Κυριακή 31 Μαρτίου 2024

Η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι η λέξη Έλληνας προέρχεται από τους Σελλούς (<θ. σελ- = φωτίζω)


«Καί ἐπέπεσε πολλά και χαλεπά κατά στάσιν ταῖς πόλεσιν, γιγνόμενα μέν καί ἀεὶ ἐσόμενα, έως άν ἡ αὐτή φύσις ἀνθρώπων». Θουκυδίδης, Ιστορίαι 3.2

Όπως γνωρίζουμε ενδεχομένως από τα σχολικά μας χρόνια, ο Έλλην ιστορικός Θουκυδίδης έζησε μεταξύ 460 – 398 π.Χ.. και έγινε παγκοσμίως γνωστός για τη συγγραφή της κλασικής Ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου. Στο έργο της ζωής του αφηγείται γεγονότα που συνέβησαν κατά τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης· ο Πελοποννησιακός Πόλεμος κράτησε από το 431 έως το  404 π.Χ., με ένα επτάχρονο διάλειμμα “ύποπτης ανακωχής”.

Σάββατο 30 Μαρτίου 2024

Κυριακή Ναύτη: Η Σμυρνιά πρώτη γυναίκα μέλος της Φιλικής Εταιρείας



Η Κυριακή Ναύτη (Πατέρας της ήταν ο Γεώργιος Μιτάκης, που στη Σμύρνη μετονομάστηκε Μαϊντιρλής, και μητέρα της η Πελοποννήσια Ζαφείρω γένος Μιτάκη) γεννήθηκε στην Κρήτη, πιθανότατα στα τέλη του 18ου αιώνα. Σε νεαρή ηλικία παντρεύτηκε τον Μιχαήλ Ναύτη, έναν καταξιωμένο γιατρό με καταγωγή από την Κρήτη,ωστόσο η οικογένειά του μετακινήθηκε στη Μικρά Ασία μετά τα αποτυχημένα Ορλωφικά, το 1770, ο οποίος είχε εγκατασταθεί στη Σμύρνη. Η Σμύρνη, όντας ένα κοσμοπολίτικο κέντρο, αποτελούσε εστία δραστηριότητας για τους Φιλικούς, οι οποίοι οργάνωναν και προετοίμαζαν τον αγώνα για την ανεξαρτησία.

Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

Η Ελληνική μυθολογία σε Βυζαντινά χειρόγραφα



Η κεντρική σημασία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στην παιδεία και την επιστήμη των Βυζαντινών είναι δεδομένη, ειδικά σε περιόδους ιδιαίτερης άνθησης οι οποίες καλούνται αναγεννήσεις (του Φωτίου, των Μακεδόνων, των Κομνηνών, των Λασκαριδών, των Παλαιολόγων).

Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024

H Αφροδίτη πιθανότατα ήταν κατοικήσιμη για δισεκατομμύρια χρόνια



Έρευνα δείχνει ότι ο πλανήτης πιθανότατα είχε νερό σε υγρή μορφή και θερμοκρασίες που υποστηρίζουν την ανάπτυξη ζωής.

Τετάρτη 27 Μαρτίου 2024

Η προίκα της κόρης της Μπουμπουλίνας που προκάλεσε εμφύλια διαμάχη



Η Ελένη Μπούμπουλη έγινε πρωταγωνίστρια σε μια υπόθεση που λίγο έλειψε να τινάξει το νεοσύστατο ελληνικό κράτος στον αέρα. Κολοκοτρώνης και Γρίβας έφτασαν στα πρόθυρα γενικευμένης σύρραξης.

Τρίτη 26 Μαρτίου 2024

Ξεκίνησε η απόψυξη του Πέτρου Γαϊτάνου ενόψει του Πάσχα



Ο καλλιτέχνης φυλάσσεται σε ειδικες εγκαταστάσεις της Εκκλησίας στους -196 βαθμούς Κελσίου.

Δευτέρα 25 Μαρτίου 2024

 

Κυριακή 24 Μαρτίου 2024

Βυθισμένα κανό 7.000 ετών αποκαλύπτουν πώς οι ναυτικοί της λίθινης εποχής διέσχισαν τη Μεσόγειο



Οι ναυτικοί κατά τη διάρκεια της λίθινης εποχής μπορεί να χρησιμοποιούσαν ένα είδος καταμαράν για να διασχίσουν την Μεσόγειο πριν από 7.000 χρόνια, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους.

Σάββατο 23 Μαρτίου 2024

Ζήσαμε ο ένας τη ζωή του άλλου γιατί στο μαιευτήριο μας έδωσαν σε λάθος οικογένειες



Η ιστορία δύο ανδρών που μεγάλωσαν πιστεύοντας ότι είναι κάποιοι άλλοι. Η αποκάλυψη ήρθε περίπου 70 χρόνια μετά.

Παρασκευή 22 Μαρτίου 2024

Κύπρος: Μάνα αγνοούμενου περίμενε 50 χρόνια για ένα τηλεφώνημα που έγινε μετά τον θάνατό της



Το δράμα των οικογενειών αγνοουμένων του 1974 – Υπάρχουν περιπτώσεις που δίνουν σε οικογένειες μία φάλαγγα από ένα δάκτυλο για να κάνουν κηδεία.

Πέμπτη 21 Μαρτίου 2024

Πολιορκία Μονεμβασιάς: Το πρώτο μεγάλο θρίλερ της Ελληνικής Επανάστασης



Η άλωση της Μονεμβασιάς κατά τους πρώτους μήνες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 δεν κατέχει στην ελληνική ιστοριογραφία δεσπόζουσα θέση, όπως αυτή που κατέχει ας πούμε η άλωση της Τριπολιτσάς (επιτυχία που εδραίωσε την Επανάσταση στην Πελοπόννησο) ή η άλωση της Καλαμάτας που ήταν η πρώτη στρατηγικά μεγάλη νίκη των επαναστατημένων. Ωστόσο όσα συνέβησαν στη Μονεμβασιά τους πρώτους μήνες του 1821 έχουν ξεχωριστή σημασία.

Τετάρτη 20 Μαρτίου 2024

Μόνο 7 χώρες σε όλο τον κόσμο αναπνέουν καθαρό αέρα – Ποια είναι η πιο μολυσμένη χώρα



Μόλις 7 από 134 χώρες και περιοχές που συμμετείχαν σε έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, πληρούν το διεθνές πρότυπο ποιότητας του αέρα, με τη θανατηφόρα ατμοσφαιρική ρύπανση να επιδεινώνεται κατά τόπους λόγω της ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας και των τοξικών επιπτώσεων του καπνού των δασικών πυρκαγιών, σύμφωνα με μια νέα έκθεση.

Τρίτη 19 Μαρτίου 2024

Γενοκτονία των Ελλήνων από τους Βυζαντινούς; Η αλήθεια για το κίνημα των Ελλαδικών το 727



Η εξέγερση των Ελλαδικών εναντίον του αυτοκράτορα Λέοντος Γ’ του Ισαύρου το έτος 727, στην αρχή περίπου της Εικονομαχίας, είναι ένα μικρό επεισόδιο της Βυζαντινής ιστορίας το οποίο δεν απασχολεί ιδιαίτερα την έρευνα. Οι ίδιες οι Βυζαντινές πηγές κάνουν μάλλον σύντομη αναφορά στα γεγονότα, καθώς το κίνημα καταπνίγηκε νωρίς και χωρίς περεταίρω συνέπειες.

Δευτέρα 18 Μαρτίου 2024

 


Κυριακή 17 Μαρτίου 2024

Το κέντρο της Αθήνας έναν αιώνα πριν


 


Μια τελείως διαφορετική πόλη ήταν το κέντρο της Αθήνας πριν από έναν περίπου αιώνα, όπως φαίνεται σε αυτό το βίντεο από το 1930. 

Σάββατο 16 Μαρτίου 2024

Απόστολος Μαυρογένης: Ο πρώτος στρατιωτικός ιατρός της επανάστασης του 1821


Ο Απόστολος Μαυρογένης γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 1792 στην Πάρο, από ξακουστή οικογένεια με μεγάλη ιστορία και οικονομική επιφάνεια και με απώτερη καταγωγή από την Κρήτη. Μέλη της οικογένειας του είχαν λάβει ανώτατα αξιώματα από την Οθωμανική Πύλη, ενώ πολλοί άλλοι είχαν υψηλές επιδόσεις στα γράμματα. Η οικογένεια του Απόστολου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το νησί λόγω Τουρκικών διωγμών και να μεταβεί στην Μυτιλήνη, όταν αυτός ήταν σε παιδική ηλικία. Τότε ο Απόστολος για λόγους ασφαλείας, αναγκάστηκε να μεταβεί στον θείο του Στέφανο Μαυρογένη που βρισκόταν στην Βιέννη ως πρέσβης της Τουρκίας. Ζώντας σε ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό περιβάλλον απέκτησε σημαντική μόρφωση την οποία και ολοκλήρωσε μεταβαίνοντας στην Πίζα όπου σπούδασε την ιατρική, επιστήμη ιδιαίτερα δημοφιλή εκείνη την περίοδο. Ο Μαυρογένης μιλούσε Γαλλικά, Αραβικά, Τουρκικά και Ιταλικά, γεγονός πολύ σπάνιο για εκείνη την εποχή.

Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024

Ασκληπιός, ο θεός της Ιατρικής


Οι Αρχαίοι Έλληνες έδιναν θεϊκή υπόσταση σε κάθε φυσικό φαινόμενο, κάθε επιστήμη και κάθε κατασκευή που δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν με το μικρό, ανθρώπινο μυαλό τους. Η Ιατρική δε θα μπορούσε να μην έχει τον δικό του θεό. Και αυτός δεν ήταν άλλος από τον Ασκληπιό. Ακόμα και αν δεν κατέχει περίοπτη θέση στο πάνθεον των ηρώων, θεωρείται σημαντική φυσιογνωμία και αρχετυπικό πρότυπο θεραπευτών -ιατρών, συμβολίζοντας τη δύναμη της φύσης και την αξία της υγείας.

Πέμπτη 14 Μαρτίου 2024

Η εθνοκάθαρση των Ελλήνων της Μαύρης Θάλασσας το 1949


Η απόφαση αυτή από τα αρχεία του RGASPI (Ρωσικά Κρατικά Κοινωνιολογικά και Πολιτικά Αρχεία) πρώτη φορά παρουσιάζεται γενικώς σε οποιαδήποτε γλώσσα. Το συγκεκριμένο αρχείο το οποίο θα παρουσιάσω αφορά στον εκτοπισμό των Ελλήνων της Μαύρης Θάλασσα, φέρει τίτλο «Περί του εκτοπισμού των ελλήνων πολιτών, των πρώην ελλήνων πολιτών, οι οποίοι δεν φέρουν τη σήμερον την ελληνική υπηκοότητα και περί των πρώην Eλλήνων πολιτών οι οποίοι έλαβαν τη σοβιετική υπηκοότητα» και αποτελεί έγγραφο που έχει γίνει δεκτό από την Κεντρική Επιτροπή του «Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος» (Μπολσεβίκων), γνωστού και με την μεταγενέστερη ονομασία ΚΚΣΕ, ως απόφαση του Πολιτικού Γραφείου του παραπάνω κόμματος στις 17.05.1949. Ο Στάλιν ήταν ο ηγέτης που υπεδείκνυε την πολιτική της χώρας και πρωτοστατούσε στην εφαρμογή της.

Τετάρτη 13 Μαρτίου 2024

Η απάτη της σατανιστικής σέχτας παιδόφιλων που καταστρέφει ακόμα και σήμερα ζωές



Μια υπόθεση που μας διδάσκει πολλά για το πόσο επικίνδυνο μπορεί να γίνει το διαδίκτυο. Για να πάρει την επιμέλεια των παιδιών μια μητέρα τα ανάγκασε να καταγγείλουν μια φρικτή ιστορία. Η εξέλιξη κατέστρεψε τη ζωή δεκάδων ανθρώπων.

Τρίτη 12 Μαρτίου 2024

Ναυάγια στο Αιγαίο: Πάνω από 3.500 αρχαίοι αμφορείς σε ένα μόνο πλοίο - Το μεγαλύτερο σύνολο από βυζαντινές άγκυρες στον βυθό



Ήταν καλοκαίρι του 1985 όταν ο ψαράς Δημήτρης Μαυρίκης βούτηξε στα γαλαζοπράσινα νερά της Περιστεράς, ενός μικρού νησιού των βορείων Σποράδων, ανατολικά της Αλοννήσου. Κι ενώ βρισκόταν σε βάθος περίπου 30 μέτρων και θαύμαζε τον βυθό, ο Δημήτρης Μαυρίκης, βρέθηκε μπροστά σε μια τεράστια στοίβα αρχαίων αμφορέων κι έγινε έτσι ο άνθρωπος που ανακάλυψε ένα ναυάγιο πλοίου, το πρώτο της κλασικής εποχής, αφού οι αρχαιολόγοι χρονολόγησαν τη βύθιση του εμπορικού μεταξύ 425-415 π.Χ. 

Δευτέρα 11 Μαρτίου 2024

Μάχη των Πλαταιών: Οι Αθηναίοι συντρίβουν το περσικό ιππικό και σκοτώνουν τον Μασίστιο



Πριν από την έναρξη της κύριας μάχης των Πλαταιών, ο Μαρδόνιος έδωσε εντολή στο πανίσχυρο περσικό ιππικό να αναλάβει πρωτοβουλίες και να επιτεθεί στους Έλληνες που είχαν στρατοπεδεύσει σε οχυρωμένες θέσεις στις υπώρειες του όρους Κιθαιρώνα, προκαλώντας με αυτόν τον τρόπο διάσπαση του αρραγούς ελληνικού μετώπου. Επικεφαλής του περσικού ιππικού ήταν ο Μασίστιος, ο οποίος ήταν μία εμβληματική μορφή στις τάξεις του περσικού στρατού.

Κυριακή 10 Μαρτίου 2024

Ανακαλύφθηκε πλανήτης καλυμμένος με νερό που βράζει



Στην παρατήρηση ενός νέου πλανήτη που θα μπορούσε να είναι εξ ολοκλήρου καλυμμένος με έναν βαθύ ωκεανό οδηγήθηκαν οι αστρονόμοι με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου James Webb της ΝΑSA.

Σάββατο 9 Μαρτίου 2024

Το Πανδιδακτήριο της Κωνσταντινουπόλεως


Η Βυζαντινή αυτοκρατορία διατήρησε και ανανέωσε τον κλασσικό πολιτισμό, με θαυμαστή προσαρμοστικότητα στο δύσκολο περιβάλλον του Μεσαίωνα. Ένας τομέας στον οποίον το Βυζάντιο υπερείχε σαρωτικά έναντι των άλλων χριστιανικών κρατών, ήταν η παιδεία. Οι κάτοικοι της αυτοκρατορίας είχαν υψηλό για την εποχή εκείνη μορφωτικό επίπεδο. Υπήρχαν σχολεία ακόμη και σε χωριά, ενώ οι πόλεις φιλοξενούσαν διάφορα ανώτερα εκπαιδευτήρια. Το εκπαιδευτικό σύστημα ελεγχόταν είτε από εκκλησιαστικά ιδρύματα (μοναστήρια) είτε από την κοσμική εξουσία, η δε μορφωτική βάση των μαθητών ήταν αφ’ ενός τα ιερά κείμενα (Βίβλος, Ψαλτήρι, βίοι Αγίων) και αφ’ ετέρου η αρχαιοελληνική γραμματεία, με τον Όμηρο και τον Αίσωπο να αποτελούν τον άξονα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Χαρακτηριστικό είναι το γνωστό καταγεγραμμένο περιστατικό με την ερωμένη του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Μονομάχου, τον Ενδέκατο Αιώνα, το οποίο αποκαλύπτει ότι οι πάντες, στην αγορά της Κωνσταντινούπολης, γνώριζαν και απήγγελλαν από στήθους την Ιλιάδα.

Παρασκευή 8 Μαρτίου 2024

Μόνο οι καλοί άνθρωποι μπορούν να είναι αληθινοί φίλοι (Κικέρων)



Ο καλύτερος φίλος του Μάρκου Τύλλιου Κικέρωνα, Ρωμαίου πολιτικού, ρήτορα, δικηγόρου και φιλόσοφου (106 π.Χ. – 43 π.Χ.), ονομαζόταν Τίτος Πομπόνιος (109 – 32 π.Χ.), και ήταν γνωστός ως Αττικός, λόγω της αγάπης του για την Ελλάδα και ειδικότερα για την πόλη των Αθηνών της Αττικής, όπου έζησε πολλά χρόνια κατά την ενήλικη ζωή του. Οι δυο τους γνωρίστηκαν νεαροί ακόμη, έγιναν φίλοι και παρέμειναν καθ ‘όλη τη διάρκεια της μακράς ζωής τους. Ο Κικέρωνας ήταν αφοσιωμένος στη ρωμαϊκή πολιτική και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην ταραχώδη πόλη της Ρώμης κατά τον πρώτο αιώνα π.Χ., μιας εποχής τεράστιας αναταραχής και εμφυλίου πολέμου. Αντίθετα, ο Αττικός, παρακολουθούσε την ρωμαϊκή πολιτική από απόσταση ασφαλείας – την Αθήνα. Παράλληλα, όμως, διατηρούσε στενές επαφές με τους επικεφαλής και των δύο – αντιμαχόμενων – πλευρών στη Ρώμη. Παρότι ζούσαν για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωριστά, ο Κικέρωνας και ο Αττικός αντάλλαζαν συχνά επιστολές, που μαρτυρούν μια φιλία σπάνιας αφοσίωσης και ένθερμης στοργής.

Πέμπτη 7 Μαρτίου 2024

Αστρονόμοι εντόπισαν τον παλαιότερο «νεκρό» γαλαξία που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα



Αστρονόμοι παρατήρησαν έναν γαλαξία που σταμάτησε ξαφνικά να σχηματίζει νέα αστέρια πριν από περισσότερα από 13 δισεκατομμύρια χρόνια.

Τετάρτη 6 Μαρτίου 2024

Πτήση πάνω από το Βόρειο Σέλας

 


Τα εκπληκτικά πλάνα καταγράφηκαν από αεροπλάνο της Air Portugal.

Τρίτη 5 Μαρτίου 2024

Όταν οι πρόσφυγες έγιναν αγρότες


Προσφυγομάνα είναι το προσωνύμιό της. Και όχι άδικα, αφού η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη που υποδέχθηκε τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων το 1922, όταν η σχεδόν 100 ετών Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη πρόκληση της ιστορίας της: κατεστραμμένη στρατιωτικά, διαιρεμένη κοινωνικά, εξουθενωμένη οικονομικά και καταρρακωμένη ηθικά κλήθηκε να διαχειριστεί ένα πρωτόγνωρο ακόμα και σε διεθνές επίπεδο προσφυγικό ζήτημα. Αρκεί μια γρήγορη ματιά στους αριθμούς για να διαπιστώσει κάποιος τα μεγέθη. Η απογραφή του 1928 κατέγραψε 1,2 εκατ. πρόσφυγες σε σύνολο πληθυσμού 6,2 εκατ., ποσοστό 19,6%, εκ των οποίων το 1 εκατ. είχε φτάσει στην Ελλάδα μέσα σε λίγους μόνο μήνες, από τον Σεπτέμβριο του 1922 έως τον Ιανουάριο του 1923.

Δευτέρα 4 Μαρτίου 2024

Χαλκιδική: Αρκούδες, ύαινες, ελέφαντες και προϊστορικά λιοντάρια επιστρέφουν στο σπήλαιο Πετραλώνων




Μετά από 5 χρόνια και ένα μεγάλο έργο αναβάθμισης των υποδομών είναι πάλι επισκέψιμο το σπήλαιο που αποτελεί μια από τις αρχαιότερες αρχαιολογικές θέσεις της Ευρώπης. Μέσα στον μήνα τα επίσημα εγκαίνια.

Κυριακή 3 Μαρτίου 2024

Τεχνητή νοημοσύνη: Θα μπορέσει να ξεπεράσει τον άνθρωπο την επόμενη πενταετία; 



Ο διευθύνων σύμβουλος της Nvidia ισχυρίζεται ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να περάσει κάθε ανθρώπινη δοκιμασία μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.

Σάββατο 2 Μαρτίου 2024

Οι πιο κοντινές εικόνες που έχουμε από τον Ήλιο 



Τον Μάρτιο του 2022 το Solar Orbiter της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) έστειλε στη Γη της πιο κοντινές εικόνες που έχουμε από τον Ήλιο. Το σκάφος βρισκόταν εντός της τροχιάς του Ερμή σε απόσταση από το άστρο μας περίπου το 1/3 από αυτή που το χωρίζει από τον πλανήτη μας. Οι εικόνες που έστειλε είναι πραγματικά συγκλονιστικές.

Παρασκευή 1 Μαρτίου 2024

Κυριακός Πιττάκης, ο πρώτος αυτοδίδακτος Έλληνας αρχαιολόγος


Ήταν ένας τοίχος. Για την ακρίβεια, ήταν Ο τοίχος. Άγγιζε τον νότιο τοίχο της Ακρόπολης, στο Θησείο, και δεν ήταν από πέτρες, καλά καλά ούτε κι από λείο μάρμαρο. Τον συνέθεταν γλυπτά και χαράγματα χριστιανικών μνημείων! Τον «έχτισε» ο πρώτος Έλληνας αρχαιολόγος περί τα μέσα του 19ου αι. για να σώσει ότι είχε απομείνει από τις ορδές των κατακτητών Οθωμανών και των ξένων επισκεπτών της Αθήνας, που έφευγαν με αρκετά αρχαία «ενθύμια» στις αποσκευές τους.