Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2025

Μια θεαματική τοιχογραφία που απεικονίζει έναν Διονυσιακό Θίασο βρέθηκε στην Πομπηία

 


Περισσότερο από έναν αιώνα μετά την ανακάλυψη της περίφημης Βίλας των Μυστηρίων, ένα νέο εικαστικό έργο μεγάλης κλίμακας προέκυψε από τις ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο της Πομπηίας, ρίχνοντας φως στις αινιγματικές διονυσιακές τελετές του κλασικού κόσμου. 

Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2025

Θα μπορούσε το 1919 η ελληνική κυβέρνηση να διεκδικήσει αντί της Σμύρνης την Κωνσταντινούπολη;

 


Το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Νοέμβριο του 1918, βρήκε την Ελλάδα στο στρατόπεδο των νικητών, ενώ την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία είχε συνταχθεί στον πόλεμο με τις Κεντρικές Δυνάμεις, σε εκείνο των ηττημένων. Συνεπώς, οι προοπτικές που διανοίγονταν ήταν διαφορετικές: η Ελλάδα προσδοκούσε μια νέα εδαφική διεύρυνση, έπειτα από εκείνη που είχε επιτύχει κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, ενώ η Οθωμανική Αυτοκρατορία μια περαιτέρω συρρίκνωση της επικράτειάς της. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, λοιπόν, ετίθετο ένα ερώτημα: ποιες θα έπρεπε να είναι οι προς ανατολάς διεκδικήσεις της στα εδάφη τής υπό διαμελισμό Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;

Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2025

Τεχνητή νοημοσύνη και κλοπή ταυτότητας: Μία νέα απειλή που προκαλεί χάος



 

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η απάτη που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη αντιπροσωπεύει πλέον πάνω από το 43% όλων των προσπαθειών απάτης που καταγράφονται στον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2025

Ιστορίες Παλιάς Θεσσαλονίκης: Ένα σπουδαίο λιμάνι - Από τον Κάσσανδρο και τον Μ. Κωνσταντίνο έως τον Μπαρτισόλ

 


Το όραμα του Κάσσανδρου για μια πόλη στην καρδιά του μακεδονικού βασιλείου. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης εντός και εκτός των τειχών.

Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2025

Eurostat: Στην Ελλάδα η μεγαλύτερη γήρανση πληθυσμού στην ΕΕ

 


H Ελλάδα «συγκατοικεί» μαζί με τρεις ακόμα χώρες στην κορυφή της λίστας με τον πληθυσμό που γέρασε περισσότερο στην Ευρωπαϊκή Ενωση την περασμένη 10ετία (2014-2024), σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Η διάμεση ηλικία αυξήθηκε στην Ελλάδα κατά 4 χρόνια σε σχέση με 10 χρόνια πριν, όσο και στην Ιταλία, την Πορτογαλία και τη Σλοβακία. Η μέση ηλικία του πληθυσμού στην Κύπρο, την Ισπανία και την Πολωνία αυξήθηκε κατά 3,8 χρόνια.

Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2025

Ιμπραήμ ο Τρελός: Όργια, γούνες και παράνοια

 


Ο μοναδικός σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που εκτελέστηκε με επίσημο διάταγμα και θρησκευτική έγκριση. Είχε πάθος με τις γυναίκες, τις γούνες και είχε απαγορεύσει τα κάρα.

Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2025

Πώς λεγόταν το «φακελάκι» στο Βυζάντιο


 




Στη ζωή ενός γιατρού του 12ου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη μεταφέρει τον αναγνώστη το βιβλίο που ομότιμου καθηγητή Χειρουργικής Γεώργιου Παπαγεωργίου, που παρουσιάζεται αύριο.

Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2025

Γιατί ο εγκέφαλός μας έχει τόσες πολλές πτυχώσεις; 



Οι επιστήμονες προσπαθούν να βρουν την απάντηση για την «πιο περίπλοκη δομή στο γνωστό σύμπαν».

Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2025

Ο ιταλο-τουρκικός πόλεμος (1911-12)

 


Οι «αποικιακοί πόλεμοι» (colonial wars) είναι ένας κάπως ασαφής και γενικευμένος όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει κυρίως τις συγκρούσεις μεταξύ αποικιακών δυνάμεων τον 19ο αιώνα (π.χ. οι πόλεμοι των Μπόερς στη Ν. Αφρική) αλλά, ευρύτερα, μπορεί να περιλαμβάνει κάθε πολεμική σύγκρουση στην οποία εμπλέκονταν κάποια αποικιοκρατική δύναμη με σκοπό την κατοχή και τον έλεγχο μιας αποικίας. Η κλιμάκωση τους οδήγησε αναπόφευκτα στον Μεγάλο Πόλεμο (Α’ Παγκ. Πόλεμο – Α’ΠΠ), την αστάθεια του Μεσοπολέμου, όπου ανεπιτυχώς επιχειρήθηκε να «κρυφτούν» τα ζητήματα που είχαν μείνει άλυτα ή και επιδεινώθηκαν με τον Α’ΠΠ, και τελικά την αναπόφευκτη έκρηξη του Β’ Παγκ. Πολέμου (Β’ΠΠ).

Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2025

NASA: Πώς η συρρίκνωση της Σελήνης θέτει σε κίνδυνο μελλοντικές αποστολές με αστροναύτες

 



Έρευνα της NASA έχει δείξει πως σταδιακά συντελείται συρρίκνωση της Σελήνης, που με το πέρας του του χρόνου προκαλεί σεληνιακούς σεισμούς και τον σχηματισμό ρηγμάτων κοντά στον νότιο πόλο της.

Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2025

Κρήτες τοξότες: Η ιστορία των πιο φημισμένων Ελλήνων τοξοτών απο την Μινωική εποχή εώς το τέλος του Μεσαίωνα



Οι Κρήτες τοξότες ήταν μια πολύ φημισμένη τάξη πολεμιστών των οποίων οι ειδικές δεξιότητες χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς τόσο στον αρχαίο όσο και στον μεσαιωνικό κόσμο. Χρησιμοποιήθηκαν ιδιαίτερα σε στρατούς, όπως εκείνους των ελληνικών πόλεων-κρατών, ( Αθήνα, Σπάρτη, Ερέτρια, Μακεδονία) καθώς και της αρχαίας Ρώμης και αργότερα του Βυζαντίου.

Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2025

Η τέφρα του Βεζούβιου 19 αιώνες μετά ανιχνεύεται στη λίμνη Βόλβη

 


Πώς έφτασε η τέφρα του Βεζούβιου στη Μακεδονία. Οι εκτιμήσεις επιστημόνων του ΑΠΘ.

Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2025

Γιατί ήταν γαλάζιοι οι πίθηκοι στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης;


 

Ποια τα νοήματα πίσω από τις ζωγραφισμένες μορφές και τα ζωντανά χρώματα των θηραϊκών τοιχογραφιών; Πώς συνδέονται με τον μινωικό πολιτισμό και τι μας αποκαλύπτουν για τον αρχαίο κόσμο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο (καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων).

Σάββατο 15 Φεβρουαρίου 2025

Aπολίθωμα πλησιόσαυρου διατηρεί το δέρμα και τις φολίδες του

 


Ένα ασυνήθιστα καλοδιατηρημένο απολίθωμα 183 εκατομμυρίων ετών αποκαλύπτει ότι οι πλησιόσαυροι, θαλάσσια αρπακτικά ερπετά που έζησαν την ίδια εποχή με τους δεινοσαύρους και εξαφανίστηκαν μαζί τους πριν από 66 εκατ. χρόνια, έφεραν φολίδες σε ένα μέρος του σώματός τους. όπως οι σημερινές θαλάσσιες χελώνες.

Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2025

Ίντερνετ: Χαμηλές ταχύτητες καταγράφει για το ελληνικό δίκτυο η Ookla

 


Σύμφωνα με τα δεδομένα της Ookla, η Ελλάδα έχει μέση ταχύτητα download της τάξης των 57,9 Mbps, επίδοση που την κατατάσσει στην 96η θέση μεταξύ 154 χωρών.

Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2025

Ο ιατρός Μιχαήλ Χρησταρής και οι φήμες για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Υψηλάντη



Ο ιατροφιλόσοφος Μιχαήλ Χρησταρής, με καταγωγή από τα Ιωάννινα, ήταν ένα δραστήριο μέλος της Φιλικής Εταιρείας (εφεξής, ΦΕτ) στο Βουκουρέστι, στα πλαίσια της οποίας είχε αναπτύξει και έντονη πολιτιστική δραστηριότητα μεταφράζοντας και ανεβάζοντας θεατρικά έργα με επαναστατικό και εθνεγερτικό περιεχόμενο. Το όνομα του μπλέχτηκε σε μία σκοτεινή υπόθεση, όχι ιδιαιτέρως γνωστή σήμερα, η οποία, ωστόσο, φαίνεται να συνετέλεσε στην παγίωση του βαθέος διχασμού γύρω από την ηγεσία και το ρόλο της ΦΕτ στα πολιτικά πράγματα της επαναστατημένης Ελλάδας. Ο Στέφανος Μπέττης, Γιαννιώτης ιστοριοδίφης, δίνει ένα λεπτομερές χρονικό της υπόθεσης αυτής στη μελέτη για το συμπατριώτη του Χρησταρή [1].

Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2025

Τιμολέων: ο υπερασπιστής της δημοκρατίας στην αρχαία Σικελία

 


Σημαντικό για την κατανόηση της απήχησης που άσκησε η προσωπικότητα και το έργο του Τιμολέοντα είναι το ζήτημα των πηγών που υπάρχουν για το πρόσωπό του. Αρχική πηγή για το έργο και τη ζωή του Τιμολέοντα αναμφισβήτητα αποτέλεσε το έργο του Τιμαίου από το Ταυρομένιο (σημερινή Taormina) της Σικελίας. Επιπλέον, στο έργο του Πλούταρχου (βασικής σωζόμενης πηγής) μνημονεύονται και τα ονόματα ιστορικών, των οποίων δυστυχώς το έργο έχει χαθεί, και οι οποίοι είχαν ασχοληθεί και με την ιστορία της Σικελίας. Τέτοιοι ήταν ο Έφορος από την Κύμη, ο Θεόπομπος από τη Χίο, ο Άθανις ο Συρακούσιος και ο Δάμαστις. Η έτερη σωζόμενη πηγή είναι ο Διόδωρος (με βασικές μάλιστα διαφορές σε σχέση με τα όσα μας έχει παραδώσει ο Πλούταρχος).

Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2025

Οι αρχαίοι Ευρωπαίοι έτρωγαν τα μυαλά των νεκρών εχθρών τους πριν από 18.000 χρόνια σύμφωνα με νέα έρευνα

   


Μια μελέτη σκελετών από ένα σπήλαιο στην Πολωνία αποκάλυψε εκτεταμένες ενδείξεις από σημάδια κοψίματος και κατάγματα που υποδηλώνουν κανιβαλισμό.

Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2025

Γιατί οι νυχτερίδες κοιμούνται ανάποδα; Οι επιστήμονες αποκαλύπτουν

 



Στα βάθη των σκοτεινών σπηλαίων ή κάτω από μισοφωτισμένες γέφυρες μπορεί κανείς να ανακαλύψει εκατοντάδες μυστήρια πλάσματα να κρέμονται ανάποδα: είναι οι νυχτερίδες, τα παρεξηγημένα αυτά πλάσματα που έχουν συνδυαστεί ακόμα και με τους βρικόλακες!

Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2025

O Περσικός στρατός στον Θερμαϊκό κόλπο



 

Τι διαφορετικές και άγνωστες ιστορίες μπορούν να μας αποκαλύψουν δύο εκθέματα του 5ου αι. π.Χ. που παρουσιάζονται στη Μόνιμη Έκθεση «Θεσσαλονίκη Μακεδονίας Μητρόπολις» του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης;

Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2025

Όταν ο Ευγένιος Σπαθάρης γύρισε την Οδύσσεια με πρωταγωνιστή τον Καραγκιόζη



Το ’86 ήταν μια χρονιά με πολύ αερογράφο στις εικόνες της και πολύ αέρα στα τραγούδια της. Η τηλεόραση άρχιζε να παίρνει θάρρητα στις σαλοτραπεζαρίες του κόσμου. Το ραδιόφωνο μόλις είχε πετάξει τα μαλλιά του κάτω κι έτρεχε σαν γυμνός χίπι, ανίδεο, στις ιδιωτικές συχνότητες. Τη mainstream ελληνική μουσική την είχε καταπιεί το μπουζούκι πολυτελείας και οι πρώιμοι κομπιούτορες. Κραουνάκηδες, Σαββόπουλοι, Γερμανοί, Κηλαηδόνηδες, Λιλιπουπολίτες, συσπειρώνονταν σε σχήματα και παρέες, προσπαθούσαν να περισώσουν «μαγνητοσκοπημένη» την ιστορία και την παράδοση που κρατούσαν στα χέρια τους και κινδύνευε να τη μασήσει κάνα βίντεο εκεί που θα έπαιζε, στα καλά καθούμενα. Εκπομπές για το ελληνικό τραγούδι. Συνδυασμοί και σχήματα.

Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2025

Τεχνητή νοημοσύνη: Πρόβλημα… χώρου στα data centers της Ευρώπης το 2025




Τα ευρωπαϊκά κέντρα δεδομένων (data centers) θα επεκτείνουν τη χωρητικότητα κατά 22% φέτος, αλλά παρ΄όλα αυτά θα δυσκολευτούν να καλύψουν τη ζήτηση, αυξάνοντας τον κίνδυνο ότι η Ευρώπη θα μείνει πιο πίσω στον αγώνα για την τεχνητή νοημοσύνη (AI), όπως ανέφερεαν αναλυτές του κλάδου σε συνέδριο την Τετάρτη.

Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου 2025

“Πλην Λακεδαιμονίων”: Η ιστορία της θρυλικής ρήσης του Αλεξάνδρου



Η φράση αυτή που μας είναι γνωστή τόσο από τον Αρριανό, όσο και από τον Πλούταρχο και από άλλους αρχαίους ιστορικούς, έχει μια ιστορία η οποία ξεκινάει μερικά χρόνια νωρίτερα. Ήδη από το Πανελλήνιο Συνέδριο της Κορίνθου, μετά τη μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ., η συμμαχία των Ελλήνων ενάντια στην περσική αυτοκρατορία είχε σχηματισθεί. Σε αυτή η Σπάρτη δεν συμμετείχε.

Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 2025

Αγόρασε πίνακα με 50 δολάρια και τελικά η αξία του φτάνει τα 15 εκατ. δολάρια

 


Ένας συλλέκτης παλιών αντικειμένων το 2016 επισκέφτηκε ένα παζάρι σε γκαράζ στη Μινεσότα. Εκεί, ανάμεσα στα αντικείμενα, εντόπισε και έναν πίνακα ζωγραφικής, τον οποίο αγόρασε για 50 δολάρια. Τελικά, όπως αποκαλύφθηκε, πρόκειται για έναν αυθεντικό πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Βίνσεντ Βαν Γκογκ, η αξία του οποίου πλέον εκτιμάται στα 15. εκατ. δολάρια.

Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2025

Αββας Φουρμόν

 


 
Ο Γάλλος αββάς Fourmont, μέγας καταστροφέας κλασικών αρχαιοτήτων, γεννήθηκε το έτος 1690 και ήταν αδελφός του ανατολιστή Etienne Fourmont. Διδάχθηκε την Ελληνική, Εβραϊκή και Συριακή γλώσσα και το έτος 1720 χειροτονήθηκε κληρικός και εν συνεχεία έγινε καθηγητής της Συριακής στο Γαλλικό Κολλέγιο (College de France) και διερμηνεύς στη Βασιλική Βιβλιοθήκη. Βοήθησε τον αδελφό του στις σινολογικές μελέτες του και το 1724 κατάφερε ν’ ανακηρυχθεί μέλος της Ακαδημίας Επιγραφών και Καλών Τεχνών. 

Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2025

Η Αφρική σπάει στα δύο και δημιουργεί μια νέα ήπειρο πολύ πιο γρήγορα απ΄ό,τι περιμέναμε



Οι γεωλογικές εξελίξεις στην Αφρική τρέχουν πιο γρήγορα απ'όσο υπολόγιζαν οι επιστήμονες και η νέα ήπειρος Νουβία δημιουργείται.

Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2025

1 εκατομμύριο δολάρια για την αποκρυπτογράφηση της γραφής της Κοιλάδας του Ινδού

 



Σε πρόσφατη δήλωσή του στον Τύπο, ο επικεφαλής υπουργός του Ταμίλ Ναντού, Muthuvel Karunanidhi Stalin ανακοίνωσε βραβείο 1 εκατομμυρίου δολαρίων σε όποιον μπορέσει να αποκρυπτογραφήσει επιτυχώς τη γραφή της Κοιλάδας του Ινδού.

Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2025

Ηφαίστειο Σαντορίνης: «Ξεχάστε τις ταινίες του Χόλιγουντ»


 

Το ηφαίστειο του νησιού παρουσιάζει δραστηριότητα αλλά ο καθηγητής Κώστας Παπαζάχος εξηγεί τι ακριβώς συμβαίνει.