Πέμπτη 30 Δεκεμβρίου 2021

Γιατί ο Πέτρος Κρητικός αρνήθηκε τα δώρα των Ίνκας


Στο βιβλίο του Φημισμένοι άντρες και λησμονημένοι, ο Φώτης Κόντογλου αφηγείται τους βίους διάφορων προσώπων από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Βασίζεται σε ιστορικές πηγές, αλλά προσθέτει και άλλα φανταστικά στοιχεία δικά του, συνθέτοντας έτσι στην ουσία μια σειρά μυθοπλαστικών βιογραφιών. Ανάμεσα λοιπόν σ’ αυτές τις μυθοπλαστικές βιογραφίες φημισμένων και λησμονημένων αντρών περιλαμβάνεται και ο βίος του Πέτρου Κρητικού ή Pedro di Candia. Ο Πέδρο ντι Κάντια (περ. 1492-1542) ήταν ο πρώτος Έλληνας που έφτασε στον Νέο Κόσμο κι έλαβε μέρος, πλάι στον Φρανσίσκο Πιζάρρο, στην κατάκτηση του Περού.

Τετάρτη 29 Δεκεμβρίου 2021

Εντυπωσιακά ευρήματα από την αρχαιολογική έρευνα «Αρχαίας Τενέας» στο Χιλιομόδι Κορινθίας



Οργανωμένη κατοίκηση στην περιοχή της Τενέας από την 3η χιλιετία π.Χ. αποκαλύπτει η έρευνα.

Τρίτη 28 Δεκεμβρίου 2021

Το ExoMars ανακαλύπτει κρυμμένο νερό στο Μεγάλο Φαράγγι του πλανήτη Άρη




Ο ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) έχει εντοπίσει σημαντικές ποσότητες νερού στην καρδιά του μεγάλου συστήματος φαραγγιών του Άρη, Valles Marineris. Το νερό, που είναι κρυμμένο κάτω από την επιφάνεια του Άρη, βρέθηκε από το τηλεσκόπιο νετρονίων FREND (Fine Resolution Epithermal Neutron Detector), επιστημονικό όργανο του TGO το οποίο χαρτογραφεί το υδρογόνο – ένα μέτρο της περιεκτικότητας νερού – στα επάνω-επάνω μέτρα του εδάφους του Άρη.

Δευτέρα 27 Δεκεμβρίου 2021

Τα Χριστούγεννα που οι Έλληνες στρατιώτες μοιράστηκαν το συσσίτιο τους με τους Ιταλούς αιχμαλώτους. Μετά όμως τραγούδησαν: “Στην Αθήνα τρώνε γάλους και στο μέτωπο Ιταλούς” 


“Στην Αθήνα τρώνε γάλους και στο μέτωπο Ιταλούς”. Αυτό ήταν το αστείο που έλεγαν οι στρατιώτες μεταξύ τους τα Χριστούγεννα του ’40. Εκείνες οι γιορτές βρήκαν τους Έλληνες ανήσυχους για την έκβαση του πολέμου. Οι στρατιώτες ήταν μακριά από την οικογένειά τους στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου. Ο πόλεμος είχε ξεσπάσει δύο μήνες πριν και η Ελλάδα πολεμούσε με όλη της τη δύναμη τους Ιταλούς. Όλοι γιόρταζαν συγκρατημένα και προσεύχονταν για τη νίκη. 

Κυριακή 26 Δεκεμβρίου 2021

Διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb: O διάδοχος του Hubble αναζητά την «αυγή του Σύμπαντος»



Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST), το οποίο περίμεναν εδώ και τριάντα χρόνια οι αστρονόμοι όλου του κόσμου για να εξετάσει με απαράμιλλα μέσα το Σύμπαν, απογειώθηκε από το διαστημικό κέντρο της γαλλικής Γουιάνας, μεταφερόμενο από πύραυλο Ariane 5 και ήδη κατευθύνεται προς την προκαθορισμένη θέση του, σε απόσταση 1,5 εκατομμυρίου χιλιομέτρων από την Γη.

Σάββατο 25 Δεκεμβρίου 2021


Ηθη και έθιμα των Χριστουγέννων 



Τα έθιμα των Χριστουγέννων διαφέρουν από τόπο σε τόπο, έχουν, όμως, έναν κοινό παρονομαστή: την ελπίδα που φέρνει η γέννηση του Χριστού.

Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου 2021

Μοναδικό εύρημα: Το πιο άψογα διατηρημένο έμβρυο δεινοσαύρου ανακαλύφθηκε σε απολιθωμένο αυγό


Καλλιτεχνική αναπαράσταση του αυγού


Μία σπάνια ματιά στο εσωτερικό ενός απολιθωμένου αυγού δεινοσαύρου στη Νότια Κίνα, αποκάλυψε ένα εξαιρετικά διατηρημένο έμβρυο, μαζί με στοιχεία που δείχνουν ότι κάποια από αυτά τα προϊστορικά πλάσματα μοιράζονταν ακόμα περισσότερα κοινά με τα σημερινά πτηνά από ότι πιστευόταν ως τώρα. 

Τετάρτη 22 Δεκεμβρίου 2021

Εκπαιδευτικές διακρίσεις εις βάρος των Ελλήνων της Αλβανίας την εποχή του Ραμίζ Αλία (1985-1991)


Την περίοδο του Ραμίζ Αλία (1985-1991), όπως και την περίοδο του Ενβέρ Χότζα, η εκπαίδευση υπηρετούσε απόλυτα τις αρχές της εξουσίας του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας. Σύμφωνα με το 32ο άρθρο του Συντάγματος του 1976, «Το κράτος αναπτύσσει μια εκτεταμένη ιδεολογική και πολιτιστική δράση για την κομμουνιστική εκπαίδευση των εργαζόμενων, για τη διαμόρφωση του νέου ανθρώπου». Τα σχολεία αναλαμβάνουν κυρίαρχο ρόλο στη «διαδικασία κατασκευής ανθρώπων». Το αυστηρό αλβανικό καθεστώς της εποχής επέβαλλε τα πρότυπά του και απαιτούσε μια ομοιόμορφη συμπεριφορά από τους υπηκόους του, στηριζόμενο στη «συνήθεια ή στη βία», καθώς οι πράξεις των ανθρώπων «εξαρτώνται και από τα όσα ξέρουν».

Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 2021

Η Ουάσιγκτον προετοιμάζεται για τον λάθος πόλεμο με την Κίνα


Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν σοβαρά την απειλή πολέμου με την Κίνα. Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ έχει χαρακτηρίσει την Κίνα ως τον βασικό της αντίπαλο, πολιτικοί ηγέτες έχουν δώσει οδηγίες στον στρατό να αναπτύξει αξιόπιστα σχέδια για να υπερασπιστεί την Ταϊβάν, και ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει υπαινιχθεί σαφώς ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα επέτρεπαν να κατακτηθεί αυτή η νησιωτική δημοκρατία.

Δευτέρα 20 Δεκεμβρίου 2021

Σύλλογος Φαλακρών «Φως ιλαρόν» ιδρύεται το 1909



Αν και νόμος «περί ίδρυσης και λειτουργίας σωματείων»  τέθηκε σε εφαρμογή το 1914, πρόκειται για τον ν. 281 ΦΕΚ 171/26-6-1914, είναι γνωστό ότι προϋπήρχαν σύλλογοι υπό την μορφή  ενώσεων-ομάδων, με κάποιες καταστατικές αρχές λειτουργίας που προσυπέγραφαν τα μέλη. Πολίτες που ένοιωθαν ότι τους συνέδεε κάτι κοινό όπως  καταγωγή, ενδιαφέροντα, επάγγελμα, φύλο, ένοιωθαν την ανάγκη να συσπειρωθούν με πνεύμα αλληλεγγύης για την πραγματοποίηση στόχων μέσα από την ανταλλαγή απόψεων και την διεξαγωγή κοινών αγώνων.

Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2021

Τεράστια ορθογώνια τάφρος στη Σελήνη


Έναν τεράστιο γεωλογικό σχηματισμό με σχήμα ορθογωνίου παραλληλογράμμου, θαμμένο λίγο κάτω από την επιφάνεια στη φωτεινή πλευρά της Σελήνης, ανακάλυψαν οι επιστήμονες με τη βοήθεια των ευρημάτων των «δίδυμων» δορυφόρων της αποστολής Grail της NASA.  Οι δορυφόροι το 2012 είχαν χαρτογραφήσει τις ανωμαλίες του βαρυτικού πεδίου του φεγγαριού, οι οποίες εξαρτώνται από τις διακυμάνσεις της επιφανειακής και υπόγειας γεωμορφολογίας.

Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 2021

Η Αθήνα το 1882 περιβαλλόταν από χωράφια, αλλά ήταν μεγαλούπολη. Η πρώτη απογραφή έδειξε ότι η Ελλάδα ήταν κατά 70% κτηνοτροφική  


Φωτογραφία του William James Stillman, που επιχρωματίστηκε, διακρίνεται το  Α νεκροταφείο της πόλης των Αθηνών και ο Υμηττός, όπως ήταν το 1882. Η περιοχή που σήμερα περιγράφεται ως Μέτς, Παγκράτι και Ν. Κόσμος τότε ήταν χωράφια.

Παρασκευή 17 Δεκεμβρίου 2021

Η αρχή και το τέλος όλων: Η θεωρία του Δημήτρη Νανόπουλου για το πολυσύμπαν ίσως εξηγεί όσα το μυαλό αδυνατεί να συλλάβει


Σε μια από τις πολλές θεωρίες για την ύπαρξη του ανθρώπου και του πλανήτη Γη ως μοναδικού που φιλοξενεί ζωή, ο Elon Musk είχε υποστηρίξει ότι είμαστε μέρος μιας προσομοίωσης. Κι αν αυτή η προσομοίωση μας δίνει τώρα τα σημάδια για το πολυσύμπαν της;

Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2021

Ο Οψαρολόγος: Συνωμοσίες στο βασίλειο των ψαριών


Σύντομο πεζό κείμενο με ευτράπελο περιεχόμενο, γραμμένο γύρω στα τέλη του 14ου ή στις αρχές του 15ου αιώνα. Περιγράφεται μια δίκη ψαριών και παρωδείται η δικαστική διαδικασία, καθώς και η λόγια γλώσσα της βυζαντινής αυλής με τις στερεότυπες εκφράσεις της. Αν και σώθηκε σε ένα μόνο χειρόγραφο, οι μεταφράσεις του σε άλλες γλώσσες δείχνουν πως υπήρξε ένα ιδιαίτερα αγαπητό κείμενο.

Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2021

Πυθέας ο Μασσαλιώτης - ο θαλασσοπόρος από την αρχαιοελληνική Φώκαια, που έφτασε ως τον αρκτικό κύκλο και είδε τον ήλιο που δεν έδυε ποτέ. Ταξίδεψε στη μυστηριώδη και παγωμένη Θούλη σε αναζήτηση κασσίτερου και εμπορικών δρόμων



Η Μασσαλία την εποχή του Πυθέα (380 – 310 πΧ) ήταν ένα μεγάλο εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο στην ανώτερη ακμή του. Η διανομή σκλάβων και κρασιού την κατέστησαν ως μια από τις δυνατές Μεσογειακές πόλεις. Ήταν μια πόλη υπόδειγμα, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη.

Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2021

Οι 4.000 λίρες που έδωσε ο Λόρδος Βύρων στον Αγώνα και άλλαξαν την ιστορία του


«Έδωσα στην Ελλάδα τον χρόνο μου, την υγεία μου, την περιουσία μου και τώρα της δίνω τη ζωή μου. Τι μπορούσα να κάνω περισσότερο;». Αυτά θεωρείται ότι ήταν τα τελευταία λόγια του Λόρδου Βύρωνα, ο οποίος ακόμα και μέσα στο παραλήρημα του πυρετού του βρήκε τις τελευταίες στιγμές διαύγειας, για να αναφερθεί στην Ελλάδα, τη χώρα που είχε τόσο αγαπήσει και τελικά είχε φύγει στο έδαφός της.

Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2021

Ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός κατά τη διάρκεια του κομμουνιστικού καθεστώτος


Η ελληνική εθνική μειονότητα, όπως εξακολουθεί να αναγνωρίζεται από το επίσημο αλβανικό κράτος σήμερα, είναι η μεγαλύτερη πληθυσμιακά και γεωγραφικά και η πιο αναπτυγμένη εθνική μειοψηφία στην Αλβανία, η οποία αποτελεί το 1,1%-4,9% του συνόλου του αλβανικού πληθυσμού. Ο ελληνικός πληθυσμός ζει στις νότιες περιοχές της Αλβανίας, στις περιφέρειες Αργυρόκαστρου, Αγίων Σαράντα, Δέλβινου και Πρεμετής, οι οποίες ανήκαν γεωγραφικά και ιστορικά στη βόρεια περιοχή της Ηπείρου, δηλαδή στη Βόρειο Ήπειρο. Οι περιοχές αυτές συγκροτούν την αποκαλούμενη «μειονοτική ζώνη», η οποία ορίστηκε αυθαίρετα τον Νοέμβριο του 1921 διά της αποφάσεως της Πρεσβευτικής Συνδιάσκεψης των Παρισίων, σύμφωνα με την οποία η ελληνόφωνη περιοχή της Βορείου Ηπείρου κατακυρωνόταν οριστικά στην Αλβανία. Από τις εδαφικές αξιώσεις της Ελλάδας εκείνη την εποχή, εξαιρέθηκαν οι περιοχές της Κορυτσάς, της Κολόνιε και του Λεσκοβικίου, όπου παραδοσιακά υπήρξε συμπαγές ελληνόφωνο στοιχείο και όλος ο βλαχόφωνος ελληνισμός της Αλβανίας, που διαβιούσε εγκατεσπαρμένος σε όλη τη νότια ενδοχώρα. 

Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 2021

Η Γαία αποκαλύπτει: οι περισσότεροι συνοδοί γαλαξίες του Γαλαξία μας είναι νεοφερμένοι στη διαστημική μας «γωνιά»


Τα δεδομένα από την αποστολή Γαία της ESA φαίνεται ότι ξαναγράφουν την ιστορία του Γαλαξία μας. Σύμφωνα με αυτά, ότι παραδοσιακά θεωρείτο ότι ήταν δορυφόροι γαλαξίες, τώρα αποκαλύπτεται ότι είναι κυρίως νεοφερμένοι στο γαλαξιακό μας περιβάλλον. Για δεκαετίες πιστεύονταν ευρύτατα ότι οι νάνοι γαλαξίες που περιβάλλουν τον Γαλαξία μας είναι δορυφόροι, πράγμα που σημαίνει ότι εγκλωβίστηκαν σε τροχιά γύρω από τον Γαλαξία μας και είναι σταθεροί συνοδοί του για πάρα πολλά δισεκατομμύρια χρόνια. Ας θυμηθούμε ότι ένας νάνος γαλαξίας είναι μια συλλογή μεγάλου αριθμού, μεταξύ πολλών χιλιάδων και ορισμένων εκατομμυρίων, άστρων. Τώρα, οι κινήσεις αυτών των νάνων γαλαξιών υπολογίστηκαν με πρωτοφανή ακρίβεια χάρις στα δεδομένα από την αποστολή Γαία και τα ευρήματα είναι εκπληκτικά.

Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2021

Μάχη της Αράχωβας - ο Καραϊσκάκης συντρίβει τους Τούρκους και σώζει την επανάσταση στην Ρούμελη


Στις 18 Νοεμβρίου κατά την διάρκεια της ελληνικής επανάστασης ξεκινάει η καθοριστική μάχη της Αράχωβας μία από τις κρισιμότερες για την διατήρηση και την συνέχιση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα στην Στερεά Ελλάδα στην οποία διαφάνηκαν οι στρατιωτικές και ηγετικές αρετές του Στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη. Η Ελληνική Επανάσταση εκείνη την περίοδο βρισκόταν σε κρίσιμο σημείο και αντιμετώπιζε τον κίνδυνο κατάρρευσης καθώς Ιμπραήμ και Κιουταχής με τις επιχειρήσεις τους σε Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα είχαν καταφέρει καίρια στρατηγικά πλήγματα κατά των Επαναστατών. Η κατάσταση έγινε ακόμα πιο κρίσιμη καθώς ο Κιουταχής ξεκίνησε την πολιορκία της Αθήνας ενός εκ των τελευταίων προπυργίων της επανάστασης στην Ρούμελη σφίγγοντας έτι περισσότερο τον κλοιό.

Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου 2021

Αναζήτηση μορφών ζωής στο ηλιακό μας σύστημα


Ζούμε σε έναν κόσμο θαυμάτων. Ένα μέρος εξαιρετικής ομορφιάς και περιπλοκότητας. Έχουμε αχανείς ωκεανούς και εντυπωσιακό καιρό. Γιγάντια βουνά και συνταρακτικά τοπία. Μα ακόμη και η εντυπωσιακή ποικιλία, που συναντάμε στον πλανήτη μας, δέν μπορεί να μας προετοιμάσει γιʼ αυτό, που βρίσκεται πέρα από τη Γη. Όσα γνωρίζουμε πλέον, γιά το ηλιακό σύστημα είναι απλώς εκπληκτικά.

Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 2021

Η αληθινή φιλία κατα τον Αριστοτέλη (384-322 π.Χ.)

 


«Δεν υπάρχει κανείς που θα επέλεγε να ζει χωρίς φίλους έστω κι αν είχε όλα τα αγαθά του κόσμου».

Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2021

Πόσο μεγάλο είναι το Σύμπαν; Ίσως και 7 τρισ. έτη φωτός



Καθώς η επιστήμη εξελίσσεται οι αστρονόμοι είναι σε θέση να δουν πίσω στο χρόνο λίγες στιγμές μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Το γεγονός αυτό φαίνεται να υπονοεί ότι ολόκληρο το Σύμπαν μπορεί να το βλέπουμε. Αλλά το μέγεθος του Σύμπαντος εξαρτάται από πολλά πράγματα, συμπεριλαμβανομένου του σχήματος και της διαστολής του. Πόσο λοιπόν μεγάλο είναι το Σύμπαν;  Η αλήθεια είναι ότι οι επιστήμονες δεν μπορούν να βρουν το μέγεθος του.

Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2021

Σαράντος Καργάκος: Ο Αλέξανδρος ζει μέσα στα όνειρα των λαών



Απόσπασμα από την ομιλία του συγγραφέα στην παρουσίαση του έργου του Κώστα Παπαϊωάννου, Η κληρονομιά του Αλέξανδρου, στον πολυχώρο «Ρήγας Βελεστινλής», στις 20 Νοεμβρίου 2014.

Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου 2021

Γνώριζε ο γερμανικός λαός τα ναζιστικά εγκλήματα;


Απαντήσεις σε ένα μεγάλο ιστορικό ερώτημα επιχειρεί να δώσει το ντοκιμαντέρ «Final Account», το οποίο κυκλοφόρησε την 3η Δεκεμβρίου 2021. Είχε τελικά ο γερμανικός λαός επίγνωση των φρικτών εγκλημάτων του ναζιστικού καθεστώτος; Γνώριζε τι συνέβαινε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τις κατακτημένες χώρες και, αν ναι, υποστήριζε αυτές τις θηριωδίες;

Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2021

Ανήλικες νύφες στο Αφγανιστάν: Η διάσωση της 9χρονης Παρουάνα που είχε πουλήσει ο πατέρας της σε 55χρονο


Αίσιο τέλος είχε η συγκινητική ιστορία της 9χρονης από το Αφγανιστάν που πριν δύο μήνες ο πατέρας της την πούλησε ως νύφη σε 55χρονο άντρα έναντι 2.200 δολαρίων, ώστε να αγοράσει τρόφιμα για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Μετά τη μεγάλη δημοσιότητα και τον σάλο που δημιουργήθηκε στις ΗΠΑ, όταν το CNN είχε αποκαλύψει την ιστορία της 9χρονης Παρουάνα Μαλίκ η αμερικανική οργάνωση Too Young To Wed με διεθνή δράση κατά των γάμων ανήλικων κοριτσιών ανέλαβε πρωτοβουλία και φρόντισε η 9χρονη να επιστρέψει ασφαλής στην οικογένειά της.

Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2021

1868: Το ατμόπλοιο Ένωσις αντιμετωπίζει τον Οθωμανικό στόλο



Την 2αν Δεκεμβρίου 1868 έν εκ των τολμηροτέρων καταδρομικών της Κρητικής Επαναστάσεως, η «Ένωσις», επανήρχετο εκ της τελευταίας εις Κρήτην εκδρομής της, δι’ ήν είχεν απάρει από της 23ης Νοεμβρίου. Κατά τας δέκα αυτάς ημέρας η «Ένωσις» άπαξ μόνο έσβυσε τα πυρά των λεβήτων της, «τρέχουσα δε μεταξύ Σύρου και Γυθείου, Κιμώλου και Κρήτης και ολόκληρον την νήσον ταύτην περιγράφουσα δια γιγαντιαίων καμπυλών επραγματοποίησεν υπέρ τα χίλια εξακόσια μίλλια εμμανούς, φρενιτώδους, φανταστικής σχεδόν νηοδρομίας».

Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου 2021

Οι αναμνήσεις ενός καμικάζι


Ο Καζούνο Οντάτσι είναι ένα από τα τελευταία εν ζωή μέλη μιας ομάδας που δεν προβλεπόταν να επιζήσει. Στα 94 του πλέον μιλάει για τα παιχνίδια της μοίρας που τον κράτησαν ζωντανό και όλα εκείνα τα παιδιά  που θυσιάστηκαν για έναν χαμένο σκοπό.

Πέμπτη 2 Δεκεμβρίου 2021

Η ιστορία του Τούρκου εθνικιστή που έμαθε πως είναι Ελληνας



Ο Ιμπραήμ Γιαϊλάλι ήταν Τούρκος ριζοσπαστικός εθνικιστής, περήφανος για την εχθρότητά του προς τους Κούρδους και τους άλλους αυτόχθονες λαούς της Μικράς Ασίας.

Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2021

«Ορφανά» ως και τα μισά άστρα του Σύμπαντος εκτιμούν οι επιστήμονες



Αστρονόμοι από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες έκαναν μια αναπάντεχη ανακάλυψη, που έχει μια ακόμη πιο απρόσμενη πιθανή αιτία. Για πρώτη φορά παρατήρησαν στο σύμπαν ένα άγνωστο έως τώρα και ανεξήγητο περίσσευμα φωτεινής (υπέρυθρης) ακτινοβολίας, η οποία μπορεί να προέρχεται από έναν τεράστιο αριθμό άστρων που βρίσκονται διάσπαρτα ανάμεσα στους γαλαξίες.