…»
Λίγο πριν την επιστροφή του «Αβέρωφ» στην Αλεξάνδρεια άρχισε η σταδιακή απόλυση των αλλοδαπών θερμαστών. Δεν έλλειπαν φυσικά ούτε και τότε τα γραφειοκρατικά / λογιστικά προβλήματα που πάντα ταλαιπωρούν τους Ναυτικούς Επιμελητές , όπως φαίνεται στο έγγραφο της διπλανής σελίδας:
Η τελευταία μας φωτογραφία δεν απεικονίζει «Ινδούς» αλλά Έλληνες. Πρόκειται για μέλη του πληρώματος του «Αβέρωφ» κατά τη διάρκεια ανθράκευσης. Αξίζει να παραθέσουμε την γλαφυρή περιγραφή της διαδικασίας από τον Κυβερνήτη του «Αβέρωφ» και αρχιεπιστολέα του στολου την περίοδο των Βαλκανικών Πλοίαρχο Δούσμανη:
«… Δεν υπάρχει απαισιοτέρα διαδικασία από εκείνην της ανθρακεύσεως. Ολοι και όλα μαύρα! Και όλοι εις κίνησιν! Οι μηχανικοί και οι θερμασταί κάτω εις τας ανθρακαποθήκες, εις τα ανθρακοφόρα ή τας φορτηγίδας, οι υπαξιωματικοί και οι ναύται επάνω. Ούτε δε και οι μουσικοί εξαιρούνται. Και αυτοί παιανίζουν καθ΄ όλην την διάρκεια της ανθρακεύσεως, δια να παρασύρουν τους άνδρας εις την εργασίαν. Εις το τέλος καταντούν και αυτοί αράπηδες όπως και όλοι οι άλλοι. Εάν η ανθράκευσις διαρκέσει πολύ, τότε αξίζει να ιδει κανείς τα χάλια των ναυτών και των υπαξιωματικών…».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου